Okul Öncesi Dönem Gelişim Evreleri
OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE GELİŞİM GÖREVLERİ
0-6 Ay
• Bu dönemde refleksler hakimdir.
• Yüksek sese tepkide bulunur.
• Omuz ve baş kontrolü görülmeye başlar.
• 4. Aylar içinde desteklendiğinde kısa bir süre oturabilir. Başını dik tutabilir. Kollarına dayanarak doğrulabilir.
• İsteklerini ağlayarak anlatır.
• Sevilmekten hoşlanır.
• Memnuniyetini gülümseyerek gösterir.
• Yakaladığı bir hareketi durmadan tekrarlar.
• Çıngırağı hızla salladığında ses çıkardığını fark eder.
• Nesneleri avuç içi ile yakalar.
• Görme ve işitmenin İşbirliği görülür. Sesin geldiği yöne bakar.
• Nesneleri özellikle ağzına götürerek tanımaya çalışır
• Heceleri tekrarladığı görülür (“ba-ba; da-da” vb.).
• Emekleme hareketi görülür.
7-12 Ay
• Beden kontrolü konusunda pek çok kazanım gerçekleşmiştir.
• Destekle oturabilir.
• Çevresini büyük bir merak ve ilgi ile izler.
• Her şeye dokunmak ister.
• Tanıdığı insanları yabancılardan ayırt eder.
• Kahkaha ile gülebilir. Sevgi gösterir.
• Tanıdıklarına olumlu tepkiler verirken; tanımadıklarına ağlama tepkisi verir.
• Özellikle annenin mutlu ve mutsuz ifadelere uygun tepkiler verir.
• Renkli; hareketli nesnelere ilgi duyar; onları tutmaya; yakalamaya çalışır.
• Objeleri bir elinden diğerine geçirebilir.
• Nesneleri fırlatmaktan hoşlanır.
• Topu karışındaki kişiye atma denemeleri yapar.
• Tek kelimelik cümleler kurar.
• Kaşık kullanabilir.
• Bardağını iki eliyle tutup ağzına götürmeyi başarır.
• Yürümeye başlar.
• 1 yaş çocuğu artık yabancılardan da eskisi kadar kuşkulanmaz. Oynamak isteyen her yetişkine kolayca yaklaşır.
• Çevresinde işittiği seslere son derece duyarlı olan bir yaş çocuğu; zaman zaman bunları taklit etmeye çalışır; bu arada henüz anlamı olmayan bir çok ses de çıkarır. Çıkardığı bazı seslerin ise dilsel olarak olmasa da; çocuk ve onun yakın çevresindekilerin anlayabileceği bir anlamı vardır.
• Çıkarabildiğinden daha çok kelimeyi anlar .
13-24 Ay (2 Yaş)
• İki kelimelik cümleler kurar.
• Konuşabildiğinden daha fazlasını anlar.
• Yürüme ile ilgili koşma; sıçrama; geri geri yürüme; merdiven çıkma gibi diğer hareket becerilerini geliştirmeye ve buna bağlı olan itme; çekme; denge de durma; eşya taşıma gibi becerilerde de ustalık kazanmaya başlar.
• Artık hareket edebildiği için daha önce merakla gözlediği eşyalara erişmeyi; onları ellemeyi de başarır.
• Gördüğü eşyaları ellemek onlarla oynamak ister. Kendisine bu fırsat verilmediği ve ya yapmak istediği bir faaliyet engellendiği zaman hayal kırıklığına uğrar; bunu ağlama; tepinme davranışları ile gösterir.
• Son derece meraklıdır; dış dünyada gördüğü her şeye ilgi duyar.
• Çocuk kendi kendine yemeğini yemeğe; kendi kendine yürümeye heveslidir.
• İlgi çekmekten hoşlanır; çok hareketlidir.
• Dikkat süreleri 2-5 dakika gibi çok kısadır. Ancak bir şey onlara çok ilginç gelirse daha uzun bir süre etkinliğe katılabilirler.
• Henüz kendi kendine belirli bir süre oynama konusunda da başarılı değildir.
• Oyuncak seçimi oyuncakla oynama konusunda herhangi bir karalılığa ulaşamamıştır.
• Tuvalet kontrolünü kazanır.
• Hareket ve görme alanı içindeki diğer çocuklara ilgi duyarsa da henüz onları sürekli oyun oynayabileceği arkadaşlar olarak görmez. Daha çok anne baba ile birlikte olmaktan ve oynamaktan hoşlanır.
• Uyku ihtiyacı giderek azalır; ancak hala gündüz bir kez en az bir iki saat; geceleri ise yaklaşık on iki saat uykuya ihtiyacı vardır.
• Sandalye de rahatlıkla oturabilir.
• Elinden tutulduğunda; merdivenleri inip-çıkabilir. Tek ayaküstüne atlayabilir. Atlamada iki ayağını birden kullanamaz.
• Koşabilir; ancak ani dönüşlerde dengesini kaybeder.
• Kitap sayfalarını üçer-beşer çevirebilir; tek tek de çevirmeyi de becerebildiğini zaman zaman; ortaya koyar.
• Bu dönemde çocuklar sık sık “hayır” kelimesini kullanır ve hatta çok hoşlandığı bir şeyi isteyip istemediği sorulduğunda dahi hayır diyebilirler.
• İki yaşın ortalarında olumsuz tepkiler daha sık görülür. Gelişmenin adeta doğal bir seyri olan bu durum bir anlamda çocuğun dış dünyaya karşı çaresizliğinin dile getirilmesi olarak yorumlanabilir.
25-36 Ay (3 Yaş)
• Hareketli; neşeli ve canlıdır.
• Yürüme konusunda ustalık kazanmıştır; yürümeye ilişkin tüm hareketleri kolaylıkla başarabilir.
• Rahatça koşar; ellerini ve kollarını kullanabilir.
• Dili kullanma yeteneği bir hayli gelişmiştir.
• Konuşmayı düzgün bir şekilde başararak çevresi ile sözlü iletişim kurabilir.
• Bildiği kelimeler ifade edebildiklerinden daha fazladır. Bu nedenle hızlı düşünebilir. Ancak bunu sese dönüştürmekte bazı sıkıntılar yaşayabilir. Bu da zaman zaman konuşma kusuru izlenimi verebilir.
• Kendisi ile konuşulmasından; sorular sormaktan hoşlanır.
• Yetişkinlere cevap verebilir; onaylarını ister.
• Kendi başına yemeğini yiyebilir.
• Bazı şeyleri dökmeden taşıyabilir.
• Benmerkezcidir.
• Yaşıtlarıyla kısa süreli oynamaktan hoşlanır.
• Kendi kendine oynamaktan olduğu kadar; anne babası ile birlikte olmaktan; onlarla oynamaktan; konuşmaktan da zevk alır.
• Kendi başına giyinip soyunabilir.
• Hayal oyunları ve hayal arkadaşları üretir.
• Yetişkin giysilerini denemekten ve davranışlarını taklit etmekten hoşlanır.
• Basit ve çok uzun olmayan hikâyeler dinlemekten; basit melodisi olan şarkıları tekrarlamaktan hoşlanır.
• Büyük resimli kitaplara; boya kalemlerine ilgi duymaya başlar.
• Yetişkinle birlikte kitaplardaki resimlere bakmaktan hoşlanır.
• Resimlerin hikâyelerini severek dinler. Hoşuna gidenlerin tekrarlanmasından hoşlanır.
• Henüz çizme konusundaki becerisi çok sınırlı olmakla birlikte renkli kalemlerle kâğıtlara çizmeye de çalışır.
• Koku ve doku farklılıklarını ayırt edebilir.
• Küpleri üst üste koymada ustalaşmıştır. 9-10 küple kule yapabilir. Küpleri yatay kullanma görülür.
• Büyük ölçüde benmerkezcidir. Ancak aile içinde geçerli olan bazı kuralları da fark etmeye başlamıştır.
• Yavaş; yavaş paylaşmayı; beklemeyi; isteklerinin yerine getirilmesi için sabırlı olmayı öğrenmeye başlar.
• Kendisine yakın yaşlardaki diğer çocuklarla birlikte olabilmek için kendisinden istenen bazı fedakârlıkları da yapabilmeyi başarır.
• Dış dünya ve çevresindekilerle son derece ilgili olan çocuk yetişkinlerin giysilerini giymekten onların davranışlarını taklit etmekten; kutular; tekerlekler; toplar; çekiç; düğme resimli kartlar vb. gerçek nesnelerle oynamaktan bunları gruplara ayırmaktan; eşleştirmekten büyük zevk alır.
37-48 Ay (4 Yaş)
• Kendi kendine hareket edebilen; soru sorabilen; seçim yapabilen; kendisi hakkında bilgiler verebilen bir bireydir.
• Büyük ve küçük kas becerileri artmıştır. Rahatça zıplar; koşar; yürür; her fırsatta hareket etme ihtiyacını belirtir.
• Top yakalamada becerisi artmıştır.
• Üç yaşın sonlarına doğru hareket becerisi üç tekerlekli bir bisiklete binebilecek ve topu atıp tutabilecek düzeye ulaşmıştır.
• Ne? Neden? Niçin? Sorularını sıklıkla kullanır. Kendisine yapılan açıklamaları ilgiyle dinler.
• Yetişkin davranışlarını örnek alır.
• Övülmekten hoşlanır.
• Daha uzun süreli oyun oynar.
• Gerçekle hayal olanı karıştırır.
• Argo kelimeleri kullanmayı dener.
• El ve parmaklarını kullanmada bir hayli ustalık kazanmıştır. Kalem; fırça ve makası başarılı bir şekilde tutup kullanabilir. Büyük boydaki kâğıtlara kalın kalem ve fırça ile resim yapmaktan hoşlanır.
• İnsan resmini bir baş ve ona bağlı olarak çıkan iki çizgi ile belirterek çizer. Beden bu çizimde yer almaz.
• Diğer çocuklarla birlikte olmaktan daha önceki yaşlara oranla daha fazla zevk almaya başlar. Oyunları 3 yaşta olduğundan daha uzun sürelidir.
• Dil aracılığı ile duygu ve düşüncelerini anlatmakta oldukça başarılıdır. Zaman zaman kendini ifade etmekte güçlük çekse de genellikle kendisini iyi ifade edebilir.
• Yetişkinin isteklerini mantıklı olarak açıklamasını ister kendi davranışını ve başkalarının davranışını belirli standartlara göre eleştirebilir. Hatta bu arada yetişkini de eleştirmekten çekinmez.
• Hala gerçekle hayali birbirine karıştırma konusunda sorunları vardır.
• Yaptıkları konusunda çok kere hayal ürünü olan hikâyeler anlatmaktan hoşlanır.
• Masal dinlemeyi sever dikkat süresi 10-15 dk. arasında değişir.
• 49-60 Ay (5 Yaş)
• Çocuğun çevresine ilişkin yeni keşiflerde bulunduğu; çevresini giderek genişlettiği; yetişkin desteğine daha az ihtiyaç duyarak bazı sorumluluklar almaya hazırlandığı bir yaştır.
• Hızla sosyalleşmektedir (Toplum kurallarını öğrenmek için gayret gösterir).
• Genellikle canlı ve neşelidir.
• Davranışları genellikle kendine güvenli ve dostçadır.
• Bu yaşta gelişme ilk dört yıla kıyasla oldukça yavaşlamıştır.
• Yetişkinleri memnun etmekten hoşlanır.
• Yaptığı için görülüp beğenilmesini ister.
• Koşma; sekme ve atlama da vücut hareketleri tam bir denge içindedir.
• İnsan resmini; baş; bacaklar ve ayaklar olarak çizer. Bedenin bu çizimde yer alması; altıncı yaşa doğru gerçekleşebilir.
• Yetişkinin tüm davranışlarını izler ve onların gerçek hayatta yaptıklarını oyunlarında tekrarlamaktan hoşlanır.
• Sürekli konuşur ve sorular sorar.
• Herhangi bir becerinin kazanılmasında büyük sebat gösterir.
• Duygularını kontrol etmeyi büyük ölçüde başarır.
• Ev içindeki ve dışındaki işlere ilgi duyar.
• Giyinmek; yemek yemek; saç taramak; yıkanmak konusunda artık iyice ustalaşmıştır.
• Uygun fırsatlar verilmişse ayakkabısını giyebilir; basit tokalar takabilir; biraz zorlukla da olsa düğmelerini ilikleyebilir.
• Grup oyunlarından hoşlanır. Grubun dışında kalmak istemez. Arkadaşları ile birlikte olabilmek için bazı fedakârlıklarda bulunması gerektiğini fark eder.
• Resim ve müzikle ilgilenmekten zevk alır.
• Hem yaşıtları hem de yetişkinlerle iyi geçinmeye çalışır.
• İp atlama; bisiklete binme; koşmaca gibi oyunlar oynamaktan zevk alır.
• Hikâyeler dinlemekten ve anlatmaktan hoşlanır.
• Eğer ev ortamı ona imkân sağlayabiliyorsa; artık kitaplara da ilgi duymaya başlar.
• Sayılar giderek daha fazla ilgisini çeker. Bilebildiği sayılarla gördüğü her şeyi sayar.
• Evde ve okuldaki kuralları daha iyi anlar ve uygular. Zaman zaman tedirginlik ve küskünlük gösterirse de; bu tür davranışlar daha çok çocuk yorgun; uykusuz veya hasta olduğunda ortaya çıkar .
61-72 Ay (6 Yaş)
• Çocukluk dönemi gelişiminde özelliği olan kritik dönemlerden biridir. Beş yaşında genellikle rahat; uyumlu ve sakin görünen çocuğun bu yaşın ortalarına doğru değişmeye başladığı; daha hareketli ve uyumsuz bir görünüm almaya başladığı dikkati çeker.
• Süt dişlerini değiştirir.
• Hareketleri koordinelidir.
• Bedenini daha iyi koordine eder.
• Koşmak; kaymak; müzik eşliğinde dans etmek; şarkı söylemekten hoşlanır.
• Kendi kendine giyinip soyunabildiği gibi; kendi kendine tuvaletini yapmayı; hatta kendini temizlemeyi de başarır.
• Oldukça meraklıdır. Öğrenme isteği güçlüdür.
• Yetişkin arkadaşlığından hoşlanır.
• Arkadaş grubu içinde olmaktan hoşlanır.
• Görev almaktan memnun olur.
• Oyun oynadığı gruplar genişlemiştir. Yalnız başına oynamaktan hoşlanır.
• Oyunda kurallar çocuklar tarafından konulur.
• Grup oyunlarında cinsiyet ayrımı gözetir.
• Düşünce açısından realisttir; sık sık doğru mu sorusunu sorar.
• Çocuk kendisine bildirilen kurallar ve ya konulan yasaklar karşısında da sık sık neden sorusunu sorar.
• Kalem ve fırça kullanmakta ustalaşmıştır.
• Resimlerinde çizdiklerinin neler olduğu daha kolaylıkla anlaşılabilir. Çizgileri daha gerçekçidir. İnsan resmini; baş; gövde; kollar ve bacaklarını belirterek tam çizebilir.
• Oldukça değişken bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle zaman zaman ev ve okuldaki davranışları arasında farklılıklar görülebilir.
• Geçmiş; şimdi ve gelecek zaman kavramları; kaba bir biçimde şekillenmeye başlamıştır.
• Zaman zaman duygusal patlamalar gösterebilir.
• Artık yetişkine daha az bağımlıdır; arkadaşlarının beraberliğini daha çok arar.
• Sosyal yönden hala ailesine bağımlılığını sürdürmekle birlikte öğretmenin ve arkadaşlarının önemi de artmayı sürdürür.
0-6 Ay
• Bu dönemde refleksler hakimdir.
• Yüksek sese tepkide bulunur.
• Omuz ve baş kontrolü görülmeye başlar.
• 4. Aylar içinde desteklendiğinde kısa bir süre oturabilir. Başını dik tutabilir. Kollarına dayanarak doğrulabilir.
• İsteklerini ağlayarak anlatır.
• Sevilmekten hoşlanır.
• Memnuniyetini gülümseyerek gösterir.
• Yakaladığı bir hareketi durmadan tekrarlar.
• Çıngırağı hızla salladığında ses çıkardığını fark eder.
• Nesneleri avuç içi ile yakalar.
• Görme ve işitmenin İşbirliği görülür. Sesin geldiği yöne bakar.
• Nesneleri özellikle ağzına götürerek tanımaya çalışır
• Heceleri tekrarladığı görülür (“ba-ba; da-da” vb.).
• Emekleme hareketi görülür.
7-12 Ay
• Beden kontrolü konusunda pek çok kazanım gerçekleşmiştir.
• Destekle oturabilir.
• Çevresini büyük bir merak ve ilgi ile izler.
• Her şeye dokunmak ister.
• Tanıdığı insanları yabancılardan ayırt eder.
• Kahkaha ile gülebilir. Sevgi gösterir.
• Tanıdıklarına olumlu tepkiler verirken; tanımadıklarına ağlama tepkisi verir.
• Özellikle annenin mutlu ve mutsuz ifadelere uygun tepkiler verir.
• Renkli; hareketli nesnelere ilgi duyar; onları tutmaya; yakalamaya çalışır.
• Objeleri bir elinden diğerine geçirebilir.
• Nesneleri fırlatmaktan hoşlanır.
• Topu karışındaki kişiye atma denemeleri yapar.
• Tek kelimelik cümleler kurar.
• Kaşık kullanabilir.
• Bardağını iki eliyle tutup ağzına götürmeyi başarır.
• Yürümeye başlar.
• 1 yaş çocuğu artık yabancılardan da eskisi kadar kuşkulanmaz. Oynamak isteyen her yetişkine kolayca yaklaşır.
• Çevresinde işittiği seslere son derece duyarlı olan bir yaş çocuğu; zaman zaman bunları taklit etmeye çalışır; bu arada henüz anlamı olmayan bir çok ses de çıkarır. Çıkardığı bazı seslerin ise dilsel olarak olmasa da; çocuk ve onun yakın çevresindekilerin anlayabileceği bir anlamı vardır.
• Çıkarabildiğinden daha çok kelimeyi anlar .
13-24 Ay (2 Yaş)
• İki kelimelik cümleler kurar.
• Konuşabildiğinden daha fazlasını anlar.
• Yürüme ile ilgili koşma; sıçrama; geri geri yürüme; merdiven çıkma gibi diğer hareket becerilerini geliştirmeye ve buna bağlı olan itme; çekme; denge de durma; eşya taşıma gibi becerilerde de ustalık kazanmaya başlar.
• Artık hareket edebildiği için daha önce merakla gözlediği eşyalara erişmeyi; onları ellemeyi de başarır.
• Gördüğü eşyaları ellemek onlarla oynamak ister. Kendisine bu fırsat verilmediği ve ya yapmak istediği bir faaliyet engellendiği zaman hayal kırıklığına uğrar; bunu ağlama; tepinme davranışları ile gösterir.
• Son derece meraklıdır; dış dünyada gördüğü her şeye ilgi duyar.
• Çocuk kendi kendine yemeğini yemeğe; kendi kendine yürümeye heveslidir.
• İlgi çekmekten hoşlanır; çok hareketlidir.
• Dikkat süreleri 2-5 dakika gibi çok kısadır. Ancak bir şey onlara çok ilginç gelirse daha uzun bir süre etkinliğe katılabilirler.
• Henüz kendi kendine belirli bir süre oynama konusunda da başarılı değildir.
• Oyuncak seçimi oyuncakla oynama konusunda herhangi bir karalılığa ulaşamamıştır.
• Tuvalet kontrolünü kazanır.
• Hareket ve görme alanı içindeki diğer çocuklara ilgi duyarsa da henüz onları sürekli oyun oynayabileceği arkadaşlar olarak görmez. Daha çok anne baba ile birlikte olmaktan ve oynamaktan hoşlanır.
• Uyku ihtiyacı giderek azalır; ancak hala gündüz bir kez en az bir iki saat; geceleri ise yaklaşık on iki saat uykuya ihtiyacı vardır.
• Sandalye de rahatlıkla oturabilir.
• Elinden tutulduğunda; merdivenleri inip-çıkabilir. Tek ayaküstüne atlayabilir. Atlamada iki ayağını birden kullanamaz.
• Koşabilir; ancak ani dönüşlerde dengesini kaybeder.
• Kitap sayfalarını üçer-beşer çevirebilir; tek tek de çevirmeyi de becerebildiğini zaman zaman; ortaya koyar.
• Bu dönemde çocuklar sık sık “hayır” kelimesini kullanır ve hatta çok hoşlandığı bir şeyi isteyip istemediği sorulduğunda dahi hayır diyebilirler.
• İki yaşın ortalarında olumsuz tepkiler daha sık görülür. Gelişmenin adeta doğal bir seyri olan bu durum bir anlamda çocuğun dış dünyaya karşı çaresizliğinin dile getirilmesi olarak yorumlanabilir.
25-36 Ay (3 Yaş)
• Hareketli; neşeli ve canlıdır.
• Yürüme konusunda ustalık kazanmıştır; yürümeye ilişkin tüm hareketleri kolaylıkla başarabilir.
• Rahatça koşar; ellerini ve kollarını kullanabilir.
• Dili kullanma yeteneği bir hayli gelişmiştir.
• Konuşmayı düzgün bir şekilde başararak çevresi ile sözlü iletişim kurabilir.
• Bildiği kelimeler ifade edebildiklerinden daha fazladır. Bu nedenle hızlı düşünebilir. Ancak bunu sese dönüştürmekte bazı sıkıntılar yaşayabilir. Bu da zaman zaman konuşma kusuru izlenimi verebilir.
• Kendisi ile konuşulmasından; sorular sormaktan hoşlanır.
• Yetişkinlere cevap verebilir; onaylarını ister.
• Kendi başına yemeğini yiyebilir.
• Bazı şeyleri dökmeden taşıyabilir.
• Benmerkezcidir.
• Yaşıtlarıyla kısa süreli oynamaktan hoşlanır.
• Kendi kendine oynamaktan olduğu kadar; anne babası ile birlikte olmaktan; onlarla oynamaktan; konuşmaktan da zevk alır.
• Kendi başına giyinip soyunabilir.
• Hayal oyunları ve hayal arkadaşları üretir.
• Yetişkin giysilerini denemekten ve davranışlarını taklit etmekten hoşlanır.
• Basit ve çok uzun olmayan hikâyeler dinlemekten; basit melodisi olan şarkıları tekrarlamaktan hoşlanır.
• Büyük resimli kitaplara; boya kalemlerine ilgi duymaya başlar.
• Yetişkinle birlikte kitaplardaki resimlere bakmaktan hoşlanır.
• Resimlerin hikâyelerini severek dinler. Hoşuna gidenlerin tekrarlanmasından hoşlanır.
• Henüz çizme konusundaki becerisi çok sınırlı olmakla birlikte renkli kalemlerle kâğıtlara çizmeye de çalışır.
• Koku ve doku farklılıklarını ayırt edebilir.
• Küpleri üst üste koymada ustalaşmıştır. 9-10 küple kule yapabilir. Küpleri yatay kullanma görülür.
• Büyük ölçüde benmerkezcidir. Ancak aile içinde geçerli olan bazı kuralları da fark etmeye başlamıştır.
• Yavaş; yavaş paylaşmayı; beklemeyi; isteklerinin yerine getirilmesi için sabırlı olmayı öğrenmeye başlar.
• Kendisine yakın yaşlardaki diğer çocuklarla birlikte olabilmek için kendisinden istenen bazı fedakârlıkları da yapabilmeyi başarır.
• Dış dünya ve çevresindekilerle son derece ilgili olan çocuk yetişkinlerin giysilerini giymekten onların davranışlarını taklit etmekten; kutular; tekerlekler; toplar; çekiç; düğme resimli kartlar vb. gerçek nesnelerle oynamaktan bunları gruplara ayırmaktan; eşleştirmekten büyük zevk alır.
37-48 Ay (4 Yaş)
• Kendi kendine hareket edebilen; soru sorabilen; seçim yapabilen; kendisi hakkında bilgiler verebilen bir bireydir.
• Büyük ve küçük kas becerileri artmıştır. Rahatça zıplar; koşar; yürür; her fırsatta hareket etme ihtiyacını belirtir.
• Top yakalamada becerisi artmıştır.
• Üç yaşın sonlarına doğru hareket becerisi üç tekerlekli bir bisiklete binebilecek ve topu atıp tutabilecek düzeye ulaşmıştır.
• Ne? Neden? Niçin? Sorularını sıklıkla kullanır. Kendisine yapılan açıklamaları ilgiyle dinler.
• Yetişkin davranışlarını örnek alır.
• Övülmekten hoşlanır.
• Daha uzun süreli oyun oynar.
• Gerçekle hayal olanı karıştırır.
• Argo kelimeleri kullanmayı dener.
• El ve parmaklarını kullanmada bir hayli ustalık kazanmıştır. Kalem; fırça ve makası başarılı bir şekilde tutup kullanabilir. Büyük boydaki kâğıtlara kalın kalem ve fırça ile resim yapmaktan hoşlanır.
• İnsan resmini bir baş ve ona bağlı olarak çıkan iki çizgi ile belirterek çizer. Beden bu çizimde yer almaz.
• Diğer çocuklarla birlikte olmaktan daha önceki yaşlara oranla daha fazla zevk almaya başlar. Oyunları 3 yaşta olduğundan daha uzun sürelidir.
• Dil aracılığı ile duygu ve düşüncelerini anlatmakta oldukça başarılıdır. Zaman zaman kendini ifade etmekte güçlük çekse de genellikle kendisini iyi ifade edebilir.
• Yetişkinin isteklerini mantıklı olarak açıklamasını ister kendi davranışını ve başkalarının davranışını belirli standartlara göre eleştirebilir. Hatta bu arada yetişkini de eleştirmekten çekinmez.
• Hala gerçekle hayali birbirine karıştırma konusunda sorunları vardır.
• Yaptıkları konusunda çok kere hayal ürünü olan hikâyeler anlatmaktan hoşlanır.
• Masal dinlemeyi sever dikkat süresi 10-15 dk. arasında değişir.
• 49-60 Ay (5 Yaş)
• Çocuğun çevresine ilişkin yeni keşiflerde bulunduğu; çevresini giderek genişlettiği; yetişkin desteğine daha az ihtiyaç duyarak bazı sorumluluklar almaya hazırlandığı bir yaştır.
• Hızla sosyalleşmektedir (Toplum kurallarını öğrenmek için gayret gösterir).
• Genellikle canlı ve neşelidir.
• Davranışları genellikle kendine güvenli ve dostçadır.
• Bu yaşta gelişme ilk dört yıla kıyasla oldukça yavaşlamıştır.
• Yetişkinleri memnun etmekten hoşlanır.
• Yaptığı için görülüp beğenilmesini ister.
• Koşma; sekme ve atlama da vücut hareketleri tam bir denge içindedir.
• İnsan resmini; baş; bacaklar ve ayaklar olarak çizer. Bedenin bu çizimde yer alması; altıncı yaşa doğru gerçekleşebilir.
• Yetişkinin tüm davranışlarını izler ve onların gerçek hayatta yaptıklarını oyunlarında tekrarlamaktan hoşlanır.
• Sürekli konuşur ve sorular sorar.
• Herhangi bir becerinin kazanılmasında büyük sebat gösterir.
• Duygularını kontrol etmeyi büyük ölçüde başarır.
• Ev içindeki ve dışındaki işlere ilgi duyar.
• Giyinmek; yemek yemek; saç taramak; yıkanmak konusunda artık iyice ustalaşmıştır.
• Uygun fırsatlar verilmişse ayakkabısını giyebilir; basit tokalar takabilir; biraz zorlukla da olsa düğmelerini ilikleyebilir.
• Grup oyunlarından hoşlanır. Grubun dışında kalmak istemez. Arkadaşları ile birlikte olabilmek için bazı fedakârlıklarda bulunması gerektiğini fark eder.
• Resim ve müzikle ilgilenmekten zevk alır.
• Hem yaşıtları hem de yetişkinlerle iyi geçinmeye çalışır.
• İp atlama; bisiklete binme; koşmaca gibi oyunlar oynamaktan zevk alır.
• Hikâyeler dinlemekten ve anlatmaktan hoşlanır.
• Eğer ev ortamı ona imkân sağlayabiliyorsa; artık kitaplara da ilgi duymaya başlar.
• Sayılar giderek daha fazla ilgisini çeker. Bilebildiği sayılarla gördüğü her şeyi sayar.
• Evde ve okuldaki kuralları daha iyi anlar ve uygular. Zaman zaman tedirginlik ve küskünlük gösterirse de; bu tür davranışlar daha çok çocuk yorgun; uykusuz veya hasta olduğunda ortaya çıkar .
61-72 Ay (6 Yaş)
• Çocukluk dönemi gelişiminde özelliği olan kritik dönemlerden biridir. Beş yaşında genellikle rahat; uyumlu ve sakin görünen çocuğun bu yaşın ortalarına doğru değişmeye başladığı; daha hareketli ve uyumsuz bir görünüm almaya başladığı dikkati çeker.
• Süt dişlerini değiştirir.
• Hareketleri koordinelidir.
• Bedenini daha iyi koordine eder.
• Koşmak; kaymak; müzik eşliğinde dans etmek; şarkı söylemekten hoşlanır.
• Kendi kendine giyinip soyunabildiği gibi; kendi kendine tuvaletini yapmayı; hatta kendini temizlemeyi de başarır.
• Oldukça meraklıdır. Öğrenme isteği güçlüdür.
• Yetişkin arkadaşlığından hoşlanır.
• Arkadaş grubu içinde olmaktan hoşlanır.
• Görev almaktan memnun olur.
• Oyun oynadığı gruplar genişlemiştir. Yalnız başına oynamaktan hoşlanır.
• Oyunda kurallar çocuklar tarafından konulur.
• Grup oyunlarında cinsiyet ayrımı gözetir.
• Düşünce açısından realisttir; sık sık doğru mu sorusunu sorar.
• Çocuk kendisine bildirilen kurallar ve ya konulan yasaklar karşısında da sık sık neden sorusunu sorar.
• Kalem ve fırça kullanmakta ustalaşmıştır.
• Resimlerinde çizdiklerinin neler olduğu daha kolaylıkla anlaşılabilir. Çizgileri daha gerçekçidir. İnsan resmini; baş; gövde; kollar ve bacaklarını belirterek tam çizebilir.
• Oldukça değişken bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle zaman zaman ev ve okuldaki davranışları arasında farklılıklar görülebilir.
• Geçmiş; şimdi ve gelecek zaman kavramları; kaba bir biçimde şekillenmeye başlamıştır.
• Zaman zaman duygusal patlamalar gösterebilir.
• Artık yetişkine daha az bağımlıdır; arkadaşlarının beraberliğini daha çok arar.
• Sosyal yönden hala ailesine bağımlılığını sürdürmekle birlikte öğretmenin ve arkadaşlarının önemi de artmayı sürdürür.