Ergenlik Dönemindeki Bireye Nasıl Davranılmalıdır?
Ergenlik Dönemindeki Bireye Nasıl Davranılmalıdır?
Ergenlik dönemi bireyin; çocukluktan yetişkinliğe attığı ilk adımdır. Yani ergenlik döneminde ebeveynlerin yapması gereken bireyi yetişkinliğe hazırlamak için ona rehber olmaktır.
Bu dönemde bireyin kaygılı olması; bazı şeylere kızgınlıkla yaklaşması; duygularını kontrol edememesi gibi durumlar oldukça normaldir.
Bütün bu duygusal değişim bireyin beyin gelişimi ile alakalıdır. Ergenlik dönemindeki bireyin arkadaşlarının yaptığını yapmak istemesi ; bu dönemde oldukça önem kazanan “aidiyet duygusu”ndan kaynaklı olmaktadır. Birey kendini bir gruba ait görmek istemektedir.
Bu dönemde değişen zevkler; giyim tarzları; fiziksel görünüşe oldukça önem verme; otoriteye karşı çıkma; itirazlar; alaycı tavırlar; ergenlik döneminin getirdiği kendi kişiliğini arama ve bulma çabalarının bir sonucudur.
-Bu dönemin sağlıklı bir şekilde atlatılması ve bireyin gelişimine katkı sağlaması için nelere dikkat etmeliyiz?
Bu dönemdeki bireyin yetişkinliğe hazırlanan bir çocuk olduğu unutulmamalıdır. Yetişkin olmaya çalışan bireyin aslında “yetişkin nasıl olur” diye denemeler yaptığı bir dönemdir. Bu denemeler; bireyin kendisine rol model seçmesi ve akranlarının davranışlarını gözlemlemesi ile başlar.
Bu dönemdeki bireye ilk yardım edilmesi gereken nokta; sorumluluklardır. Seçme hakkıyla birlikte verilen sorumluluklar; bireyin öğrenme sürecini destekler:
-“Ben tek başıma karar verebilirim ve verdiğim kararların sonucuna kendim katlanırım. (Özgüven; özyeterlilik duygularına sahip; sorumluluklarını bilen ve sorumluluklarını yerine getiren; hayatta tek başına idare edebilen bireyler yetiştirebilmek için ilk gerekliliktir.)
Not: Ergenlik dönemi kızlarda adet görülmesi; tüylenme; göğüslerde büyüme gibi belirtilerle yaklaşık olarak 11-12; erkeklerde ses tonunun kalınlaşması; tüylenme; cinsellik ile ilgili bedensel değişimle 12-13 yaşlarından itibaren başlar. Bu yaşlardan itibaren ergenliğe hazırlanan bireye yaşına uygun sorumluluklar verilmeli; sorumluluklar yaşı ile birlikte adım adım ilerlemelidir.
📍 Evde tek başına kalmak
📍 Ulaşım araçlarına tek başına binmek
📍 Kendi işlerini yapmak
📍 Sosyal aktivite gruplarına katılmak
📍 Evde; okulda veya çevrede kendisine düşen iş bölümünü yerine getirmek
📍 Kendi hakkı savunmak ve başkalarının haklarına saygılı olmak
📍 Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlamak
Sorumluluk vermek; ergenlik dönemindeki bireyle aranızdaki çatışmayı azaltacağı gibi; onun korkularını; kaygılarını en aza indirir. Ona saygı duyduğunuzu; onu birey olarak kabul ettiğinizi gösterir. Bu da ergenlik dönemindeki bireyin ebeveyn olarak sizden beklentilerini karşılamasını sağlar.
-Sorumluluk vermenin yanı sıra neler yapılabilir?
📌 Yeni fikirler üretmesini desteklemek;
📌 İletişim kurmaya açık olmak
📌 Sık sık fikrini sormak ve düşüncelerine saygı duymak
📌 Açık ve tutarlı sınırlar koymak
📌 Kendi sorunları ile baş etmesi için ona zaman tanımak
📌 Öğüt vererek değil; deneme yanılma yoluyla öğrendiğini kabullenmek
📌 Başkasıyla asla kıyaslamamak
Not: Ergenlik dönemindeki bireyin her istediğini ebeveynine yaptırması; saldırgan ya da duygusal davranarak her şeye hakkı olduğunu düşünerek davranması; ergenlik döneminin gerekliliği değildir. Ergenlik dönemindeki duygusal değişimle; bireyin davranış bozuklukları karıştırılmamalıdır.
✍ Psikolog Merve Koçu ✍
Ergenlik dönemi bireyin; çocukluktan yetişkinliğe attığı ilk adımdır. Yani ergenlik döneminde ebeveynlerin yapması gereken bireyi yetişkinliğe hazırlamak için ona rehber olmaktır.
Bu dönemde bireyin kaygılı olması; bazı şeylere kızgınlıkla yaklaşması; duygularını kontrol edememesi gibi durumlar oldukça normaldir.
Bütün bu duygusal değişim bireyin beyin gelişimi ile alakalıdır. Ergenlik dönemindeki bireyin arkadaşlarının yaptığını yapmak istemesi ; bu dönemde oldukça önem kazanan “aidiyet duygusu”ndan kaynaklı olmaktadır. Birey kendini bir gruba ait görmek istemektedir.
Bu dönemde değişen zevkler; giyim tarzları; fiziksel görünüşe oldukça önem verme; otoriteye karşı çıkma; itirazlar; alaycı tavırlar; ergenlik döneminin getirdiği kendi kişiliğini arama ve bulma çabalarının bir sonucudur.
-Bu dönemin sağlıklı bir şekilde atlatılması ve bireyin gelişimine katkı sağlaması için nelere dikkat etmeliyiz?
Bu dönemdeki bireyin yetişkinliğe hazırlanan bir çocuk olduğu unutulmamalıdır. Yetişkin olmaya çalışan bireyin aslında “yetişkin nasıl olur” diye denemeler yaptığı bir dönemdir. Bu denemeler; bireyin kendisine rol model seçmesi ve akranlarının davranışlarını gözlemlemesi ile başlar.
Bu dönemdeki bireye ilk yardım edilmesi gereken nokta; sorumluluklardır. Seçme hakkıyla birlikte verilen sorumluluklar; bireyin öğrenme sürecini destekler:
-“Ben tek başıma karar verebilirim ve verdiğim kararların sonucuna kendim katlanırım. (Özgüven; özyeterlilik duygularına sahip; sorumluluklarını bilen ve sorumluluklarını yerine getiren; hayatta tek başına idare edebilen bireyler yetiştirebilmek için ilk gerekliliktir.)
Not: Ergenlik dönemi kızlarda adet görülmesi; tüylenme; göğüslerde büyüme gibi belirtilerle yaklaşık olarak 11-12; erkeklerde ses tonunun kalınlaşması; tüylenme; cinsellik ile ilgili bedensel değişimle 12-13 yaşlarından itibaren başlar. Bu yaşlardan itibaren ergenliğe hazırlanan bireye yaşına uygun sorumluluklar verilmeli; sorumluluklar yaşı ile birlikte adım adım ilerlemelidir.
📍 Evde tek başına kalmak
📍 Ulaşım araçlarına tek başına binmek
📍 Kendi işlerini yapmak
📍 Sosyal aktivite gruplarına katılmak
📍 Evde; okulda veya çevrede kendisine düşen iş bölümünü yerine getirmek
📍 Kendi hakkı savunmak ve başkalarının haklarına saygılı olmak
📍 Para biriktirip uzun vadede almak istediklerini planlamak
Sorumluluk vermek; ergenlik dönemindeki bireyle aranızdaki çatışmayı azaltacağı gibi; onun korkularını; kaygılarını en aza indirir. Ona saygı duyduğunuzu; onu birey olarak kabul ettiğinizi gösterir. Bu da ergenlik dönemindeki bireyin ebeveyn olarak sizden beklentilerini karşılamasını sağlar.
-Sorumluluk vermenin yanı sıra neler yapılabilir?
📌 Yeni fikirler üretmesini desteklemek;
📌 İletişim kurmaya açık olmak
📌 Sık sık fikrini sormak ve düşüncelerine saygı duymak
📌 Açık ve tutarlı sınırlar koymak
📌 Kendi sorunları ile baş etmesi için ona zaman tanımak
📌 Öğüt vererek değil; deneme yanılma yoluyla öğrendiğini kabullenmek
📌 Başkasıyla asla kıyaslamamak
Not: Ergenlik dönemindeki bireyin her istediğini ebeveynine yaptırması; saldırgan ya da duygusal davranarak her şeye hakkı olduğunu düşünerek davranması; ergenlik döneminin gerekliliği değildir. Ergenlik dönemindeki duygusal değişimle; bireyin davranış bozuklukları karıştırılmamalıdır.
✍ Psikolog Merve Koçu ✍