Corona Pozitif Misiniz?
Çin’de Vuhan şehrinde ilk kez ortaya çıkan ve Covid-19 adı verilen hastalığa yol açan Corona Salgını; insanlık tarihinde yaşam tehdidi oluşturan ve korku yaratan hastalıklardan biri olarak karşımıza çıkmıştır.
Süreç gelişimi; tüm dünya çapında; kalabalık ortamlarda; toplu taşıma araçlarında bulunmaktan kaçınma; işine odaklanamama; psikolojik sıkıntılar; çevre ile iletişimin bozulması; kaygı ve stres düzeyinin artması şeklinde oluşmuş; hatta çoğu kişi; işini evden takip etmeye başlamıştır.
Hastalığa dair belirsizlik ve yaşanan ölüm korkusunun; özellikle stres ve anksiyeteye dair hazırlıksız ve savunmasız olan kişilerde en yüksek riski yarattığına dair araştırmalar da bulunmaktadır. Örneğin ; Kanada; Ottawa- Carleton Üniversitesi akademisyenlerinin çalışmaları göstermiştir ki ; belirsizliği en az tolere edebilen kişiler salgınlar esnasında ; diğer kişilere göre daha fazla endişe yaşamaktadırlar.
Sierra Leone’de keşfedilen ve yarasalardan geçtiği bildirilen Ebola virüs salgını hakkında yapılan çalışmalar; çok sayıda kişinin zihinsel ve psiko sosyal problemler yaşadıklarını bildirmiştir. Aynı şekilde; 2009 yılında; H1N1 İnfluenza salgınında da ; fiziksel bir sebebe bağlı olmayan ancak; vücutta hissedilen (somatoform) olarak adlandırılan ağrı ve yorgunluk semptomlarına rastlanmıştır.
“Corona Testi yaptırdım; Pozitif çıktı; Şimdi ne yapacağım?”
Peki; herkes bu virüse yakalanmaktan korkarken; virüse yakalanan ve test sonucu pozitif (+) çıkan kişilerin psikolojik durumları hakkında neler söyleyebiliriz? Öncelikle; evde ailesi ya da hayatı paylaştığı bireyler olan kişiler daha şanslı çünkü; corona izolasyonunu evde tek başına yaşayan kişilerin kaygılarının daha çok arttığı belirtiliyor.
Virüse yakalanan kişi zaten halihazırda ateş; enerji düşüklüğü; eklem ağrıları; baş ağrıları; ishal; mide bulantısı; göz ağrıları ; öksürük; boğaz ağrısı gibi fizyolojik sorunlar yaşamaktadırlar. Ancak bunlara ek olarak; tek başına ; yalnız şekilde atlatacağı günler önünde beklerken; kişi kendisini nasıl hissetmektedir?
İnsan yapısı itibariyle sosyal bir varlık olduğundan; fiziksel izolasyonu takip eden sosyal izolasyonun gelişi; bireyi zora sokuyor. Zaten hayati bir korku duyan kişi; bunu bir oda içinde; yemeğini dahil tek başına yerken 10-14 gün arası bir süre boyunca; kendisini insanlardan soyutlamak zorunda kalıyor. İnsan canlısı genlerinde; uzun yıllar öncesinden gelen; toplu halde yaşamın kendisine getireceği – güven- duygusunu taşıdığı için; bu uzaklık kişide olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Kendini izole ederek; felaket senaryoları için hazırlık yapan “corona pozitif” birey; yeterli güvenli alanı kendisi ve ailesi tarafından sağlayamaz ise; asabiyet; dürtüsel tepkiler; psikoz veya paranoid eğilim riski ile; salgınla alakalı gerçekleri sanrılı düşüncelerine dahil etme davranışları gösterebilirler.
Burada kişiye destek olacak en anlamlı bakış açısı; aslında çok ta uzun olmayan izolasyon süreci ile; hem kendisinin; hem de sevdiklerinin sağlığını güvence altına alarak; daha güzel günlere ulaşılmasını sağlanacak olduğudur.
Corona Pozitif Kişiler ve Yakınları Nasıl Davranmalı?
İzolasyondaki kişinin yaşadığı en önemli sorunlar; yaşadıkları durumu kabul etmekte zorlanmaları ; sevdiklerinden uzak kalarak; onlara özlem duymaları; hastalığın getirebileceği daha olumsuz sağlık koşullarından ve işsiz kalmak gibi risklerden korkmaları; depresyon ve anksiyete riskleri ile karşılaşmaları vb. çok çeşitli alana yayıldığından; bu kişileri çevresindeki bireylerin anlayışla karşılamaları; kendileri o kişinin yerinde olsalar “onlara nasıl davranılmasını isteyeceklerini” düşünerek hareket etmeleri; ilgili kişinin duygu durum bozukluğuna destek sağlayabilecektir. Unutmamalıyız ki ; ilişkilerin cömertliğe en çok ihtiyacı olan dönemlerden birindeyiz.
Corona pozitif olan birey; kendisi gibi bir çok kişinin bu şartları yaşayıp; bir çoğunun da sağlıkla atlattığını unutmayarak; “Sürü Psikolojisinden” çıkarak; durum karşısında alışılmış çevremizde gördüğümüz tepkileri vermek yerine; bir dakikalığına kendimizle baş başa kalarak; gerçekten olumlu ve sağlıklı adaptasyonu nasıl sağlayabileceğimize odaklanmak bize çok fayda sağlayacaktır. Beynimizin akıl yürüten tarafını kullanarak; dürtüsel düşüncelerimize hakim olup; hayatta trafikte dahil her zaman kaza ve ölüm riski olduğunu; ama her gün bu düşünceyle yola çıkıp korkmadığımızı; hayattaki tehlikeleri her zaman farkında olduğumuzu ama sorunların da hemen her zaman bir çözüm yolunun olduğunu kendimize hatırlatmamız gerekiyor.
Korona olan kişinin kendi kendine ; odasında gerçekleştirebileceği; şahsına paralel hobi faaliyetlerine yönelmesi; meditasyon yapması; egzersiz çalışmaları düzenlemesi; yakınlarıyla telefon ve görüntülü bilgisayar görüşmeleri ile irtibatta kalması; hislerini ve düşüncelerini paylaşması; sosyal medyayı kendini rahatlatacak belgesel; eğlence programlarını izleyecek şekilde kullanması; karantina günlerini çok daha konforlu geçirmesine destek olabilecektir.
Uzun zamandır ilginiz olan; ancak zamansızlıktan yapmaya fırsat bulamadığınız ilgi alanlarınıza yönelmek için tam vakti olan bu süreçte; bu uğraşlara zaman ayırdığınızda ; kendinizi daha iyi hissettiğinizi gözlemleyeceksiniz.
Yaşanan maddi manevi sorunların engellenebilmesi ve ruhsal sağlığımızın korunabilmesi adına; salgına dair farkındalığımızın arttırılması; hijyen ve sosyal mesafeye dikkat edilmesi; çevremizdekilerle konu hakkında olumsuz paylaşımlarda bulunulmaması; gerektiğinde Psikolog desteği alınması; çocuklara ise yaşına uygun ve sakin bir şekilde bilgi verilmesi olumlu katkılar sağlayacaktır.
Süreç gelişimi; tüm dünya çapında; kalabalık ortamlarda; toplu taşıma araçlarında bulunmaktan kaçınma; işine odaklanamama; psikolojik sıkıntılar; çevre ile iletişimin bozulması; kaygı ve stres düzeyinin artması şeklinde oluşmuş; hatta çoğu kişi; işini evden takip etmeye başlamıştır.
Hastalığa dair belirsizlik ve yaşanan ölüm korkusunun; özellikle stres ve anksiyeteye dair hazırlıksız ve savunmasız olan kişilerde en yüksek riski yarattığına dair araştırmalar da bulunmaktadır. Örneğin ; Kanada; Ottawa- Carleton Üniversitesi akademisyenlerinin çalışmaları göstermiştir ki ; belirsizliği en az tolere edebilen kişiler salgınlar esnasında ; diğer kişilere göre daha fazla endişe yaşamaktadırlar.
Sierra Leone’de keşfedilen ve yarasalardan geçtiği bildirilen Ebola virüs salgını hakkında yapılan çalışmalar; çok sayıda kişinin zihinsel ve psiko sosyal problemler yaşadıklarını bildirmiştir. Aynı şekilde; 2009 yılında; H1N1 İnfluenza salgınında da ; fiziksel bir sebebe bağlı olmayan ancak; vücutta hissedilen (somatoform) olarak adlandırılan ağrı ve yorgunluk semptomlarına rastlanmıştır.
“Corona Testi yaptırdım; Pozitif çıktı; Şimdi ne yapacağım?”
Peki; herkes bu virüse yakalanmaktan korkarken; virüse yakalanan ve test sonucu pozitif (+) çıkan kişilerin psikolojik durumları hakkında neler söyleyebiliriz? Öncelikle; evde ailesi ya da hayatı paylaştığı bireyler olan kişiler daha şanslı çünkü; corona izolasyonunu evde tek başına yaşayan kişilerin kaygılarının daha çok arttığı belirtiliyor.
Virüse yakalanan kişi zaten halihazırda ateş; enerji düşüklüğü; eklem ağrıları; baş ağrıları; ishal; mide bulantısı; göz ağrıları ; öksürük; boğaz ağrısı gibi fizyolojik sorunlar yaşamaktadırlar. Ancak bunlara ek olarak; tek başına ; yalnız şekilde atlatacağı günler önünde beklerken; kişi kendisini nasıl hissetmektedir?
İnsan yapısı itibariyle sosyal bir varlık olduğundan; fiziksel izolasyonu takip eden sosyal izolasyonun gelişi; bireyi zora sokuyor. Zaten hayati bir korku duyan kişi; bunu bir oda içinde; yemeğini dahil tek başına yerken 10-14 gün arası bir süre boyunca; kendisini insanlardan soyutlamak zorunda kalıyor. İnsan canlısı genlerinde; uzun yıllar öncesinden gelen; toplu halde yaşamın kendisine getireceği – güven- duygusunu taşıdığı için; bu uzaklık kişide olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Kendini izole ederek; felaket senaryoları için hazırlık yapan “corona pozitif” birey; yeterli güvenli alanı kendisi ve ailesi tarafından sağlayamaz ise; asabiyet; dürtüsel tepkiler; psikoz veya paranoid eğilim riski ile; salgınla alakalı gerçekleri sanrılı düşüncelerine dahil etme davranışları gösterebilirler.
Burada kişiye destek olacak en anlamlı bakış açısı; aslında çok ta uzun olmayan izolasyon süreci ile; hem kendisinin; hem de sevdiklerinin sağlığını güvence altına alarak; daha güzel günlere ulaşılmasını sağlanacak olduğudur.
Corona Pozitif Kişiler ve Yakınları Nasıl Davranmalı?
İzolasyondaki kişinin yaşadığı en önemli sorunlar; yaşadıkları durumu kabul etmekte zorlanmaları ; sevdiklerinden uzak kalarak; onlara özlem duymaları; hastalığın getirebileceği daha olumsuz sağlık koşullarından ve işsiz kalmak gibi risklerden korkmaları; depresyon ve anksiyete riskleri ile karşılaşmaları vb. çok çeşitli alana yayıldığından; bu kişileri çevresindeki bireylerin anlayışla karşılamaları; kendileri o kişinin yerinde olsalar “onlara nasıl davranılmasını isteyeceklerini” düşünerek hareket etmeleri; ilgili kişinin duygu durum bozukluğuna destek sağlayabilecektir. Unutmamalıyız ki ; ilişkilerin cömertliğe en çok ihtiyacı olan dönemlerden birindeyiz.
Corona pozitif olan birey; kendisi gibi bir çok kişinin bu şartları yaşayıp; bir çoğunun da sağlıkla atlattığını unutmayarak; “Sürü Psikolojisinden” çıkarak; durum karşısında alışılmış çevremizde gördüğümüz tepkileri vermek yerine; bir dakikalığına kendimizle baş başa kalarak; gerçekten olumlu ve sağlıklı adaptasyonu nasıl sağlayabileceğimize odaklanmak bize çok fayda sağlayacaktır. Beynimizin akıl yürüten tarafını kullanarak; dürtüsel düşüncelerimize hakim olup; hayatta trafikte dahil her zaman kaza ve ölüm riski olduğunu; ama her gün bu düşünceyle yola çıkıp korkmadığımızı; hayattaki tehlikeleri her zaman farkında olduğumuzu ama sorunların da hemen her zaman bir çözüm yolunun olduğunu kendimize hatırlatmamız gerekiyor.
Korona olan kişinin kendi kendine ; odasında gerçekleştirebileceği; şahsına paralel hobi faaliyetlerine yönelmesi; meditasyon yapması; egzersiz çalışmaları düzenlemesi; yakınlarıyla telefon ve görüntülü bilgisayar görüşmeleri ile irtibatta kalması; hislerini ve düşüncelerini paylaşması; sosyal medyayı kendini rahatlatacak belgesel; eğlence programlarını izleyecek şekilde kullanması; karantina günlerini çok daha konforlu geçirmesine destek olabilecektir.
Uzun zamandır ilginiz olan; ancak zamansızlıktan yapmaya fırsat bulamadığınız ilgi alanlarınıza yönelmek için tam vakti olan bu süreçte; bu uğraşlara zaman ayırdığınızda ; kendinizi daha iyi hissettiğinizi gözlemleyeceksiniz.
Yaşanan maddi manevi sorunların engellenebilmesi ve ruhsal sağlığımızın korunabilmesi adına; salgına dair farkındalığımızın arttırılması; hijyen ve sosyal mesafeye dikkat edilmesi; çevremizdekilerle konu hakkında olumsuz paylaşımlarda bulunulmaması; gerektiğinde Psikolog desteği alınması; çocuklara ise yaşına uygun ve sakin bir şekilde bilgi verilmesi olumlu katkılar sağlayacaktır.