Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tam sebebi bilinmemekle birlikte çevresel ve genetik faktörlerin etkileriyle meydana gelen nöropsikiyatrik bir bozukluktur.Dikkat eksikliği ve hiperaktivite farklı olgulardır. Birlikte görülebileceği gibi sadece biri de gözlenebilir.Çocuklarda;ergenlerde ve yetişkinlerde görülebilir. DEHB yaşayan bireylerde temelde üç belirti bariz şekilde gözlemlenebilir. Bunlar;aşırı hareketlilik;dikkatsizlik ve dürtüselliktir.Böyle bakıldığında çocuk için evde;okulda;sosyal ortamlarda uyum problemleri ortaya çıkaran ve hayatı zorlaştıran bir durumdur.Ayrıca anne-babalar da bu durumdan oldukça etkilenmektedirler. Evdeki yaşamın huzursuzluğu;bir çözüm bulamamak;sürekli şikayet almak;durumu nasıl yöneteceğini bilememek ebeveynlerin ruhsal durumunu da bozmaktadır.Aileler bir uzmana başvurduklarında sadece çocukları için değil kendileri için de yönlendirici bir kaynağa ulaşmış olacaklardır.
DEHB Nasıl oluşur?
Kesin net bir oluşma nedeni olmamakla beraber;genetik görülme olasılığı %65-90 dır. Ayrıca doğumda yaşanan komplikasyonlar;genç ya da ileri yaşta gebe kalma gibi çevresel faktörlerin de dehb oluşumunu etkilediği düşünülmektedir.
DEHB’yi Nasıl Anlarız?
Dehb olan kişilerde yakınmalar davranışsal;sosyal;duygusal ve bilişsel alanda görülür.Davranışsal alanda hiperaktivite ve dürtüsellik;sosyal alanda yalnızlık;sosyal ilişkilerde problemler;duygusal alanda ani iniş çıkışlar;bilişsel alanda dikkat sorunları ve bellek problemleri ortaya çıkar.
Belirtileri Nelerdir?
Ayrıntılara dikkatini vermede çoğu zaman güçlük yaşamak
Dikkati sürdürmede çoğu zaman güçlük olması
Doğrudan kendisi ile konuşulduğunda çoğu zaman dinlemezmiş gibi gözükme
Çoğu zaman yönergeleri izlemede ve bir görevi tamamlamada zorluk yaşama
Çoğu kez görevlerini ve etkinliklerini düzenlemede
Sıklıkla sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınmak
Görevler veya etkinlikler için gerekli şeyleri sıklıkla kaybetmek
Çoğu zaman dış uyaranlarla kolayca dikkatin dağılması
Günlük etkinliklerde çoğu kez unutkan olmak.
Bebeklik Döneminde Belirtiler
Bebeklik döneminde bir tanı koyulamamakla birlikte yapılan araştırmalar; bazı özelliklere sahip bebeklerin ileride dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı aldığı yönünde bize bilgi vermektedir.Bu özellikler;
Az ve düzensiz uyku
Kolik
Yeme sorunları
Huzursuzluk
Katılırcasına ağlama
Kolay yatıştırılamama gibi sıralanabilir.
Erken Çocukluk Döneminde Belirtiler
Aşırı hareketlilik; olaylara düşünmeden dalma; korku hissetmeme
Sık kavga ve kazalara yatkınlık
Söz dinlememe; çok konuşma; sabırsızlık
Başına buyruk davranma; dikkatsizlik
İlişki sorunları
Çocukluk Dönemi Belirtileri
Öğrenme güçlükleri
Dikkatsizlik;
Ödevlere karşı isteksizlik;
Sık eşya kaybetme;
Aşırı hareketlilik;
Dürtüsel tehlikeli davranışlar; kaza ve yaralanmalar;
Düşük kendilik algısı
Ergenlik Dönemi Belirtileri
Ders çalışamama
Dikkatsizlik
Unutkanlık
Zamanı organize edememe
Gerginlik; huzursuzluk
Tehlikeli aktiviteler (Cinsel riskli davranışlar; kavgaya katılma; alkolmadde kötüye kullanımı)
Zayıf sosyal ilişkiler kurma;
Düşük kendilik algısı
Depresif yakınmalar
Antisosyal ve saldırgan davranışlar sergileme
Tanı Nasıl Konulur?
Aileler çocuklarında yukarıdaki belirtilerin varlığını düşünüyorsa telaş yapmadan;kendileri tanı koymadan ve bunu çocukla paylaşmadan bir uzmana başvurmalılardır. Dehb; farklı bir çok psikiyatrik ya da davranışsal bozuklukla karıştırılabilmektedir. Uzmanın tanı koyabilmesi için ;anneyi;babayı;çocuğu tanıması;geçmiş hikayesini alması;çocuğu gözlemlemesi;gerekli testleri uygulaması gerekmektedir.
Tedavi Yöntemi
Dehb psikoteğitim;farmakoloji ve davranışsal bir takım tedavilerle birlikte yüksek oranlarda çözümü olan bir durumdur. Aileleyi;çocuğu durum hakkında detaylı bilgilendirmek; dehb olan çocukla davranışsal terapi yöntemleri ile çalışmak ve gerektiği noktada ilaç tedavisi uygulamak tedavinin kapsamıdır.
DEHB Nasıl oluşur?
Kesin net bir oluşma nedeni olmamakla beraber;genetik görülme olasılığı %65-90 dır. Ayrıca doğumda yaşanan komplikasyonlar;genç ya da ileri yaşta gebe kalma gibi çevresel faktörlerin de dehb oluşumunu etkilediği düşünülmektedir.
DEHB’yi Nasıl Anlarız?
Dehb olan kişilerde yakınmalar davranışsal;sosyal;duygusal ve bilişsel alanda görülür.Davranışsal alanda hiperaktivite ve dürtüsellik;sosyal alanda yalnızlık;sosyal ilişkilerde problemler;duygusal alanda ani iniş çıkışlar;bilişsel alanda dikkat sorunları ve bellek problemleri ortaya çıkar.
Belirtileri Nelerdir?
Ayrıntılara dikkatini vermede çoğu zaman güçlük yaşamak
Dikkati sürdürmede çoğu zaman güçlük olması
Doğrudan kendisi ile konuşulduğunda çoğu zaman dinlemezmiş gibi gözükme
Çoğu zaman yönergeleri izlemede ve bir görevi tamamlamada zorluk yaşama
Çoğu kez görevlerini ve etkinliklerini düzenlemede
Sıklıkla sürekli zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınmak
Görevler veya etkinlikler için gerekli şeyleri sıklıkla kaybetmek
Çoğu zaman dış uyaranlarla kolayca dikkatin dağılması
Günlük etkinliklerde çoğu kez unutkan olmak.
Bebeklik Döneminde Belirtiler
Bebeklik döneminde bir tanı koyulamamakla birlikte yapılan araştırmalar; bazı özelliklere sahip bebeklerin ileride dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı aldığı yönünde bize bilgi vermektedir.Bu özellikler;
Az ve düzensiz uyku
Kolik
Yeme sorunları
Huzursuzluk
Katılırcasına ağlama
Kolay yatıştırılamama gibi sıralanabilir.
Erken Çocukluk Döneminde Belirtiler
Aşırı hareketlilik; olaylara düşünmeden dalma; korku hissetmeme
Sık kavga ve kazalara yatkınlık
Söz dinlememe; çok konuşma; sabırsızlık
Başına buyruk davranma; dikkatsizlik
İlişki sorunları
Çocukluk Dönemi Belirtileri
Öğrenme güçlükleri
Dikkatsizlik;
Ödevlere karşı isteksizlik;
Sık eşya kaybetme;
Aşırı hareketlilik;
Dürtüsel tehlikeli davranışlar; kaza ve yaralanmalar;
Düşük kendilik algısı
Ergenlik Dönemi Belirtileri
Ders çalışamama
Dikkatsizlik
Unutkanlık
Zamanı organize edememe
Gerginlik; huzursuzluk
Tehlikeli aktiviteler (Cinsel riskli davranışlar; kavgaya katılma; alkolmadde kötüye kullanımı)
Zayıf sosyal ilişkiler kurma;
Düşük kendilik algısı
Depresif yakınmalar
Antisosyal ve saldırgan davranışlar sergileme
Tanı Nasıl Konulur?
Aileler çocuklarında yukarıdaki belirtilerin varlığını düşünüyorsa telaş yapmadan;kendileri tanı koymadan ve bunu çocukla paylaşmadan bir uzmana başvurmalılardır. Dehb; farklı bir çok psikiyatrik ya da davranışsal bozuklukla karıştırılabilmektedir. Uzmanın tanı koyabilmesi için ;anneyi;babayı;çocuğu tanıması;geçmiş hikayesini alması;çocuğu gözlemlemesi;gerekli testleri uygulaması gerekmektedir.
Tedavi Yöntemi
Dehb psikoteğitim;farmakoloji ve davranışsal bir takım tedavilerle birlikte yüksek oranlarda çözümü olan bir durumdur. Aileleyi;çocuğu durum hakkında detaylı bilgilendirmek; dehb olan çocukla davranışsal terapi yöntemleri ile çalışmak ve gerektiği noktada ilaç tedavisi uygulamak tedavinin kapsamıdır.