Borderline Kişilik
Borderline kişilik nedir? Borderline kişiliğin günlük hayattaki görünümü nasıldır?
Bu kişilerin en belirgin özelliği kolayca değişen ruh halleri; duygusal geçişlerinin hızlılığıdır. Bu duygu geçişleri sürekli ve yoğundur. Bu kişiler kendilerini tanımlarken de bu dalgalanmaları cümlelerinde görebilirsiniz. Siz nasıl birisisiniz diye sorduğunuzda; kendilerini net bir biçimde tanımlayamazlar. Ben çok sıcakkanlı birisiyim derken; ardından aslında biraz da mesafeliyim diyebilirler. Olaylardan ve kişilerden kolayca etkilenip; iyi ve kötü duyguya girebilirler. Bu kişiler çok duygusaldırlar. Normal kişilerden daha fazla olayların etkisinde kalırlar. Kişilerarası ilişkilerde yakınlık ve uzaklıkla ilgili sıkıntı yaşarlar. Yakın ilişkilerde uzun süreli dengeyi koruyamazlar. Sağlıklı partner ilişkisi de kuramazlar. İyi oldukları kişilerle bir zaman sonra mutlaka kötü olurlar. İnsanlarla bir anda aşırı samimi ilişkiler kurup; sınır ihlali yapar; karşı tarafta boğulma hissi yaşanmasına neden olabilirler. Bir gün size coşku ile yaklaşırken öbür gün size çok soğuk çok mesafeli davranabilirler. Bu da yakınlaşma uzaklaşma konusundaki dengesizlikten ve duygusal dalgalanmaların kişinin davranışını etkilemesinden kaynaklanır. Terk edilmeye ve dışlanmaya karşı toleransları düşüktür. Terk edildiklerinde ve dışlandıklarında yoğun kayıp; yalnızlık ve öfke türevi duygular geliştirirler. Bunun neticesinde dengelerini kaybedip kendilerine ve çevrelerine zarar verebilirler. Hep iyi duyguda kalmak istedikleri için birisi onlara istemediği bir şekilde davrandığında kolayca demoralize olabilirler ve kişiye karşı kolayca negatif duygu geliştirebilirler. Çevrelerindeki birçok şey iyi ve kötü olarak bölünür. Griler yoktur hayatlarında. Ya da yetersizdir. Birisini ya çok severler ya hiç sevmezler. Kişileri iyi ve kötü özellikleri ile bir bütün olarak benimseyemezler. İyi dediği kişileri yarın kötüleyebilirken; kötü dediği kişileri de yarın iyi görebilirler. Bugün arkasından atıp tuttuğu kişi ile yarın kırk yıllık dostu gibi gülüp eylenebilirler. Kötü duyguya girdiklerinde kendilerini yatıştıracak bir şeyler ararlar. Yalnız kalamazlar. Mutlaka yanlarında bir arkadaş eş dost partner olsun isterler. Kendi kendileriyle yalnız kaldıklarında yoğun boşluk ve yalnızlık duygusu yaşarlar. Gelen kötü duyguları gidermek için birçoğunda rastgele cinsel ilişki yaşama; tıkınırcasına yemek yeme; şekerli hamurlu yoğun karbonhidrat içeren gıdaları aşırı tüketme; gereksiz yere aşırı alışveriş yapma; aşırı alkol sigara tüketme veya herhangi bir şeye aşırı merak ; eyleme aşırı yönelme gibi davranışlar görülebilir. Toplumun genellikle kadın nüfusunda görülen bir kişilik türüdür. Nedeni de borderline yapıda olan annenin kız çocuğunu kendisinin bir uzantısı yaparak; kendi duygusal ve davranışsal dengesizliğini çocuk küçük yaşlardan itibaren çocuğuna yüklemesidir. Annedeki borderline yapının azlığına ve çokluğuna göre çocuğun borderline yapısı o kadar az veya çok gelişecektir. Çocuk annenin yapısına göre şekillenecektir. Bu da kişilik örüntüsünden bozukluğa doğru patolojik yapının boyutunu etkilemektedir. Bu tablodaki değişim ise ancak bireysel psikoterapi ile mümkündür. Kişiye uygun bir çerçevede psikodinamik bir terapi yöntemi ile borderline yapıda düzelmeler mümkündür.
borderline kişilik bozukluğunun terapisi uzun sürebilmektedir. genellikle 2 ile 3 yıl azami terapi süresi olarak değerlendirilmektedir. Terapisinde genellikle psikanalitik psikoterapi yöntemi tercih edilir. Çocukluk döneminden etkilenen ve kişiliğin genel bütünlüğünü etkileyen bir bozukluk olmasından dolayı genellikle terapide çoğunlukla dinamik psikoterapi yöntemi tercih edilir. Daha ağır durumlarda ise psikoterapi desteğinin yanı sıra psikiyatrist desteği gerekebilir.
Yasemin Tüzemen
Uzm. Klinik Psikolog
Bu kişilerin en belirgin özelliği kolayca değişen ruh halleri; duygusal geçişlerinin hızlılığıdır. Bu duygu geçişleri sürekli ve yoğundur. Bu kişiler kendilerini tanımlarken de bu dalgalanmaları cümlelerinde görebilirsiniz. Siz nasıl birisisiniz diye sorduğunuzda; kendilerini net bir biçimde tanımlayamazlar. Ben çok sıcakkanlı birisiyim derken; ardından aslında biraz da mesafeliyim diyebilirler. Olaylardan ve kişilerden kolayca etkilenip; iyi ve kötü duyguya girebilirler. Bu kişiler çok duygusaldırlar. Normal kişilerden daha fazla olayların etkisinde kalırlar. Kişilerarası ilişkilerde yakınlık ve uzaklıkla ilgili sıkıntı yaşarlar. Yakın ilişkilerde uzun süreli dengeyi koruyamazlar. Sağlıklı partner ilişkisi de kuramazlar. İyi oldukları kişilerle bir zaman sonra mutlaka kötü olurlar. İnsanlarla bir anda aşırı samimi ilişkiler kurup; sınır ihlali yapar; karşı tarafta boğulma hissi yaşanmasına neden olabilirler. Bir gün size coşku ile yaklaşırken öbür gün size çok soğuk çok mesafeli davranabilirler. Bu da yakınlaşma uzaklaşma konusundaki dengesizlikten ve duygusal dalgalanmaların kişinin davranışını etkilemesinden kaynaklanır. Terk edilmeye ve dışlanmaya karşı toleransları düşüktür. Terk edildiklerinde ve dışlandıklarında yoğun kayıp; yalnızlık ve öfke türevi duygular geliştirirler. Bunun neticesinde dengelerini kaybedip kendilerine ve çevrelerine zarar verebilirler. Hep iyi duyguda kalmak istedikleri için birisi onlara istemediği bir şekilde davrandığında kolayca demoralize olabilirler ve kişiye karşı kolayca negatif duygu geliştirebilirler. Çevrelerindeki birçok şey iyi ve kötü olarak bölünür. Griler yoktur hayatlarında. Ya da yetersizdir. Birisini ya çok severler ya hiç sevmezler. Kişileri iyi ve kötü özellikleri ile bir bütün olarak benimseyemezler. İyi dediği kişileri yarın kötüleyebilirken; kötü dediği kişileri de yarın iyi görebilirler. Bugün arkasından atıp tuttuğu kişi ile yarın kırk yıllık dostu gibi gülüp eylenebilirler. Kötü duyguya girdiklerinde kendilerini yatıştıracak bir şeyler ararlar. Yalnız kalamazlar. Mutlaka yanlarında bir arkadaş eş dost partner olsun isterler. Kendi kendileriyle yalnız kaldıklarında yoğun boşluk ve yalnızlık duygusu yaşarlar. Gelen kötü duyguları gidermek için birçoğunda rastgele cinsel ilişki yaşama; tıkınırcasına yemek yeme; şekerli hamurlu yoğun karbonhidrat içeren gıdaları aşırı tüketme; gereksiz yere aşırı alışveriş yapma; aşırı alkol sigara tüketme veya herhangi bir şeye aşırı merak ; eyleme aşırı yönelme gibi davranışlar görülebilir. Toplumun genellikle kadın nüfusunda görülen bir kişilik türüdür. Nedeni de borderline yapıda olan annenin kız çocuğunu kendisinin bir uzantısı yaparak; kendi duygusal ve davranışsal dengesizliğini çocuk küçük yaşlardan itibaren çocuğuna yüklemesidir. Annedeki borderline yapının azlığına ve çokluğuna göre çocuğun borderline yapısı o kadar az veya çok gelişecektir. Çocuk annenin yapısına göre şekillenecektir. Bu da kişilik örüntüsünden bozukluğa doğru patolojik yapının boyutunu etkilemektedir. Bu tablodaki değişim ise ancak bireysel psikoterapi ile mümkündür. Kişiye uygun bir çerçevede psikodinamik bir terapi yöntemi ile borderline yapıda düzelmeler mümkündür.
borderline kişilik bozukluğunun terapisi uzun sürebilmektedir. genellikle 2 ile 3 yıl azami terapi süresi olarak değerlendirilmektedir. Terapisinde genellikle psikanalitik psikoterapi yöntemi tercih edilir. Çocukluk döneminden etkilenen ve kişiliğin genel bütünlüğünü etkileyen bir bozukluk olmasından dolayı genellikle terapide çoğunlukla dinamik psikoterapi yöntemi tercih edilir. Daha ağır durumlarda ise psikoterapi desteğinin yanı sıra psikiyatrist desteği gerekebilir.
Yasemin Tüzemen
Uzm. Klinik Psikolog