Travmatik Olayların Psikolojik Etkileri
Travma Nedir?
Ani bir şekilde gelişen; yoğun korku; dehşet; çaresizlik; kaygı ve panik yaratan; bireyin anlamlandırma süreçlerini bozan durum veya olaylardır. Genellikle günlük stres durumlarından farklı olarak aşırı biçimde artan stres durumlarıdır denilebilir. Herhangi beklenmedik bir şekilde gelişen olayın sizde yarattığı yoğun olumsuz bir duygulanımda travmatize olmanıza yol açabilir.
Travmanın Üzerimizde Yarattığı Psikolojik Etkiler
-Var olan güvenlik duygusu artık yokmuş gibi hissetmek.
-Travma anında yaşanan duyguların ve düşüncelerin tekrarlanması. Bu üzücü ve olumsuz düşüncelerin yarattığı çaresizlik; korku; öfke; panik; dehşet gibi duyguların tekrarlanması.
-Tekrarlayan kabuslar ve uykusuzluk.
-Yeme bozukluğu; sosyal içe kapanıklık; alkol/madde kullanımı; dağınıklık vb. durumlar.
-Travmanın tekrar deneyimlenmesi. Burada kastedilen; travma anındaki bedensel duyumların tekrar deneyimleniyor gibi hissetmektir. Travma sırasında yaşananların bir kısmının yeniden ortaya çıktığını hissetmek ve bulunulan ortamdan kopmak.
-Hissizlik ve kaçınma tepkileri.
-Sinirlilik hali ve öfke patlamaları.
-Dikkat dağınıklığı; konsantrasyon bozukluğu.
-Kendinizin veya başkalarının güvenliği ile ilgili kaygılar.
-Travmatik anıyı hatırlatan durumlarda kalp çarpıntısı; yorgunluk; nefes almada artış; terleme; titreme gibi bedensel tepkiler vermek.
-Travma anındaki tutum ve davranışlarınızdan dolayı kendinizi suçlamak.
Bunlardan biri veya birkaçı kişide görülen psikolojik semptomlardır. Travmaya yönelik gösterilen tepkiler kişiden kişiye göre değişir; çünkü kişinin yaşamını oluşturan yaşam deneyimleri ve olaylar değişiktir. Her kişi travmayı kendi gözlemleri ve duygularıyla gözlemler. Herhangi bir olay veya durum karşısındaki tutum ve davranışlarımız; daha önceden deneyimlediğimiz olay ve durumların bizde yarattığı duygu ve ve düşünceler tarafından belirlenir. Her bireyin olayları algılama ve yorumlama şekli farklıdır. Bu olayların algılanışı ve yorumlanışı kişideki düşünce ve duyguların zeminini hazırlar.
Profesyonel Destek Almayı Gerektiren Durumlar
-Ciddi bir tehdit ile karşılaşılıp ve fiziksel zarar görülmüşse; buna doğrudan tanık olmuşsa ve bu olayların yaşandığı sırada aşırı derecede korku; dehşet ve çaresizlik hissedildiyse;
-Sıklıkla tekrarlayan kabuslar görülüyorsa ve uykuya dalmakta problemler yaşanıyorsa;
-Travmatik olayla ilgili anılar sıklıkla tekrarlanıyorsa;
-Bazen olay yeniden oluyormuş gibi hissediyor ve davranıyorsanız;
-Travmatik anıyı çağrıştıran her şeye karşı aşırı duyarlılık ve tepki gösteriliyorsa;
-Her şeye karşı ciddi derecede bir ilgi azalması varsa;
-Travmatik olayın önemli bir kısmı unutulmuşsa;
-İnsanlardan uzaklaşarak ve yabancılaşma hissediliyorsa;
-Bu belirtiler travmatik anının ardından 1 ay sonra da sürüyorsa
;
-Bu semptomlar kişisel; sosyal ve iş hayatında bozulmalara yol açıyorsa;
-Uyku sorunları birkaç geceden fazla sürmüşse;
-Aşırı şekilde içe kapanma veya içe çekilme yaşanmışsa;
-Korkuları azalmak yerine giderek artıyorsa;
profesyonel destek almakta fayda vardır. Özellikle bilişsel davranışçı terapi ve EMDR yöntemi oldukça faydalıdır. EMDR özellikle travma için geliştirilmiş bir teknik olup; kişinin sözlere dökmekte zorlandığı durumlarda oldukça etkilidir. EMDR bedensel duyumları; hisleri ve düşüceleri aktive ederek travma deneyimini daha etkili bir şekilde ele alarak daha derin bir şekilde hissetmeyi kapsar. EMDR bazen hızlı bir şekilde fayda göstererek derinlemesine iyileşme sağlayabilmektedir.
Ani bir şekilde gelişen; yoğun korku; dehşet; çaresizlik; kaygı ve panik yaratan; bireyin anlamlandırma süreçlerini bozan durum veya olaylardır. Genellikle günlük stres durumlarından farklı olarak aşırı biçimde artan stres durumlarıdır denilebilir. Herhangi beklenmedik bir şekilde gelişen olayın sizde yarattığı yoğun olumsuz bir duygulanımda travmatize olmanıza yol açabilir.
Travmanın Üzerimizde Yarattığı Psikolojik Etkiler
-Var olan güvenlik duygusu artık yokmuş gibi hissetmek.
-Travma anında yaşanan duyguların ve düşüncelerin tekrarlanması. Bu üzücü ve olumsuz düşüncelerin yarattığı çaresizlik; korku; öfke; panik; dehşet gibi duyguların tekrarlanması.
-Tekrarlayan kabuslar ve uykusuzluk.
-Yeme bozukluğu; sosyal içe kapanıklık; alkol/madde kullanımı; dağınıklık vb. durumlar.
-Travmanın tekrar deneyimlenmesi. Burada kastedilen; travma anındaki bedensel duyumların tekrar deneyimleniyor gibi hissetmektir. Travma sırasında yaşananların bir kısmının yeniden ortaya çıktığını hissetmek ve bulunulan ortamdan kopmak.
-Hissizlik ve kaçınma tepkileri.
-Sinirlilik hali ve öfke patlamaları.
-Dikkat dağınıklığı; konsantrasyon bozukluğu.
-Kendinizin veya başkalarının güvenliği ile ilgili kaygılar.
-Travmatik anıyı hatırlatan durumlarda kalp çarpıntısı; yorgunluk; nefes almada artış; terleme; titreme gibi bedensel tepkiler vermek.
-Travma anındaki tutum ve davranışlarınızdan dolayı kendinizi suçlamak.
Bunlardan biri veya birkaçı kişide görülen psikolojik semptomlardır. Travmaya yönelik gösterilen tepkiler kişiden kişiye göre değişir; çünkü kişinin yaşamını oluşturan yaşam deneyimleri ve olaylar değişiktir. Her kişi travmayı kendi gözlemleri ve duygularıyla gözlemler. Herhangi bir olay veya durum karşısındaki tutum ve davranışlarımız; daha önceden deneyimlediğimiz olay ve durumların bizde yarattığı duygu ve ve düşünceler tarafından belirlenir. Her bireyin olayları algılama ve yorumlama şekli farklıdır. Bu olayların algılanışı ve yorumlanışı kişideki düşünce ve duyguların zeminini hazırlar.
Profesyonel Destek Almayı Gerektiren Durumlar
-Ciddi bir tehdit ile karşılaşılıp ve fiziksel zarar görülmüşse; buna doğrudan tanık olmuşsa ve bu olayların yaşandığı sırada aşırı derecede korku; dehşet ve çaresizlik hissedildiyse;
-Sıklıkla tekrarlayan kabuslar görülüyorsa ve uykuya dalmakta problemler yaşanıyorsa;
-Travmatik olayla ilgili anılar sıklıkla tekrarlanıyorsa;
-Bazen olay yeniden oluyormuş gibi hissediyor ve davranıyorsanız;
-Travmatik anıyı çağrıştıran her şeye karşı aşırı duyarlılık ve tepki gösteriliyorsa;
-Her şeye karşı ciddi derecede bir ilgi azalması varsa;
-Travmatik olayın önemli bir kısmı unutulmuşsa;
-İnsanlardan uzaklaşarak ve yabancılaşma hissediliyorsa;
-Bu belirtiler travmatik anının ardından 1 ay sonra da sürüyorsa
;
-Bu semptomlar kişisel; sosyal ve iş hayatında bozulmalara yol açıyorsa;
-Uyku sorunları birkaç geceden fazla sürmüşse;
-Aşırı şekilde içe kapanma veya içe çekilme yaşanmışsa;
-Korkuları azalmak yerine giderek artıyorsa;
profesyonel destek almakta fayda vardır. Özellikle bilişsel davranışçı terapi ve EMDR yöntemi oldukça faydalıdır. EMDR özellikle travma için geliştirilmiş bir teknik olup; kişinin sözlere dökmekte zorlandığı durumlarda oldukça etkilidir. EMDR bedensel duyumları; hisleri ve düşüceleri aktive ederek travma deneyimini daha etkili bir şekilde ele alarak daha derin bir şekilde hissetmeyi kapsar. EMDR bazen hızlı bir şekilde fayda göstererek derinlemesine iyileşme sağlayabilmektedir.