Koronavirüs ile Psikolojik Açıdan Baş Etme ve İyi Hissedebilme Yöntemleri
Coronavirüs sadece fizyolojik açıdan değil öncelikli olarak psikolojik açıdan toplumu etkiledi. Ne kadar rasyonel bakmaya çalışsak da; var olan belirsizlik algısı bir şekilde hepimize etki etmekte. Tam bu noktada ruh sağlığımızı korumak en az beden sağlığımızı korumak kadar önemlidir. Belirsizlik; bilinmeyen; kontrol edememe hali kişilerde çaresizlik ve endişe duyguları yaratır. Böyle anlarda kişiler; olabilecek en kötü senaryolara ve kendilerinin en zorda kalabilecekleri ihtimallere odaklanırlar.
Bu belirsizliği giderebilmek ve kontrol sahibi olabilmek için de kişiler aksiyon alır. Güncel durumda; tüm onaylı/onaysız haber kaynaklarını dinlemek; halk arasında yayılan söylentileri ciddiye almak; gıda ve hijyen ürünlerinde stok yapmak vb. davranışları gözlemlemekteyiz.
Yaşadığımız süreçte hepimiz benzer hislerdeyiz. Hepimizin soru işaretleri var; hepimiz aynı değişimlerle başa çıkabilme mücadelesindeyiz. Çoğumuz bu dönemde kendini engellenmiş; bilinmeyende ve ne yapacağını bilmez hissetmekte. Bu farklı gelişen süreçte kaygılanmak oldukça doğal. İnsanız. Ancak; bu süreçte belirsizlikle beslenen kaygı da bulaşıcı etki göstermekte. Ve bu durum; güncelde virüsten daha olumsuz sonuçlara neden olmakta.
Oysa öncelikle yapmamız gereken; hem kendimize hem de olan bitene karşı. sağduyulu yaklaşabilmektir. Bununla birlikte dikkat etmemiz gereken noktalar arasında;
· Gerekli makul tedbirleri almak; hijyen ve korunma açısından özen gösterilmesi gereken noktalara hassasiyet göstermek.
· En kötü senaryolara odaklanmaktansa; güncel ve gerçek; onaylanmış kaynaklardan sağlıklı bilgiler almak ve şu anda gerçekten olan bitene dikkati çekmeye çalışmak.
· Gerçekdışı; abartılı ve korku atmosferi yaratmaya yönelik toplum içinde yayılan mesajlar; haberler; konuşmalardan ve bunlara odaklanmaktan kendimizi uzak tutmaya çalışmak.
· Evde kalmanın gerektiği durumlarda; uzaktan da olsa sosyal bağları aksatmamak; teknoloji vasıtasıyla da sosyal açıdan bağları korumak.
· Kaygının ve stresin fazla olduğunu hissettiğiniz anlarda; duygusal regülasyonu sağlayabilmek için duyularınıza odaklanmak. Beş duyunuzla dokunarak; dinleyerek; koklayarak; tadarak; izleyerek size iyi gelebilecek uyaranlarla temas etmek.
· Evde geçirmek zorunda kaldığınız zamanda; virüs harici gündemler ve sohbetler içerisinde olarak; dikkatinizi; zamanınızı ve odağınızı iyi hissettirebilecek aktivitelere yönlendirmek.
· Düşünceli davranarak; acil ihtiyaç sahibi kişileri de düşünerek ihtiyaçlarımızı karşılarken makul miktarlarda tüketimde kalmaya özen göstermek. Zorda ve imkanı olmayan kişilerle ve canlılarla yardımlaşarak; paylaşım ve iyilik duygusunun olumlu etkisinden beslenmek.
· Ve tüm bunlarla birlikte; virüsün verebileceği zarardan öte toplumda yaratmış olduğu kaygı; korku ve panik havasının olumsuz etkilerinin kendisinden daha fazla olabileceğini görerek; kişisel hijyenimiz kadar; düşüncelerimizi de olumsuz senaryolardan uzak dingin tutabilmeye çalışmak.
Kaygı da bulaşıcıdır. Bağışıklık sistemimizi korumak için; fizyolojik sağlığımız kadar psikolojik sağlamlığımıza da özen göstermemiz gerekir. Bu noktada daha iyi hissedebilmek için dikkat etmemiz gerekenler arasında;
· Sosyal medya ve haber kaynaklarındaki salgına dair yayınlara sınırlı sürelerde göz atmak. Kendimizi sürekli bu haberler ve yorumlarla bir arada tutmamak.
Gerçekliğinin onaylı/ispatlı olmadığı haberler/paylaşımlara kendimizi fazla maruz bırakmamak.
· “Ya ... olursa” temalı düşüncelerimize tüm dikkatimizi vermemeye çalışmak; hayatımızda şu anda akışında ve yolunda giden durumlara dikkatimizi yönlendirmeye çalışmak.
· Hissettiğiniz endişeye karşı anlayışla yaklaşmak; hepimizin ortak duygularda buluştuğunu fark etmek. Değişimi; farklı gelişen bu süreci yavaşlayarak; içe dönüp kendimize şefkatle; özenle yaklaşarak geçirmeye çalışmak.
Ancak endişenin aşırı kontrol; önlem alma; işlev ve yaşama sevinci kaybına döndüğü durumlarda uzman desteği almak.
· Şimdi ve Burada olanlara zihni yöneltmek; dikkati An’daki yaşantıya vermek; hissedilenleri kabul ve anlayışla karşılamak; bilinmeyen ve kontrol edemediklerimize odaklanmaktansa; bu an’daki kontrol edebildiklerimize dikkati vermek.
· Değişen günlük rutinlerimize alternatif olarak evde geçirilen zamanda da yeni günlük rutinler oluşturmak ve üretken olmaya özen göstermek. Üretkenlik; tamamlamak; aktif olmak psikolojik açıdan da olumlu etki edeceğinden; ertelenen yapılması gerekenlere; hobilere; tamamlanılması gereken işlere yönelmek.
· Birbirimizle bağlarımız olduğu gerçeğini hissederek sağduyulu; özenli; paylaşımcı ve iyilik odaklı yaklaşmaya çalışmak. Sadece kendim için değil; diğerlerinin de iyi hissi ve iyiliği için yapabileceklerimin fazlalığını fark etmek ve diğer kişilerin; canlıların yaşamına paylaşımla dokunmak.
· Sosyal bağları korumaya çalışmak; duygusal teması beslemek; iletişimi görsel-sözel-yazılı olarak arttırmak; ortak olarak salgın ile ilgili konular gündemde olsa da birbirimize iyi gelecek; iyi hissettirecek gündemlere ve paylaşımlara yönelmek.
· Kendimize yeniyi deneyimleme fırsatı yaratmak. Yaratıcılığımızla temas etmek. Zihni; yeni algılar ve duyumlarla beslemek. İzlemediğiniz bir filmi; dinlemediğiniz bir müziği; pişirmediğiniz bir yemeği; okumadığınız kitabı; öğrenmek istediğiniz yeni bilgileri keşfetmeye zaman ayırmak.
· Online eğitim; podcast; konser-müze gezimi vb gibi evinizden yaşamla bağlantı kurabileceğiniz aktivitelerle meşgul olmak.
· Zihin ve beden dengesini sağlayabilmek için ev içinde hareketsiz kalmamak; fiziksel aktiviteyi arttırmak; yoga-meditasyon yapmaya; günlük yaşamı daha hareketli hale getirmeye çalışmak. Sağlıklı beslenmeye ve uykuya özen göstermek.
· Bu dönemi kendini keşfetmeye; zorluğun içinden fayda çıkarmaya; olumsuzluğa odaklanmaktansa olumlu yönler bulmaya fırsat olarak saymak. Sahip olduklarımızı ve şükredebileceklerimizi fark etmek.
Bu belirsizliği giderebilmek ve kontrol sahibi olabilmek için de kişiler aksiyon alır. Güncel durumda; tüm onaylı/onaysız haber kaynaklarını dinlemek; halk arasında yayılan söylentileri ciddiye almak; gıda ve hijyen ürünlerinde stok yapmak vb. davranışları gözlemlemekteyiz.
Yaşadığımız süreçte hepimiz benzer hislerdeyiz. Hepimizin soru işaretleri var; hepimiz aynı değişimlerle başa çıkabilme mücadelesindeyiz. Çoğumuz bu dönemde kendini engellenmiş; bilinmeyende ve ne yapacağını bilmez hissetmekte. Bu farklı gelişen süreçte kaygılanmak oldukça doğal. İnsanız. Ancak; bu süreçte belirsizlikle beslenen kaygı da bulaşıcı etki göstermekte. Ve bu durum; güncelde virüsten daha olumsuz sonuçlara neden olmakta.
Oysa öncelikle yapmamız gereken; hem kendimize hem de olan bitene karşı. sağduyulu yaklaşabilmektir. Bununla birlikte dikkat etmemiz gereken noktalar arasında;
· Gerekli makul tedbirleri almak; hijyen ve korunma açısından özen gösterilmesi gereken noktalara hassasiyet göstermek.
· En kötü senaryolara odaklanmaktansa; güncel ve gerçek; onaylanmış kaynaklardan sağlıklı bilgiler almak ve şu anda gerçekten olan bitene dikkati çekmeye çalışmak.
· Gerçekdışı; abartılı ve korku atmosferi yaratmaya yönelik toplum içinde yayılan mesajlar; haberler; konuşmalardan ve bunlara odaklanmaktan kendimizi uzak tutmaya çalışmak.
· Evde kalmanın gerektiği durumlarda; uzaktan da olsa sosyal bağları aksatmamak; teknoloji vasıtasıyla da sosyal açıdan bağları korumak.
· Kaygının ve stresin fazla olduğunu hissettiğiniz anlarda; duygusal regülasyonu sağlayabilmek için duyularınıza odaklanmak. Beş duyunuzla dokunarak; dinleyerek; koklayarak; tadarak; izleyerek size iyi gelebilecek uyaranlarla temas etmek.
· Evde geçirmek zorunda kaldığınız zamanda; virüs harici gündemler ve sohbetler içerisinde olarak; dikkatinizi; zamanınızı ve odağınızı iyi hissettirebilecek aktivitelere yönlendirmek.
· Düşünceli davranarak; acil ihtiyaç sahibi kişileri de düşünerek ihtiyaçlarımızı karşılarken makul miktarlarda tüketimde kalmaya özen göstermek. Zorda ve imkanı olmayan kişilerle ve canlılarla yardımlaşarak; paylaşım ve iyilik duygusunun olumlu etkisinden beslenmek.
· Ve tüm bunlarla birlikte; virüsün verebileceği zarardan öte toplumda yaratmış olduğu kaygı; korku ve panik havasının olumsuz etkilerinin kendisinden daha fazla olabileceğini görerek; kişisel hijyenimiz kadar; düşüncelerimizi de olumsuz senaryolardan uzak dingin tutabilmeye çalışmak.
Kaygı da bulaşıcıdır. Bağışıklık sistemimizi korumak için; fizyolojik sağlığımız kadar psikolojik sağlamlığımıza da özen göstermemiz gerekir. Bu noktada daha iyi hissedebilmek için dikkat etmemiz gerekenler arasında;
· Sosyal medya ve haber kaynaklarındaki salgına dair yayınlara sınırlı sürelerde göz atmak. Kendimizi sürekli bu haberler ve yorumlarla bir arada tutmamak.
Gerçekliğinin onaylı/ispatlı olmadığı haberler/paylaşımlara kendimizi fazla maruz bırakmamak.
· “Ya ... olursa” temalı düşüncelerimize tüm dikkatimizi vermemeye çalışmak; hayatımızda şu anda akışında ve yolunda giden durumlara dikkatimizi yönlendirmeye çalışmak.
· Hissettiğiniz endişeye karşı anlayışla yaklaşmak; hepimizin ortak duygularda buluştuğunu fark etmek. Değişimi; farklı gelişen bu süreci yavaşlayarak; içe dönüp kendimize şefkatle; özenle yaklaşarak geçirmeye çalışmak.
Ancak endişenin aşırı kontrol; önlem alma; işlev ve yaşama sevinci kaybına döndüğü durumlarda uzman desteği almak.
· Şimdi ve Burada olanlara zihni yöneltmek; dikkati An’daki yaşantıya vermek; hissedilenleri kabul ve anlayışla karşılamak; bilinmeyen ve kontrol edemediklerimize odaklanmaktansa; bu an’daki kontrol edebildiklerimize dikkati vermek.
· Değişen günlük rutinlerimize alternatif olarak evde geçirilen zamanda da yeni günlük rutinler oluşturmak ve üretken olmaya özen göstermek. Üretkenlik; tamamlamak; aktif olmak psikolojik açıdan da olumlu etki edeceğinden; ertelenen yapılması gerekenlere; hobilere; tamamlanılması gereken işlere yönelmek.
· Birbirimizle bağlarımız olduğu gerçeğini hissederek sağduyulu; özenli; paylaşımcı ve iyilik odaklı yaklaşmaya çalışmak. Sadece kendim için değil; diğerlerinin de iyi hissi ve iyiliği için yapabileceklerimin fazlalığını fark etmek ve diğer kişilerin; canlıların yaşamına paylaşımla dokunmak.
· Sosyal bağları korumaya çalışmak; duygusal teması beslemek; iletişimi görsel-sözel-yazılı olarak arttırmak; ortak olarak salgın ile ilgili konular gündemde olsa da birbirimize iyi gelecek; iyi hissettirecek gündemlere ve paylaşımlara yönelmek.
· Kendimize yeniyi deneyimleme fırsatı yaratmak. Yaratıcılığımızla temas etmek. Zihni; yeni algılar ve duyumlarla beslemek. İzlemediğiniz bir filmi; dinlemediğiniz bir müziği; pişirmediğiniz bir yemeği; okumadığınız kitabı; öğrenmek istediğiniz yeni bilgileri keşfetmeye zaman ayırmak.
· Online eğitim; podcast; konser-müze gezimi vb gibi evinizden yaşamla bağlantı kurabileceğiniz aktivitelerle meşgul olmak.
· Zihin ve beden dengesini sağlayabilmek için ev içinde hareketsiz kalmamak; fiziksel aktiviteyi arttırmak; yoga-meditasyon yapmaya; günlük yaşamı daha hareketli hale getirmeye çalışmak. Sağlıklı beslenmeye ve uykuya özen göstermek.
· Bu dönemi kendini keşfetmeye; zorluğun içinden fayda çıkarmaya; olumsuzluğa odaklanmaktansa olumlu yönler bulmaya fırsat olarak saymak. Sahip olduklarımızı ve şükredebileceklerimizi fark etmek.