İyi Bir Ebeveyn Olmak
Gelişimin farklı aşamalarındaki çocuklar birbirlerinden farklı davranış ve duygular sergilerler. Örneğin 5-6 yaşlarındaki bir çocuk; ergenlik çağındaki bir gençten daha farklı davranır. Bu ve diğer sebeplerle çocuğun psikolojik ihtiyaçlarını anlamak ebeveyn için kolay olmamasına karşın; önemli ve gereklidir.
Çocuğunuzun sevdiklerini ve sevmediklerini; özelliklerini (hem iyi hem kötü) anlamak ve kabul etmek iyi bir ebeveyn olmanın anahtarıdır. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul ettiğinizde güvenlik arayışı ve diğer ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşılamış olursunuz.
Çocuğunuzu daha iyi anlamanıza ve tanımanıza yardımcı olacak bazı öneriler:
1. Gözlemleyin
Çocuğunuzu anlamak istiyorsanız; onu tanımalısınız. Bunu başarmanın en kısa yolu onun etrafında olmak ve gözlemlemektir. Çocuğunuzu oyun oynarken; bir şeyleri sorduğunda; durumlara tepki verirken; başkalarıyla iletişim kurarken vb. zamanlarda gözlemleyebilirsiniz. Böylece; genel kişiliği hakkında pek çok şey öğrenebilirsiniz.
2. En İyi Arkadaşı Olun
Çocuğunuza ihtiyaç duyduğu her zaman onun için orada olduğunuzu fark ettirin. Bu davranışınız; ona güvende olduğunu; sevilen ve istenen biri olduğunu hissettirmekle birlikte size açılmasına yardımcı olacaktır.
3. Kaliteli Zaman Geçirin
Çocuğunuzun yalnızca etrafında olmak yeterli değildir. Onu daha iyi tanımak için birlikte oyun oynamak; yemek yapmak; dolaplarını veya odasını birlikte temizlemek gibi farklı çok etkinlik yapmak işinize yarayabilir.
4. Övün
Başarıları; kazanımları veya yerine getirdiği sorumlulukları için çocuğunuzu övmek; benlik saygısını artıracaktır. Bununla birlikte; aşırı övgüden kaçınmalısınız; çünkü bu çocuğunuzu kibirli ve şımarık bir hale getirebilir.
5. Dinleyin
Çocuğunuzu dinleyerek onu daha yakından tanırsınız. Bunu yapmak; onun hayatıyla ilgilendiğinizi hissetmesini sağlayacaktır. Bu da ikiniz arasındaki bağın güçlenmesine yardımcı olacaktır.
6. Konuşun
Çocuğunuzla ilgilenmek ve onunla konuşmak; size açılmasına yardımcı olacaktır. Bu yolla; iletişimi daha kolay başlatmasına yardım etmiş ve onu daha iyi tanıma fırsatı bulmuş olursunuz.
7. Konuşurken Dikkatinizi Verin
Çocuğunuzla konuşurken devamlı göz teması kurun. Böylece; çocuğunuzun; onu dinlediğinizi ve söylediklerinin sizin için çok önemli olduğunu anlamasını sağlarsınız.
8. Saygı Gösterin
Çocuğunuz kaygılarından; korkularından veya utanç duyduğu herhangi bir durumdan söz ettiğinde; gülmeyin veya alay etmeyin. Bir çocuk için (özellikle ergenlik yıllarındaki bireyler için) kendini size açmanın kolay olmadığını unutmayın. Hissettiklerine saygı duyun.
9. Açıklayın
5-6 yaşına kadar olan çocuklar kurallara veya kuralların iyileştirilmesi için yaptığınız değişikliklere uyacaktır. Asıl çatışmayı ergenlik dönemindeki çocuklar ile yaşarsınız. Bu gibi durumlarda neden bir kural koyduğunuzu; değişiklik yaptığınızı veya belirli bir şey yapmak zorunda olduğunuzu açıklamaya çalışın. Açıklamanız esnasında size kızıyor gibi görünebilirler ama zamanla anlayacaklardır.
10. Görüşünü Alın
Gerekli durumlarda görüşlerini sorun. Bunu yapmak çocuğunuza önemli hissettirecek ve öz değerini artıracaktır.
11. Davranışının Arkasındaki Sebepleri Keşfedin
Çocuğunuz olumsuz bir davranış sergiliyorsa; bunun nedenini bulmaya çalışın. Bunu yaparak; nerede problem olduğunu öğrenmeye ve çözüme dair becerilerinizi geliştirme şansı elde edersiniz.
12. Sevdiği ve Sevmediği Şeyleri Bilin
Çocuğunuzun neyi sevdiğini ve sevmediğini öğrenmek de onları daha iyi tanımanıza yardımcı olacaktır.
13. İfade Özgürlüğü Sağlayın
Çocuğunuzun kendisini istediği şekilde ifade etmesine izin verin. Böylece nasıl düşündüğünü ya da ne istediğini anlayabilirsiniz.
14. Çok Meraklı Olmayın
Her ebeveyn çocuğunun yaşamında neler olduğunu bilmek ister. Özellikle çocuğu ergenlik döneminde olanlar; aşırı bir merak etme hali içindedirler. Lakin çok fazla merak; çocuğunuza ona inanmadığınızı hissettirebilir ve bu durum ikiniz arasındaki bağı zayıflatabilir.
15. Onun Gibi Düşünün
Çocuğunuz ile konuşurken veya birlikte bir etkinlik yaparken onun gibi düşünmeye çalışmanız önemlidir. Bu ona bir aşinalık duygusu verecektir ve daha fazla yakınlık hissetmesini sağlar.
16. Hayal Gücünü Kullanmasına İzin Verin
Çocuğun hayal dünyası; onun iç dünyası hakkında bir fikir edinmenize yardımcı olacaktır. Hayal gücünü kullanmasına ve ifade etmesine olanak verin.
Çocuğunuzun sevdiklerini ve sevmediklerini; özelliklerini (hem iyi hem kötü) anlamak ve kabul etmek iyi bir ebeveyn olmanın anahtarıdır. Çocuğunuzu olduğu gibi kabul ettiğinizde güvenlik arayışı ve diğer ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşılamış olursunuz.
Çocuğunuzu daha iyi anlamanıza ve tanımanıza yardımcı olacak bazı öneriler:
1. Gözlemleyin
Çocuğunuzu anlamak istiyorsanız; onu tanımalısınız. Bunu başarmanın en kısa yolu onun etrafında olmak ve gözlemlemektir. Çocuğunuzu oyun oynarken; bir şeyleri sorduğunda; durumlara tepki verirken; başkalarıyla iletişim kurarken vb. zamanlarda gözlemleyebilirsiniz. Böylece; genel kişiliği hakkında pek çok şey öğrenebilirsiniz.
2. En İyi Arkadaşı Olun
Çocuğunuza ihtiyaç duyduğu her zaman onun için orada olduğunuzu fark ettirin. Bu davranışınız; ona güvende olduğunu; sevilen ve istenen biri olduğunu hissettirmekle birlikte size açılmasına yardımcı olacaktır.
3. Kaliteli Zaman Geçirin
Çocuğunuzun yalnızca etrafında olmak yeterli değildir. Onu daha iyi tanımak için birlikte oyun oynamak; yemek yapmak; dolaplarını veya odasını birlikte temizlemek gibi farklı çok etkinlik yapmak işinize yarayabilir.
4. Övün
Başarıları; kazanımları veya yerine getirdiği sorumlulukları için çocuğunuzu övmek; benlik saygısını artıracaktır. Bununla birlikte; aşırı övgüden kaçınmalısınız; çünkü bu çocuğunuzu kibirli ve şımarık bir hale getirebilir.
5. Dinleyin
Çocuğunuzu dinleyerek onu daha yakından tanırsınız. Bunu yapmak; onun hayatıyla ilgilendiğinizi hissetmesini sağlayacaktır. Bu da ikiniz arasındaki bağın güçlenmesine yardımcı olacaktır.
6. Konuşun
Çocuğunuzla ilgilenmek ve onunla konuşmak; size açılmasına yardımcı olacaktır. Bu yolla; iletişimi daha kolay başlatmasına yardım etmiş ve onu daha iyi tanıma fırsatı bulmuş olursunuz.
7. Konuşurken Dikkatinizi Verin
Çocuğunuzla konuşurken devamlı göz teması kurun. Böylece; çocuğunuzun; onu dinlediğinizi ve söylediklerinin sizin için çok önemli olduğunu anlamasını sağlarsınız.
8. Saygı Gösterin
Çocuğunuz kaygılarından; korkularından veya utanç duyduğu herhangi bir durumdan söz ettiğinde; gülmeyin veya alay etmeyin. Bir çocuk için (özellikle ergenlik yıllarındaki bireyler için) kendini size açmanın kolay olmadığını unutmayın. Hissettiklerine saygı duyun.
9. Açıklayın
5-6 yaşına kadar olan çocuklar kurallara veya kuralların iyileştirilmesi için yaptığınız değişikliklere uyacaktır. Asıl çatışmayı ergenlik dönemindeki çocuklar ile yaşarsınız. Bu gibi durumlarda neden bir kural koyduğunuzu; değişiklik yaptığınızı veya belirli bir şey yapmak zorunda olduğunuzu açıklamaya çalışın. Açıklamanız esnasında size kızıyor gibi görünebilirler ama zamanla anlayacaklardır.
10. Görüşünü Alın
Gerekli durumlarda görüşlerini sorun. Bunu yapmak çocuğunuza önemli hissettirecek ve öz değerini artıracaktır.
11. Davranışının Arkasındaki Sebepleri Keşfedin
Çocuğunuz olumsuz bir davranış sergiliyorsa; bunun nedenini bulmaya çalışın. Bunu yaparak; nerede problem olduğunu öğrenmeye ve çözüme dair becerilerinizi geliştirme şansı elde edersiniz.
12. Sevdiği ve Sevmediği Şeyleri Bilin
Çocuğunuzun neyi sevdiğini ve sevmediğini öğrenmek de onları daha iyi tanımanıza yardımcı olacaktır.
13. İfade Özgürlüğü Sağlayın
Çocuğunuzun kendisini istediği şekilde ifade etmesine izin verin. Böylece nasıl düşündüğünü ya da ne istediğini anlayabilirsiniz.
14. Çok Meraklı Olmayın
Her ebeveyn çocuğunun yaşamında neler olduğunu bilmek ister. Özellikle çocuğu ergenlik döneminde olanlar; aşırı bir merak etme hali içindedirler. Lakin çok fazla merak; çocuğunuza ona inanmadığınızı hissettirebilir ve bu durum ikiniz arasındaki bağı zayıflatabilir.
15. Onun Gibi Düşünün
Çocuğunuz ile konuşurken veya birlikte bir etkinlik yaparken onun gibi düşünmeye çalışmanız önemlidir. Bu ona bir aşinalık duygusu verecektir ve daha fazla yakınlık hissetmesini sağlar.
16. Hayal Gücünü Kullanmasına İzin Verin
Çocuğun hayal dünyası; onun iç dünyası hakkında bir fikir edinmenize yardımcı olacaktır. Hayal gücünü kullanmasına ve ifade etmesine olanak verin.