Covid-19 ve Psikolojik Sağlığın Korunması
Covid-19 salgınına ilişkin önlemlerin alındığı bu süreçte fiziksel sağlığımızı korumak hepimizin önceliği. Bunu yaparken psikolojik sağlığımızı da korumak; duygu durumumuzu gözlemlemek; ihtiyaç duyduğumuzda destek istemek; sosyal ağımızda yer alan kişilerle dayanışmayı sürdürmek (aile; arkadaşlar; destek grupları vb. ) bu süreci sağlıklı bir şekilde geçirmemize yardımcı olacak.
Stres yaratan durumlar karşısında hepimizin duygusal tepkileri farklılaşır. Kendimiz ve yakınlarımızın sağlığı ile ilgili endişelenmek; daha fazla haberleşme ihtiyacı duymak doğal bir tepkidir. Bu duygusal tepkileri günlük hayatımızı aksatan; psikolojik iyi oluşumuzu etkileyen durumlardan ayırmak önemlidir. Örneğin endişe duyup doğru kaynaklardan bilgi alarak tedbirli olmak kişiyi yatıştırır. Belirsizliğin yarattığı korku ve kaygı ise sürekli gelişmeleri takip etmek gibi kontrol etmekte zorlandığımız davranışlara neden olabilir.
Karantina sırasında sık görülen ruhsal yakınmalar
*Kafa karışıklığı; konsantrasyon bozukluğu
*Korku
*Öfke
*Suçluluk hissi
*Matem hisleri
*Uyuşukluk
*Tükenmiş hissetme
*Kaygıya bağlı uykusuzluk
Yukarıda sıralanan ruhsal yakınmaların bir ya da bir kaçından yakınıyorsanız ve baş etmek imkansız hale geldiyse bulunduğunuz yerdeki ruh sağlığı destek hatlarına başvurabilirsiniz.
Bir diğer önemli konu ise ruhsal olarak etkilenme riski yüksek olan grupları tanımak; eğer bu gruplar içindeysek buna uygun olarak kendimiz ve yakınlarımız için koruyucu önlemler almak en az zararla süreci atlatmayı sağlayacak.
Karantina Döneminde Ruhsal Hastalıklar Bakımından Riskli Gruplar
*Halen ve geçmişte ruhsal hastalığı bulunanlar
*Sağlık çalışanları*Alkol ve madde bağımlılığı olan kişiler
*Gebeler; postpartum dönemdeki kadınlar
*Bilişsel bozukluğu olanlar
*Azınlık grupları
*Yaşlı kişiler
Bugünleri sağlıklı kalarak atlatabilmek için yapabileceklerinizden önemli gördüğüm bir kaç konuyu özetleyeyim:
Bedeninize iyi bakın. Sağlıklı ve dengeli beslenmeye çalışın; düzenli egzersiz yapın; yeterince uyuyun. Bu ruh sağlığınızı da korur.
*Evde geçireceğiniz günlerinizi planlayın. Karantina sonrasında yapacaklarınızla ilgili de esnek bir planınız olsun. Bu içinde olduğumuz belirsizliği azaltacaktır. Olabildiğince günlük alışkanlıklarınızı sürdürün; zihin rutinlerle sakinleşir.
*Rutinler özellikle çocuklar için de önemlidir. Onlara mümkün olduğunca alışık oldukları düzeni sağlamak; meşguliyetlerini artıracak oyunlar/sorumluluklar ile yaşına uygun biçimde sürece dahil etmek; çocuğun “her şey yolunda; güvendeyim” duygusunu güçlü tutar.
*Neler düşündüğünüz; nasıl hissettiğiniz ve neler yaptığınıza ilişkin kendinizi gözlemleyin; bu duygu; düşünce ve davranışlarınız arasındaki ilişkiyi ve birbirlerine olan etkisini fark etmenizi sağlar. Böylece duygularınızı yeniden düzenlemenize yardımcı olur.
*Rahatlamak için zaman ayırın ve yoğun (rahatsızlık verici) duyguların geçeceğini kendinize hatırlatın. Kendi kendinize söyledikleriniz duygusal durumunuz etkiler.
*Gevşeme ve nefes egzersizleri yapın.
*Normal yaşamınıza dönmek için hoşlandığınız etkinlikleri yapmaya çalışın.
*Sağlıklı ilişkileri sürdürün.
*Olup bitenlere ilişkin duygularınızı; nasıl hissettiğinizi bir arkadaşınız ya da aile üyenizle konuşun; konuşulmayan/anlaşılır olmayan; zihni meşgul etmeyi sürdürür.
*Umut duygusunu koruyun ve olumlu düşünmeyi sürdürün.
Daha Fazla Bilgi için Yararlanabileceğiniz Kaynaklar
https://www.psikiyatri.org.tr/uploadFiles/2132020115258-gevsemebrosur.pdf
https://www.psikiyatri.org.tr/menu/161/cov%C4%B1d-19-ve-ruh-sagligi
https://www.psikiyatri.org.tr/TPDData/Uploads/files/KarantinaCOVID.pdf
Stres yaratan durumlar karşısında hepimizin duygusal tepkileri farklılaşır. Kendimiz ve yakınlarımızın sağlığı ile ilgili endişelenmek; daha fazla haberleşme ihtiyacı duymak doğal bir tepkidir. Bu duygusal tepkileri günlük hayatımızı aksatan; psikolojik iyi oluşumuzu etkileyen durumlardan ayırmak önemlidir. Örneğin endişe duyup doğru kaynaklardan bilgi alarak tedbirli olmak kişiyi yatıştırır. Belirsizliğin yarattığı korku ve kaygı ise sürekli gelişmeleri takip etmek gibi kontrol etmekte zorlandığımız davranışlara neden olabilir.
Karantina sırasında sık görülen ruhsal yakınmalar
*Kafa karışıklığı; konsantrasyon bozukluğu
*Korku
*Öfke
*Suçluluk hissi
*Matem hisleri
*Uyuşukluk
*Tükenmiş hissetme
*Kaygıya bağlı uykusuzluk
Yukarıda sıralanan ruhsal yakınmaların bir ya da bir kaçından yakınıyorsanız ve baş etmek imkansız hale geldiyse bulunduğunuz yerdeki ruh sağlığı destek hatlarına başvurabilirsiniz.
Bir diğer önemli konu ise ruhsal olarak etkilenme riski yüksek olan grupları tanımak; eğer bu gruplar içindeysek buna uygun olarak kendimiz ve yakınlarımız için koruyucu önlemler almak en az zararla süreci atlatmayı sağlayacak.
Karantina Döneminde Ruhsal Hastalıklar Bakımından Riskli Gruplar
*Halen ve geçmişte ruhsal hastalığı bulunanlar
*Sağlık çalışanları*Alkol ve madde bağımlılığı olan kişiler
*Gebeler; postpartum dönemdeki kadınlar
*Bilişsel bozukluğu olanlar
*Azınlık grupları
*Yaşlı kişiler
Bugünleri sağlıklı kalarak atlatabilmek için yapabileceklerinizden önemli gördüğüm bir kaç konuyu özetleyeyim:
Bedeninize iyi bakın. Sağlıklı ve dengeli beslenmeye çalışın; düzenli egzersiz yapın; yeterince uyuyun. Bu ruh sağlığınızı da korur.
*Evde geçireceğiniz günlerinizi planlayın. Karantina sonrasında yapacaklarınızla ilgili de esnek bir planınız olsun. Bu içinde olduğumuz belirsizliği azaltacaktır. Olabildiğince günlük alışkanlıklarınızı sürdürün; zihin rutinlerle sakinleşir.
*Rutinler özellikle çocuklar için de önemlidir. Onlara mümkün olduğunca alışık oldukları düzeni sağlamak; meşguliyetlerini artıracak oyunlar/sorumluluklar ile yaşına uygun biçimde sürece dahil etmek; çocuğun “her şey yolunda; güvendeyim” duygusunu güçlü tutar.
*Neler düşündüğünüz; nasıl hissettiğiniz ve neler yaptığınıza ilişkin kendinizi gözlemleyin; bu duygu; düşünce ve davranışlarınız arasındaki ilişkiyi ve birbirlerine olan etkisini fark etmenizi sağlar. Böylece duygularınızı yeniden düzenlemenize yardımcı olur.
*Rahatlamak için zaman ayırın ve yoğun (rahatsızlık verici) duyguların geçeceğini kendinize hatırlatın. Kendi kendinize söyledikleriniz duygusal durumunuz etkiler.
*Gevşeme ve nefes egzersizleri yapın.
*Normal yaşamınıza dönmek için hoşlandığınız etkinlikleri yapmaya çalışın.
*Sağlıklı ilişkileri sürdürün.
*Olup bitenlere ilişkin duygularınızı; nasıl hissettiğinizi bir arkadaşınız ya da aile üyenizle konuşun; konuşulmayan/anlaşılır olmayan; zihni meşgul etmeyi sürdürür.
*Umut duygusunu koruyun ve olumlu düşünmeyi sürdürün.
Daha Fazla Bilgi için Yararlanabileceğiniz Kaynaklar
https://www.psikiyatri.org.tr/uploadFiles/2132020115258-gevsemebrosur.pdf
https://www.psikiyatri.org.tr/menu/161/cov%C4%B1d-19-ve-ruh-sagligi
https://www.psikiyatri.org.tr/TPDData/Uploads/files/KarantinaCOVID.pdf