Ebeveynlik becerileri; günümüzün popüler konularından biri haline geldi. Uzmanlar çocuklarla çalışırken aynı zamanda ebeveynleri de güçlendirmek adına bazı yöntem ve tekniklerde bulunurlar. Bir çocuğun gelişimi ya da davranış değişimi tek yönlü olduğunda çözüme kavuşması da o kadar zorlaşır.
Ebeveynlik; inişli çıkışlı uzun hatta sonsuz bir yolculuk gibidir. Ebeveynler mükemmel olmaya çalıştıkça okyanusun derinliğinde boğulduklarını hissederler. Oysa sakin sularında keyiflenebildikleri kadar hoyrat dalgalarıyla da baş edebilmeyi öğrenebilirler. Hayatta her şey bir dengeyse ebeveynlik de bir dengedir.
Ebeveynlik becerileri geliştirilirken ne çok mükemmeliyetçi ne de çok kaygılı olunmamalıdır. İlk önce kendiniz daha sonra çocuğunuz için bu becerileri öğrenmeniz gerektiğini de unutmayın.
Ebeveynlik becerilerini ilk ne zaman öğrendik?
Ebeveynlik becerileri; dünyaya geldiğimiz andan itibaren oluşmaktadır. Bir çocuk büyürken anne ve babalığa dair şemaları oluşur. Çocuklar ebeveynliği küçük yaşlarda öncelikle taklit ederek öğrenmeye başlar. Yaş ilerledikçe anne babalığı süzgeçten geçirebilir. Olumsuz bir deneyim yaşadığında kendi çocuğuna yapmayacağına dair kararlar da alabilir. Otoriter bir anneyle büyüyen bir çocuk kendi çocuğuna yumuşak davranacağı yönünde düşünceler geliştirebilir. İleride anne baba olunduğunda ilk olarak kendi anne babamızdan öğrendiğiniz şekilde davranabiliriz. Belki de onların tutumlarını revize ederek yolumuza devam ederiz. Bunun yanında becerilerimizi geliştirecek daha çok faktör vardır.
Çevrenin Etkisi
Bir ebeveynin becerileri diğer ebeveynlerle de gelişebilir. Arkadaşlarının çocuklarına yaklaşım tarzlarını gözlemleyerek ya da onlardan destek alarak ebeveynlik sürecine katkıda bulunabilir. Özellikle anne-çocuk grupları bir araya geldiğinde birbirilerinden çok şey öğrenmektedirler. Birinin uyguladığı ve olumlu sonuç aldığı bir yöntemi diğerleriyle paylaşabilmektedirler. Ebeveynler birbirilerine bir çok teknik ve yaklaşım tarzları öğretmektedirler. Burada unutulmaması gereken şey; her yöntem her ebeveyne ve çocuğa iyi gelmeyebilir. Onun için bir yöntem ya da öneriyi kendi ebeveynliğinize ve çocuğunuza göre revize ettikten sonra uygulayınız.
Kitap; Medya; Uzman!
Ebeveynlik becerilerinin diğer öğrenildiği alan ise sosyal medyadır. Sosyal medyadan artık her türlü bilgiye ulaşılabilmektedir. Bilgiler sağlıklı olduğu sürece ebeveynlik becerilerinize katkı sunabilir. Bunun yanında bir çok yanlış yöntem ve bilgi kirliliği de bulunmaktadır. Ebeveynler için yazılmış yazıların kim tarafından yazıldığına çok dikkat edilmelidir. Çocuğunuza ve kendinize uymayan bir öneriyi uygulamaktan kaçınmanız daha uygun olur.
Kitaplar da becerileri geliştiren kaynaklardandır. Çocuk gelişimiyle ilgili farklı kaynak ve görüşlerden yararlanmak iyi olabilir. Kitapta yazan bir önerinin aynısını uygulamadan önce ebeveynliğinize ve çocuğunuza ne kadar uygun olup olmadığına karar verin. Her kitaptaki öneri ve bilgiler size uyacak diye bir kural yoktur.
Çocuğunuzun gelişiminde zaman zaman uzmana ihtiyaç duyabilirsiniz. Uzmanlar hem çocuğunuzla çalışır hem de ebeveynlik becerilerinizi güçlendirir. Uzmanlar çocuğunuzu ve sizi tanıdıktan sonra size özgü yöntemler sunacaktır. Kitap ya da sosyal medyadakiler konfeksiyon işidir fakat uzmanlar terzi misali çalışır. Nasıl ki bir mağaza da aynı üründen çokça üretilmişse bu bilgiler de herkese sunulan önerilerden ibarettir. Elbette ki bir çok ebeveyne rehber niteliğinde olmaktadır. Bir çocuğun ve ebeveynin asıl ihtiyacı terzi hassasiyetiyle çalışıp onlara özgü öneri ve yöntem sunulmasıdır. Bunu sadece uzmanlar değil okullarda yapmaktadır. Ailelerde çocuğuna yaklaşırken genel geçer kurallardan çok terzi hassasiyetiyle yaklaşmalıdır. Çocuklarının biricikliğini göz önüne alıp başka çocuklarla kıyaslamadan kendi çocuğuna göre tutum geliştirmelidir.
Usta Öğreticiler!
Onların sayesinde kusurlarımızı; hatalarımızı; insanlığımızı görürüz. Onların aracılığıyla güçlü yanlarımızı; yeteneklerimizi; derinliğimizi ve sonsuz sevgimizi görürüz. Ebeveyn olarak yaptığımız en iyi ve en kötüyü yansıtırlar. İşte bu yansımalara dikkat ederken öğreniriz; gelişiriz; büyürüz.
Dr. Christina Hibbert.
Hiberrt’in dediği gibi ebeveynlik becerilerimizi en iyi çocuklarımızın yansımalarıyla geliştiririz. Çocuklarımıza farklı davranış ya da tutumlarda bulunduğumuzda olumlu ya da olumsuz etkisini onların geribildirimlerine revize ederiz. Ebeveynlik sonsuz bir yolculuktur ve asla durağan değildir.
Kendisini bireysel olarak iyi hissetmeyen anne baba ebeveynlik becerilerini geliştirmeden önce kendine yatırım yapmalıdır. Her daim “önce çocuğum” deriz fakat çocuğunuza olumlu katkınız olabilmesi için sizi önce sizin sağlıklı olmanız gerekir. Uçakta oksijen maskesini çocuğunuzdan önce kendinize takmanız söylenir. Olası kriz durumunda çocuğunuza yardım edebilmeniz için önce sizin hayatta olmanız gerekmektedir. Aynısını çocuğunuzu büyütürken de yapmaya çalışın. Kendinize ruhen ve bedenen ne kadar yatırım yaptığınızı düşünün. Bir çocuğun sağlıklı büyüyebilmesi sağlıklı ebeveynleri tarafından gerçekleşir. Onun için ruhunuza ve bedeninize iyi gelecek özgün bir oksijen maskesi yaratın. İlk önce kendinize takmayı unutmayın.