Bebeğimde Hemanjiom Var (Doğum lekeleri)
Doğum lekeleri
Bebekler çok sayıda doğum lekeleriyle doğabilirler. Bunlar içinde en sık bilineni; somon lekesi; Mongol lekesi; açık renkli lekeler ve koyu renkli lekelerdir. Bazen çok sayıda koyu renkli lekeler (sütlü kahve lekesi) nörofibromatozise; açık renkli lekeler de tüberosklerozis dediğimiz hastalığa işaret edebilirler. Ancak bu hastalıkların tanı kriterleri vardır. Bebeklerde görülen 1-2 adet açık ya da koyu renkli lekelerin bu hastalıklarla ilgisi bulunmamaktadır. Bebeklerde %30-40 oranında görülen somon lekesi denen ve basmakla solan kapiller damar genişlemeleri; göz kapağı; alın ve ensede yaygın olarak bulunurlar. Bunlar genelde 1 yaşa doğru kendi kendine kaybolur ve tedavi gerektirmezler.
Hemanjiom
Yaşamın ilk aylarından itibaren özellikle baş; boyun; gövde; kol ve bacaklar belirip giderek büyüyen deri hemanjiomları asıl konumuzu oluşturmaktadır. Bu hemanjiomlar; bebeklerde sık görülen damarsal kökenli lezyonlardır. Sıklığı %1.64’dür.
Prematürelerde ve ikizlerde daha sık görülür. Muayenede; basmakla solan; çilek renginde ve görüntüsünde olup genelde tümsek lezyonlardır. Dokunulduğunda hafif dolgun olarak ele gelirler. Çoğu cilt üstündedir; bazıları cilt hizasında; bir kısmı ise cilt altında yer alır. Baş ve boyunda yer alanlar; bebek ağladığında genelde belirgin hale gelirler. Hemanjiomlar bazen sadece karaciğerde yer alabilir. Bunun dışında tükrük bezleri içinde yerleşmeyi de severler. Bu tür durumlarda boyun; karın ultrasonu; karın MRG gibi incelemelere gerek duyulabilir.
Hemanjiomlar iyi huylu lezyon olup ilk 6 ay-1 yıl içinde büyüme gösterirler. Kitle boyutlarını alabilirler. Bir yıldan sonra kendiliğinden gerileme dönemine girerler. Altı yaşa kadar genelde kaybolurlar.
Hemanjiomlar ne gibi sorunlar yaratır?
Hemanjiomlar; yerleştiği bölgeye göre kozmetik sorun; bası; kanama; ülserleşme veya fonksiyon kayıplarına yol açabilirler. Dev hemanjiomların içinde pıhtılaşma faktörleri ve trombositlerin tüketimine bağlı ciddi sorunlar da gelişebilir.
Burun; kulak girişi; soluk borusu-gırtlak; dudaklar; dil; makat bölgesi; vulva-vajina yerleşimli hemanjiomlar tıkanma belirtilerine yol açarken; dudaklar; burun; makata yakın olup çiş ve kaka ile temas eden yerlerdeki hemanjiomlar kanayabilir ve hatta ülserleşebilirler. Bebeğin elinin ulaşabildiği her yer ya da emekleme ile beraber yere temas eden kollar ve bacaklardaki hemanjiomlar kanayabilirler. Göz kapağı; kalça; diz; omuz; dirsek veya el-ayak bileği gibi hareketli eklemler etrafındaki hemanjiomlar; o bölgede fonksiyon kaybına neden olabilir. Ancak klinik olarak hemanjiomun en korkulan yan etkisi kanamadır. Bu nedenle acil müdahale gerekebilir.
Tedavisi var mıdır?
Geçmişte en çok kullanılan yöntem ameliyatla hemanjiomun çıkarılması iken; daha sonra kortizon; interferon uygulamaları da sıklıkla kullanılmıştır. Günümüzde ise eski tedavi yöntemleri yerini propranolol tedavisine bırakmıştır. Laser tedavisi ise önerilmemektedir.
Propranolol ağız yoluyla 12 saatte bir uygulanmaktadır. Tablet veya oral çözelti şeklinde iki formu bulunmaktadır. Tedavi süresi genelde 6 ay olup; lezyonun yanıtına göre 12 ay ve sonrasına kadar verilebilmektedir. Bu tedaviden beklenen net etki; hemanjiomun küçülmesi; kanamaması; tıkanma ve fonksiyon kaybı gibi belirtilerin normale dönmesidir. Deneyimlerimize göre hemanjiomun hacmi genelde %90 oranında kaybolur. Rengi solar; tümseklik çöker. Bu tedavi kesildikten sonra hemanjiomların %10’u tekrar büyüyebilmektedir.
Yakın doktor kontrolünde kullanılan propranolol tedavisinin yan etkileri genelde kalpte nabız azalması ve kanda şeker düşmesidir. O nedenle bu ilaç verildikten sonra bebek beslenmelidir. Doktorunuz size uykuda nabız saymasını öğretecektir. Sayılan nabızların sık sık doktora bildirilmesi gereklidir. Özellikle doz artırımı yapıldıkça bu önemlidir. Etkin tedavi dozuna ulaşmak için ilaç dozu; bebeğin güncel kilosuna göre devamlı ayarlanmalıdır.
Hemanjiom tedavisi yüz güldüren bir tedavidir. Bir hemanjiom küçülmüyorsa; vasküler malformasyon olabilir. Böyle bir durumda ise genetik sendromlar araştırılmalıdır.
Yazan: Prof. Dr. Mehmet Kantar
(Yazardan izin alınmadan alıntı yapılmamalıdır).
Literatür:
1- Anderson KR; Schoch JJ;*Lohse CM;*et al. Increasing incidence of infantile hemangiomas (IH) over the past 35 years: correlation with decreasing gestational age at birth and birth weight. J Am Acad Dermatol 2016; 74(1):120-6.
2- Greco MF;*Frieden IJ;*Drolet*BA;*et al. Infantile hemangiomas in twins: a prospective cohort study. Pediatr Dermatol 2016;33(2):178-83.
3- Martin KL. Chapter 650: Vascular disorders (In: Nelson Textbook of Pediatrics; Ed. Kliegman RM); Elsevier. 20th edition; Philadelphia; 2016; pp.3122-28.
Bebekler çok sayıda doğum lekeleriyle doğabilirler. Bunlar içinde en sık bilineni; somon lekesi; Mongol lekesi; açık renkli lekeler ve koyu renkli lekelerdir. Bazen çok sayıda koyu renkli lekeler (sütlü kahve lekesi) nörofibromatozise; açık renkli lekeler de tüberosklerozis dediğimiz hastalığa işaret edebilirler. Ancak bu hastalıkların tanı kriterleri vardır. Bebeklerde görülen 1-2 adet açık ya da koyu renkli lekelerin bu hastalıklarla ilgisi bulunmamaktadır. Bebeklerde %30-40 oranında görülen somon lekesi denen ve basmakla solan kapiller damar genişlemeleri; göz kapağı; alın ve ensede yaygın olarak bulunurlar. Bunlar genelde 1 yaşa doğru kendi kendine kaybolur ve tedavi gerektirmezler.
Hemanjiom
Yaşamın ilk aylarından itibaren özellikle baş; boyun; gövde; kol ve bacaklar belirip giderek büyüyen deri hemanjiomları asıl konumuzu oluşturmaktadır. Bu hemanjiomlar; bebeklerde sık görülen damarsal kökenli lezyonlardır. Sıklığı %1.64’dür.
Prematürelerde ve ikizlerde daha sık görülür. Muayenede; basmakla solan; çilek renginde ve görüntüsünde olup genelde tümsek lezyonlardır. Dokunulduğunda hafif dolgun olarak ele gelirler. Çoğu cilt üstündedir; bazıları cilt hizasında; bir kısmı ise cilt altında yer alır. Baş ve boyunda yer alanlar; bebek ağladığında genelde belirgin hale gelirler. Hemanjiomlar bazen sadece karaciğerde yer alabilir. Bunun dışında tükrük bezleri içinde yerleşmeyi de severler. Bu tür durumlarda boyun; karın ultrasonu; karın MRG gibi incelemelere gerek duyulabilir.
Hemanjiomlar iyi huylu lezyon olup ilk 6 ay-1 yıl içinde büyüme gösterirler. Kitle boyutlarını alabilirler. Bir yıldan sonra kendiliğinden gerileme dönemine girerler. Altı yaşa kadar genelde kaybolurlar.
Hemanjiomlar ne gibi sorunlar yaratır?
Hemanjiomlar; yerleştiği bölgeye göre kozmetik sorun; bası; kanama; ülserleşme veya fonksiyon kayıplarına yol açabilirler. Dev hemanjiomların içinde pıhtılaşma faktörleri ve trombositlerin tüketimine bağlı ciddi sorunlar da gelişebilir.
Burun; kulak girişi; soluk borusu-gırtlak; dudaklar; dil; makat bölgesi; vulva-vajina yerleşimli hemanjiomlar tıkanma belirtilerine yol açarken; dudaklar; burun; makata yakın olup çiş ve kaka ile temas eden yerlerdeki hemanjiomlar kanayabilir ve hatta ülserleşebilirler. Bebeğin elinin ulaşabildiği her yer ya da emekleme ile beraber yere temas eden kollar ve bacaklardaki hemanjiomlar kanayabilirler. Göz kapağı; kalça; diz; omuz; dirsek veya el-ayak bileği gibi hareketli eklemler etrafındaki hemanjiomlar; o bölgede fonksiyon kaybına neden olabilir. Ancak klinik olarak hemanjiomun en korkulan yan etkisi kanamadır. Bu nedenle acil müdahale gerekebilir.
Tedavisi var mıdır?
Geçmişte en çok kullanılan yöntem ameliyatla hemanjiomun çıkarılması iken; daha sonra kortizon; interferon uygulamaları da sıklıkla kullanılmıştır. Günümüzde ise eski tedavi yöntemleri yerini propranolol tedavisine bırakmıştır. Laser tedavisi ise önerilmemektedir.
Propranolol ağız yoluyla 12 saatte bir uygulanmaktadır. Tablet veya oral çözelti şeklinde iki formu bulunmaktadır. Tedavi süresi genelde 6 ay olup; lezyonun yanıtına göre 12 ay ve sonrasına kadar verilebilmektedir. Bu tedaviden beklenen net etki; hemanjiomun küçülmesi; kanamaması; tıkanma ve fonksiyon kaybı gibi belirtilerin normale dönmesidir. Deneyimlerimize göre hemanjiomun hacmi genelde %90 oranında kaybolur. Rengi solar; tümseklik çöker. Bu tedavi kesildikten sonra hemanjiomların %10’u tekrar büyüyebilmektedir.
Yakın doktor kontrolünde kullanılan propranolol tedavisinin yan etkileri genelde kalpte nabız azalması ve kanda şeker düşmesidir. O nedenle bu ilaç verildikten sonra bebek beslenmelidir. Doktorunuz size uykuda nabız saymasını öğretecektir. Sayılan nabızların sık sık doktora bildirilmesi gereklidir. Özellikle doz artırımı yapıldıkça bu önemlidir. Etkin tedavi dozuna ulaşmak için ilaç dozu; bebeğin güncel kilosuna göre devamlı ayarlanmalıdır.
Hemanjiom tedavisi yüz güldüren bir tedavidir. Bir hemanjiom küçülmüyorsa; vasküler malformasyon olabilir. Böyle bir durumda ise genetik sendromlar araştırılmalıdır.
Yazan: Prof. Dr. Mehmet Kantar
(Yazardan izin alınmadan alıntı yapılmamalıdır).
Literatür:
1- Anderson KR; Schoch JJ;*Lohse CM;*et al. Increasing incidence of infantile hemangiomas (IH) over the past 35 years: correlation with decreasing gestational age at birth and birth weight. J Am Acad Dermatol 2016; 74(1):120-6.
2- Greco MF;*Frieden IJ;*Drolet*BA;*et al. Infantile hemangiomas in twins: a prospective cohort study. Pediatr Dermatol 2016;33(2):178-83.
3- Martin KL. Chapter 650: Vascular disorders (In: Nelson Textbook of Pediatrics; Ed. Kliegman RM); Elsevier. 20th edition; Philadelphia; 2016; pp.3122-28.