Öğrenme Bozukluğu (Disleksi)
Öğrenme bozukluğu 19.yy da kelime körlüğü olarak adlandırılmıştır. 20.yy a gelindiğinde ise disleksi terimi kullanılmıştır.
Öğrenme bozukluğu kendi içinde üçe ayrılmaktadır:
Okuma bozukluğu
Yazılı anlatım bozukluğu
Matematik bozukluğu olmak üzere.
Öncelikle okuma bozukluğundan bahsedelim. Öğrenme bozukluklarının yüzde sekseni okuma bozukluğudur.
Okul çağı çocuklarının yüzde dördü okuma bozukluğuna sahiptir. Erkeklerde daha sık görülmektedir.
Okuma bozukluğunun nedenleri arasında genetik etkenlerin olduğu düşünülmektedir. Beynin sol hemisferinde görülen işleyiş anormallikleri okuma bozukluğuna yol açabilmektedir. Beynin frontal lobunda ve serebellum(beyincik) de görülen anormallikler okuma bozukluğuna sebep olabilir.
Bu çocukların görsel uzlamsal becerilerinde problemler olabilmektedir. Bu çocuklar bazen b yerine d okuyabilirler. Bazen 6 yerine 9 okuyabilirler. Tay yerine yat okuyabilirler. Bu beyinden kaynaklanan bir problemdir.
Okuma bozukluğunda dil sorunları görülebilir. Bu çocuklar konuşmanın akıcılığında sorunlar; kısıtlı kelime hafızası; dil bilgisi hataları; kelime bulmada güçlükler yaşayabilir.
Okuma bozukluğunda yanlış okuma; yavaş okuma; okuduğunu kavrayamama görülebilir. Bu sorunların düşük zekaya; uygunsuz eğitime veya başka bir rahatsızlığa bağlı olmadığını değerlendirmek önemlidir. Okuma bozukluğu düşük zekadan kaynaklanmaz.
Okuma bozukluğu olan çocuklar sosyal alanlarda da zorluklar yaşarlar. Düzgün okuyamadıkları için arkadaşları onlarla dalga geçebilir; öğretmenleri düşük not verebilir ve bu da öğrenciyi üzebilir. Bazen aileler de özellikle başarı beklentisi yüksek aileler çocuğu anlayamadıkları için çocuğa cezalandırıcı sert tepkiler verebilmektedir. Bu tepkiler dayağa ve yaralamalara kadar gidebilmektedir.
Okuma bozukluğu tedavi edilmezse çocuğun ileride depresyon; davranım bozukluğu; kaygı bozuklukları gibi rahatsızlıklara yakalanma olasılığı oldukça yüksektir.Okuma bozukluğu tanısı genellikle 2.sınıf başlarında konulur. Okuma bozukluğu zamanla düzelir fakat hızlı düzelme genellikle olmaz sabırlı olunması gerekir.
Okuma bozukluğu tedavisi:
Tedavide özel eğitim uygulanır.
- Karşılıklı öğrenme tekniği uygulanabilir (öğrenci ile öğretmenin metin hakkında
diyalog halinde olması)
- Story mapping (hikaye haritalandırması)
- Psikoterapi; aile danışmanlığı; sosyal becerileri geliştirme; gerekirse dil ve konuşma terapisi uygulanabilir.
2- Matematik Bozukluğu
Sıklığı okuma bozukluğuna göre daha azdır. Nedenleri arasında beynin sağ hemisferinde işleyiş anormallikleri ve genetik özellikler yer alabilir.
Tanı koyulması genellikle gecikir. Özellikle matematik konuları ağırlaştığında problem görünür hale gelir.
- Dil alanı: Matematik terimlerinin isimlerini kavrama sorunları
Az fazla ;ilk son; önce sonra kelimelerini anlama sorunları
- Yazılı problemleri sembollere çevirme sorunları
Algısal alan sorunları: Rakamları; matematik işaretlerini tanımlanması sorunları
- Matematik beceri sorunları : Çarpım tablosunu ezberleme; sayıları hatırlama sorunları; temel matematik becerilerini öğrenme beceri noksanlığı
Hafıza sorunları: eldeleri dahil etmeme; unutkanlık
Dikkatsizlik
Matematik bozukluğuna sosyal sorunlar eşlik edebilir. Tedavi için çocuğun matematik konusunda güçlü ve zayıf yanlarını belirlemek gerekir.
Rakamları biliyor mu?
Matematik işaretlerini biliyor mu?
Dil sorunu var mı?
Okuma sorunu var mı?
Dikkat ve hafıza problemi var mı?
Matematik bozukluğu tedavisi:
ÖZEL EĞİTİM GEREKİR.
Matematik dili öğretilmelidir.
Hesap makinesi kullanımı tavsiye edilebilir.
3) YAZILI ANLATIM BOZUKLUĞU
Okuma bozukluğuna göre sıklığı azdır.
Klinik Tablo:
Dil bilgisi hataları; noktalama hataları; zayıf paragraf düzeni; aşırı bozuk el yazısı;
ekleri kullanmama; harflari eksik ve yanlış yazma; zamirleri yanlış kullanma.
Tanı genellikle 10 yaşında konur.
Okuma bozukluğuna göre daha kalıcıdır.
Özel eğitim gerekir. Çocuk ve ergen psikoterapistinden de psikoterapi alınması gerekir.
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG İREM AFŞAR
Öğrenme bozukluğu kendi içinde üçe ayrılmaktadır:
Okuma bozukluğu
Yazılı anlatım bozukluğu
Matematik bozukluğu olmak üzere.
Öncelikle okuma bozukluğundan bahsedelim. Öğrenme bozukluklarının yüzde sekseni okuma bozukluğudur.
Okul çağı çocuklarının yüzde dördü okuma bozukluğuna sahiptir. Erkeklerde daha sık görülmektedir.
Okuma bozukluğunun nedenleri arasında genetik etkenlerin olduğu düşünülmektedir. Beynin sol hemisferinde görülen işleyiş anormallikleri okuma bozukluğuna yol açabilmektedir. Beynin frontal lobunda ve serebellum(beyincik) de görülen anormallikler okuma bozukluğuna sebep olabilir.
Bu çocukların görsel uzlamsal becerilerinde problemler olabilmektedir. Bu çocuklar bazen b yerine d okuyabilirler. Bazen 6 yerine 9 okuyabilirler. Tay yerine yat okuyabilirler. Bu beyinden kaynaklanan bir problemdir.
Okuma bozukluğunda dil sorunları görülebilir. Bu çocuklar konuşmanın akıcılığında sorunlar; kısıtlı kelime hafızası; dil bilgisi hataları; kelime bulmada güçlükler yaşayabilir.
Okuma bozukluğunda yanlış okuma; yavaş okuma; okuduğunu kavrayamama görülebilir. Bu sorunların düşük zekaya; uygunsuz eğitime veya başka bir rahatsızlığa bağlı olmadığını değerlendirmek önemlidir. Okuma bozukluğu düşük zekadan kaynaklanmaz.
Okuma bozukluğu olan çocuklar sosyal alanlarda da zorluklar yaşarlar. Düzgün okuyamadıkları için arkadaşları onlarla dalga geçebilir; öğretmenleri düşük not verebilir ve bu da öğrenciyi üzebilir. Bazen aileler de özellikle başarı beklentisi yüksek aileler çocuğu anlayamadıkları için çocuğa cezalandırıcı sert tepkiler verebilmektedir. Bu tepkiler dayağa ve yaralamalara kadar gidebilmektedir.
Okuma bozukluğu tedavi edilmezse çocuğun ileride depresyon; davranım bozukluğu; kaygı bozuklukları gibi rahatsızlıklara yakalanma olasılığı oldukça yüksektir.Okuma bozukluğu tanısı genellikle 2.sınıf başlarında konulur. Okuma bozukluğu zamanla düzelir fakat hızlı düzelme genellikle olmaz sabırlı olunması gerekir.
Okuma bozukluğu tedavisi:
Tedavide özel eğitim uygulanır.
- Karşılıklı öğrenme tekniği uygulanabilir (öğrenci ile öğretmenin metin hakkında
diyalog halinde olması)
- Story mapping (hikaye haritalandırması)
- Psikoterapi; aile danışmanlığı; sosyal becerileri geliştirme; gerekirse dil ve konuşma terapisi uygulanabilir.
2- Matematik Bozukluğu
Sıklığı okuma bozukluğuna göre daha azdır. Nedenleri arasında beynin sağ hemisferinde işleyiş anormallikleri ve genetik özellikler yer alabilir.
Tanı koyulması genellikle gecikir. Özellikle matematik konuları ağırlaştığında problem görünür hale gelir.
- Dil alanı: Matematik terimlerinin isimlerini kavrama sorunları
Az fazla ;ilk son; önce sonra kelimelerini anlama sorunları
- Yazılı problemleri sembollere çevirme sorunları
Algısal alan sorunları: Rakamları; matematik işaretlerini tanımlanması sorunları
- Matematik beceri sorunları : Çarpım tablosunu ezberleme; sayıları hatırlama sorunları; temel matematik becerilerini öğrenme beceri noksanlığı
Hafıza sorunları: eldeleri dahil etmeme; unutkanlık
Dikkatsizlik
Matematik bozukluğuna sosyal sorunlar eşlik edebilir. Tedavi için çocuğun matematik konusunda güçlü ve zayıf yanlarını belirlemek gerekir.
Rakamları biliyor mu?
Matematik işaretlerini biliyor mu?
Dil sorunu var mı?
Okuma sorunu var mı?
Dikkat ve hafıza problemi var mı?
Matematik bozukluğu tedavisi:
ÖZEL EĞİTİM GEREKİR.
Matematik dili öğretilmelidir.
Hesap makinesi kullanımı tavsiye edilebilir.
3) YAZILI ANLATIM BOZUKLUĞU
Okuma bozukluğuna göre sıklığı azdır.
Klinik Tablo:
Dil bilgisi hataları; noktalama hataları; zayıf paragraf düzeni; aşırı bozuk el yazısı;
ekleri kullanmama; harflari eksik ve yanlış yazma; zamirleri yanlış kullanma.
Tanı genellikle 10 yaşında konur.
Okuma bozukluğuna göre daha kalıcıdır.
Özel eğitim gerekir. Çocuk ve ergen psikoterapistinden de psikoterapi alınması gerekir.
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG İREM AFŞAR