Yeme Bozuklukları ve Terapisi Yeme Bozukluğu ile Ortoreksiya Nervoza arasındaki İlişki
Yeme Bozukluğu ile Ortoreksiya Nervoza Arasında ki İlişki
Yeme bozuklukları çağımızın önemli sorunları arasındadır. Gelinen yüzyılda yeme bozukluklarından dolayı orta çıkan sağlık sorunları birçok araştırmacının araştırma konusu olmasına neden olmuştur. Yeme bozuklukları gün geçtikçe biyolojik;sosyal ve psikolojik olarak olumsuz etkilemektedir. Yeme bozukluğunun başlama yaşı gün geçtikçe düşmektedir. Yeme bozukluklarının artış göstermesi gelecekte depresyon; intihar; kaygı gibi durumların yaşanma olasılığının artmasını sağlamaktadır.(Çaka;Çınar; Altınkaynak ;2017)
Sağlık çalışanlarının yeme bozukluğunu tesbit edebilmesi ve erken tedavinin olabilmesi için yaşanılan belirtilerin olması dahilinde hastaneye başvurulması önemli bir husustur. Sağlık sorunları arasında olan yeme bozukluğu gün geçtikçe ülkemizde ve dünyada artış göstermektedir. Bunun nedenler arasında yeme alışkanlıklarının yanlış olması; olumsuz psikolojik ruh durumlarında artış olması gibi sorunların yaşanması gösterilmektedir. Yapılan bir araştırma sonuçuna göre yeme bozukluklarının yanında ek tanı olarak psikiyatrik bozukluklarında olması dikkat çeken hususlar arasındadır.(Hantaş; Maner; Erkıran; Turan; Gökalp; 2003) yeme bozukluklarını incelediğimiz zaman kızlardan daha fazla görüldüğü bunların nedenleri arasında çekiciliğin zayıflıkla bağlantılı olduğunu kabul eden ve böyle düşünen insanlar da görülme olasılığının fazla olduğu tespit edilmiştir.Bir Diğer husus da genel olarak ekonomik düzeyinin düşük olması etki eden faktörler arasında gösterilmektedir.(Oğur; Aksoy; Güngör; 2015) genellikle Kendine güveni az olan; utangaç; uysal yapıya sahip olan; bireysel takılan; endişeli olan; saplantılı olan kişilerde yeme bozukluğu davranışının fazla olduğu tespit edilmiştir. (Gezer; Kabaran; 2013)
benliye olan saygı; Kişinin kendini değerlendirmesi ile ortaya çıkan sonuçlar yeterli mutlu başarılı yönlerinde yargıda bulunmasını sağlayabilir. benlik saygısı kişinin psikolojik durumunu da olumlu yönde etkilemektedir. Benliğe olan saygı ergenlik dönemleri olumsuz yönde etkileyebilir. Benliğe olan saygının yüksek olması beraberinde psikolojik ruh durumunun olumlu olmasına; belirli hastalıkların yaşanmasını engellediğini; Biyolojik psikolojik ve sosyal acıdan önemli bir husustur. Benliğe olan saygının her şeyde olduğu gibi çok fazla olması kişide olumsuz şeyler yaratabilir. Yeme bozukluğu benlik ile olan ilişkisi incelendiği zaman aralarında paralellik olduğu tespit edilmiştir.(Özenoğlu; Dege; 2015)
günümüzde sağlık sorunları incelendiği zaman belirli şeylerin gün geçtikçe arttığını yaşam koşullarının iyileşmesi kişinin kendine olan güvenin artması ve buna benzer şeylerin artmasına rağmensağlık sorunları gün geçtikçe artmaktadır. Sosyal medyanın teknolojinin ilerlemesi ve hayatımızda önemli bir yere sahip olması farklı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Besinlerin doğalından uzaklaşmaları; hormonal ilaçların kullanılmaları; insan sağlığını tehlikeye atmaktadır. Kişi bunları düşündüğü zaman tüketeceği yiyeceklere önem göstermektedir.Bazı kişilerde bu durum aşırıya kaçabilir kişide aşırı titizlik yiyecekleri hazırlamada aşırı zaman kaybı gibi aşırı titizlikten doğan belirli aksaklıklar yaşamasına neden olmaktadır.(Duran; 2016) bilindiği üzere her şeyin fazlası zararlıdır. Bundan yola çıkarak Ortoreksiyanervoza diye bilinen ve litaretüre yeni giren daha DSM-5 tanı kitabında eklenmemiş olan yemek bozukluğu günümüzün önemli sorunları arasında olup birçok kişinin bu yeme bozukluğuna sahip olduğunu yapılan araştırmalar nehzinde ortaya çıkmaktadır. Bu hastalık dünyada ilk defa Steven Bratman tarafından 1997 senesinde ismini aldı. Uzun yıllar tartışılan durumu Ortoreksiyanervoza bir yeme bozukluğu olup olmadığıdır. Günümüzde varılan sonuç bir yeme bozukluğu oldu ve bunun üzerine geliştirilen testlerle tespit edilmesi kolaylaştırılmıştır. Günümüzde tartışılan bir başka durumda OKB’nin alt kümesi olup olmadığıdır. Çünkü hastalıkta bir takıntı söz konusu ama bunun OKB olup olmayacağı tam olarak tespit edilmemiştir. Hastalarda görülen bazı zamanlarda yeme ve sağlığı hakkında tekrar eden beklenmedik düşüncelerin olması kirlendiği veya pislendiğini sanması aşırı kuralcılık veya bir tören misali yemek yemesi gözlemlenebilir.(Duran; 2016)Ortorektik kişilerde yapılan araştırmalara göre yemeyi hazırlama esnasında kullandığı malzemeler ve hazırlanış metodunda kaygı duyduğu bundan dolayı farklı yiyeceklerin ve içeceklerin karıştırılmasını reddetmektedir. Bunun nedeni hazırlanış şeklidir.(Gezer;Kabaran; 2013)
Sonuç
Yeme bozukluğu tanısı ile geçmişten günümüze gelen araştırmalara bakıldığında ve Ortoreksiyanervosa tanısı ile yeme bozukluğu tanısı incelendiğinde Ortoreksiyanervozanın bir yeme bozukluğu olduğu DSM-5 tanı kitabında olmamasına rağmen bir hastalık olduğu halen devam etmekte olan OKB mi değil mi tartışmasının sürdüğü belirli araştırmaların paralellik gösterdiğini söylemektedir. Ve her titiz olan insanların yada yemeklerine önem veren insanların Ortoreksiyanervoza olmadıklarını bilmemiz gerekmektedir.
Kaynakça
Acar; N.;Karaçil; M.; Ermumcu; Ş.(2016). Sağlık profesyonellerinde sağlıklı beslenme Kaygısı: OrtoreksiyaNervoza; Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.1(2): 59-71.
Çaka; S.Y. ; Çınar; N. ;Altınkaynak; S.(2107).Adolesanda yeme bozuklukları;Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 6(1): 1 – 10.
Duran; S.(2016). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinde ortoreksiyanervoza(sağlıklı beslenme
takıntısı) riski ve etkileyen faktörler; Pamukkale Tıp Dergisi. 9(3):220-226.
Hantaş; Y. ; Maner; F. ; Erkıran; M. ; Turan; F. ; Gökalp; P.(2003). Alkol-madde kullanım bozukluğu olan kadınlarda yeme özellikleri ve yeme bozuklukları taraması;
Oğur; S.; Aksoy; A.; Güngör; Ş.(2015). Üniversite öğrencilerinde ortoreksiyanervozaeğiliminin belirlenmesi;BEÜ Fen Bilimleri Dergisi. 4(2); 93-102.
Özenoğlu; A. ; Dege; G.(2015).Üniversite gençliğinde yteme bozukluğununyordayıcıları olarak benlik saygısı ve beslenme eğitiminin ortoreksiyanervoza gelişmesi üzerine etkisi; Bozok Tıp Dergisi.5(3):5-14.
Yeme bozuklukları çağımızın önemli sorunları arasındadır. Gelinen yüzyılda yeme bozukluklarından dolayı orta çıkan sağlık sorunları birçok araştırmacının araştırma konusu olmasına neden olmuştur. Yeme bozuklukları gün geçtikçe biyolojik;sosyal ve psikolojik olarak olumsuz etkilemektedir. Yeme bozukluğunun başlama yaşı gün geçtikçe düşmektedir. Yeme bozukluklarının artış göstermesi gelecekte depresyon; intihar; kaygı gibi durumların yaşanma olasılığının artmasını sağlamaktadır.(Çaka;Çınar; Altınkaynak ;2017)
Sağlık çalışanlarının yeme bozukluğunu tesbit edebilmesi ve erken tedavinin olabilmesi için yaşanılan belirtilerin olması dahilinde hastaneye başvurulması önemli bir husustur. Sağlık sorunları arasında olan yeme bozukluğu gün geçtikçe ülkemizde ve dünyada artış göstermektedir. Bunun nedenler arasında yeme alışkanlıklarının yanlış olması; olumsuz psikolojik ruh durumlarında artış olması gibi sorunların yaşanması gösterilmektedir. Yapılan bir araştırma sonuçuna göre yeme bozukluklarının yanında ek tanı olarak psikiyatrik bozukluklarında olması dikkat çeken hususlar arasındadır.(Hantaş; Maner; Erkıran; Turan; Gökalp; 2003) yeme bozukluklarını incelediğimiz zaman kızlardan daha fazla görüldüğü bunların nedenleri arasında çekiciliğin zayıflıkla bağlantılı olduğunu kabul eden ve böyle düşünen insanlar da görülme olasılığının fazla olduğu tespit edilmiştir.Bir Diğer husus da genel olarak ekonomik düzeyinin düşük olması etki eden faktörler arasında gösterilmektedir.(Oğur; Aksoy; Güngör; 2015) genellikle Kendine güveni az olan; utangaç; uysal yapıya sahip olan; bireysel takılan; endişeli olan; saplantılı olan kişilerde yeme bozukluğu davranışının fazla olduğu tespit edilmiştir. (Gezer; Kabaran; 2013)
benliye olan saygı; Kişinin kendini değerlendirmesi ile ortaya çıkan sonuçlar yeterli mutlu başarılı yönlerinde yargıda bulunmasını sağlayabilir. benlik saygısı kişinin psikolojik durumunu da olumlu yönde etkilemektedir. Benliğe olan saygı ergenlik dönemleri olumsuz yönde etkileyebilir. Benliğe olan saygının yüksek olması beraberinde psikolojik ruh durumunun olumlu olmasına; belirli hastalıkların yaşanmasını engellediğini; Biyolojik psikolojik ve sosyal acıdan önemli bir husustur. Benliğe olan saygının her şeyde olduğu gibi çok fazla olması kişide olumsuz şeyler yaratabilir. Yeme bozukluğu benlik ile olan ilişkisi incelendiği zaman aralarında paralellik olduğu tespit edilmiştir.(Özenoğlu; Dege; 2015)
günümüzde sağlık sorunları incelendiği zaman belirli şeylerin gün geçtikçe arttığını yaşam koşullarının iyileşmesi kişinin kendine olan güvenin artması ve buna benzer şeylerin artmasına rağmensağlık sorunları gün geçtikçe artmaktadır. Sosyal medyanın teknolojinin ilerlemesi ve hayatımızda önemli bir yere sahip olması farklı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Besinlerin doğalından uzaklaşmaları; hormonal ilaçların kullanılmaları; insan sağlığını tehlikeye atmaktadır. Kişi bunları düşündüğü zaman tüketeceği yiyeceklere önem göstermektedir.Bazı kişilerde bu durum aşırıya kaçabilir kişide aşırı titizlik yiyecekleri hazırlamada aşırı zaman kaybı gibi aşırı titizlikten doğan belirli aksaklıklar yaşamasına neden olmaktadır.(Duran; 2016) bilindiği üzere her şeyin fazlası zararlıdır. Bundan yola çıkarak Ortoreksiyanervoza diye bilinen ve litaretüre yeni giren daha DSM-5 tanı kitabında eklenmemiş olan yemek bozukluğu günümüzün önemli sorunları arasında olup birçok kişinin bu yeme bozukluğuna sahip olduğunu yapılan araştırmalar nehzinde ortaya çıkmaktadır. Bu hastalık dünyada ilk defa Steven Bratman tarafından 1997 senesinde ismini aldı. Uzun yıllar tartışılan durumu Ortoreksiyanervoza bir yeme bozukluğu olup olmadığıdır. Günümüzde varılan sonuç bir yeme bozukluğu oldu ve bunun üzerine geliştirilen testlerle tespit edilmesi kolaylaştırılmıştır. Günümüzde tartışılan bir başka durumda OKB’nin alt kümesi olup olmadığıdır. Çünkü hastalıkta bir takıntı söz konusu ama bunun OKB olup olmayacağı tam olarak tespit edilmemiştir. Hastalarda görülen bazı zamanlarda yeme ve sağlığı hakkında tekrar eden beklenmedik düşüncelerin olması kirlendiği veya pislendiğini sanması aşırı kuralcılık veya bir tören misali yemek yemesi gözlemlenebilir.(Duran; 2016)Ortorektik kişilerde yapılan araştırmalara göre yemeyi hazırlama esnasında kullandığı malzemeler ve hazırlanış metodunda kaygı duyduğu bundan dolayı farklı yiyeceklerin ve içeceklerin karıştırılmasını reddetmektedir. Bunun nedeni hazırlanış şeklidir.(Gezer;Kabaran; 2013)
Sonuç
Yeme bozukluğu tanısı ile geçmişten günümüze gelen araştırmalara bakıldığında ve Ortoreksiyanervosa tanısı ile yeme bozukluğu tanısı incelendiğinde Ortoreksiyanervozanın bir yeme bozukluğu olduğu DSM-5 tanı kitabında olmamasına rağmen bir hastalık olduğu halen devam etmekte olan OKB mi değil mi tartışmasının sürdüğü belirli araştırmaların paralellik gösterdiğini söylemektedir. Ve her titiz olan insanların yada yemeklerine önem veren insanların Ortoreksiyanervoza olmadıklarını bilmemiz gerekmektedir.
Kaynakça
Acar; N.;Karaçil; M.; Ermumcu; Ş.(2016). Sağlık profesyonellerinde sağlıklı beslenme Kaygısı: OrtoreksiyaNervoza; Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.1(2): 59-71.
Çaka; S.Y. ; Çınar; N. ;Altınkaynak; S.(2107).Adolesanda yeme bozuklukları;Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 6(1): 1 – 10.
Duran; S.(2016). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinde ortoreksiyanervoza(sağlıklı beslenme
takıntısı) riski ve etkileyen faktörler; Pamukkale Tıp Dergisi. 9(3):220-226.
Hantaş; Y. ; Maner; F. ; Erkıran; M. ; Turan; F. ; Gökalp; P.(2003). Alkol-madde kullanım bozukluğu olan kadınlarda yeme özellikleri ve yeme bozuklukları taraması;
Oğur; S.; Aksoy; A.; Güngör; Ş.(2015). Üniversite öğrencilerinde ortoreksiyanervozaeğiliminin belirlenmesi;BEÜ Fen Bilimleri Dergisi. 4(2); 93-102.
Özenoğlu; A. ; Dege; G.(2015).Üniversite gençliğinde yteme bozukluğununyordayıcıları olarak benlik saygısı ve beslenme eğitiminin ortoreksiyanervoza gelişmesi üzerine etkisi; Bozok Tıp Dergisi.5(3):5-14.