Kişiliklerin Mimarı Ebeveynler
Çocuklar dünyaya geldikleri andan itibaren ebeveynleriyle bir aradadır. Çocukların kişilikleri Freud’un da dediği gibi yaşamlarının ilk beş yılında oluşmaktadır. Bu beş yıl çocukların anne ve babalarıyla yoğun etkileşim içerisinde oldukları bir dönemdir. Dolayısıyla ebeveynler çocukların kişiliklerinin mimarıdır dememiz yanlış olmaz. Yani çocuğunuzun gelecekteki yaşantısının yapı taşları sizinle etkileşimleri çevresinde şekillenecektir. Anne ve babası ile sağlıklı iletişim geliştiren bir çocuk hayatına bağımsız bir birey olarak devam edebilecektir. Anne ve babanın çocuğa olan yaklaşımları; disiplin anlayışları; tutarlılıkları ve kendi aralarındaki iletişimleri başta olmak üzere birçok faktör çocuğun kişiliğini oluşturmaktadır. Bunları da içine alan birçok anne baba tutumu(reddedici; aşırı izin verici vb.) bulunmakla birlikte biz ideal olan anne baba tutumu yani demokratik anne baba tutumu üzerinde durmak istiyoruz.
Çocuğa en başta verilmesi gereken temel şey sevgidir. Fakat sevgide de bir parantez açılması gerekiyor ki; o da karşılıksız sevgi olmasıdır. Sevginizi çocuğunuzun başarılı; uslu; çalışkan olması gibi etkenlere bağlamamalısınız. Çocuğunuzun tembel de olsa yaramaz da olsa çok değerli bir birey olduğunu her fırsatta ona göstermelisiniz. Bu; çocuğun sevilebilir ve değer verilebilir bir kişi olduğu duygusunu gelişmesini sağlar. Bahsettiğimiz şey çocuğu sevgiden şımartmak değildir. Ailelerde uyulacak kurallar ve bunların nedenleri çocuğa her zaman her durumda zaten açıklandığı için çocuk sınırlarını bilen bir birey olarak yetişmektedir. Yani demokratik ailelerde çocuklar sevildiğini bilirken aynı zamanda durması gerektiği yeri de bilecektir. Sevginin yanında çocuğa kaç yaşında olursa olsun saygı gösterilmesi de bir diğer faktördür. Çocuğunuzun kendi duygu ve düşüncelerini açıklamasına fırsat vermelisiniz; ne kadar saçma olursa olsun çocuğunuzun kendini açıklamaya ihtiyacı var. Bu çocuğunuzun özgüven gelişimine de katkı sağlayacaktır. Çocuğunuzu dinlerken tüm benliğinizle onda olduğunuzu göstermeli; dedikleriyle gerçekten ilgilendiğinizi belli etmeli ve mutlaka göz teması kurmalısınız. Bu çocuğunuzda aynı zamanda dinleme becerisini de geliştirir. Anne babası tarafından dinlenmeyen bir çocuktan iyi bir dinleyici olmasını beklemek pek doğru olmayacaktır. Aynı zamanda çocuğunuzun adeta bir kamera gibi her davranışınızı gözlemlediğini de unutmamalısınız. Ebeveynler olarak çocuklarınıza iyi bir model olmak sizlerin görevlerinden biridir. Unutmayın ki; ebeveyn olmak bir canlıdan baştan aşağı sorumlu olmayı kabullenmek demektir.
Bütün bunların aksine çocuğundan sevgisini geleneksel faktörlerden dolayı esirgeyen; katı kurallar koyan; çocuğa söz hakkı vermeyen ailelerde yetişen çocuklarda özgüven problemi; çekingenlik gibi istenmeyen durumlar gelişebilir. Öte yandan çocuğuna karşı ilgisiz olan halk deyimiyle çocuğunu salan ailelerin çocukları ise kendini göstermek ve ilgi çekmek için doğru olmayan davranışlar sergileyebilir. Dengesiz; tutarsız olan ailelerde yetişen çocuklar neyin doğru neyin yanlış olduğunu bulmakta zorlanacakları için sağlıklı bir kişilik oluşturmakta oldukça zorlanacaklardır.
Kısacası dengeli kişilik yapısına sahip bireyler yetiştirmek için bilinçli bir ebeveyn olmak aslında yeterlidir. Çocuğunuza karşılıksız sevgi sunarken sınırlarını da çizmek; saygı duyup onu doğru bir şekilde dinlemek; ona iyi bir model olmak çocuğunuzun sağlıklı kişilik özellikleri geliştirmesini sağlayacaktır.
Çocuğa en başta verilmesi gereken temel şey sevgidir. Fakat sevgide de bir parantez açılması gerekiyor ki; o da karşılıksız sevgi olmasıdır. Sevginizi çocuğunuzun başarılı; uslu; çalışkan olması gibi etkenlere bağlamamalısınız. Çocuğunuzun tembel de olsa yaramaz da olsa çok değerli bir birey olduğunu her fırsatta ona göstermelisiniz. Bu; çocuğun sevilebilir ve değer verilebilir bir kişi olduğu duygusunu gelişmesini sağlar. Bahsettiğimiz şey çocuğu sevgiden şımartmak değildir. Ailelerde uyulacak kurallar ve bunların nedenleri çocuğa her zaman her durumda zaten açıklandığı için çocuk sınırlarını bilen bir birey olarak yetişmektedir. Yani demokratik ailelerde çocuklar sevildiğini bilirken aynı zamanda durması gerektiği yeri de bilecektir. Sevginin yanında çocuğa kaç yaşında olursa olsun saygı gösterilmesi de bir diğer faktördür. Çocuğunuzun kendi duygu ve düşüncelerini açıklamasına fırsat vermelisiniz; ne kadar saçma olursa olsun çocuğunuzun kendini açıklamaya ihtiyacı var. Bu çocuğunuzun özgüven gelişimine de katkı sağlayacaktır. Çocuğunuzu dinlerken tüm benliğinizle onda olduğunuzu göstermeli; dedikleriyle gerçekten ilgilendiğinizi belli etmeli ve mutlaka göz teması kurmalısınız. Bu çocuğunuzda aynı zamanda dinleme becerisini de geliştirir. Anne babası tarafından dinlenmeyen bir çocuktan iyi bir dinleyici olmasını beklemek pek doğru olmayacaktır. Aynı zamanda çocuğunuzun adeta bir kamera gibi her davranışınızı gözlemlediğini de unutmamalısınız. Ebeveynler olarak çocuklarınıza iyi bir model olmak sizlerin görevlerinden biridir. Unutmayın ki; ebeveyn olmak bir canlıdan baştan aşağı sorumlu olmayı kabullenmek demektir.
Bütün bunların aksine çocuğundan sevgisini geleneksel faktörlerden dolayı esirgeyen; katı kurallar koyan; çocuğa söz hakkı vermeyen ailelerde yetişen çocuklarda özgüven problemi; çekingenlik gibi istenmeyen durumlar gelişebilir. Öte yandan çocuğuna karşı ilgisiz olan halk deyimiyle çocuğunu salan ailelerin çocukları ise kendini göstermek ve ilgi çekmek için doğru olmayan davranışlar sergileyebilir. Dengesiz; tutarsız olan ailelerde yetişen çocuklar neyin doğru neyin yanlış olduğunu bulmakta zorlanacakları için sağlıklı bir kişilik oluşturmakta oldukça zorlanacaklardır.
Kısacası dengeli kişilik yapısına sahip bireyler yetiştirmek için bilinçli bir ebeveyn olmak aslında yeterlidir. Çocuğunuza karşılıksız sevgi sunarken sınırlarını da çizmek; saygı duyup onu doğru bir şekilde dinlemek; ona iyi bir model olmak çocuğunuzun sağlıklı kişilik özellikleri geliştirmesini sağlayacaktır.
Kübra LİMONCU
Uzman Psikolojik Danışman
Uzman Psikolojik Danışman