İstismara Uğrayan Çocuk ; İstismara Uğrayan Bir Çocuğu Nasıl Keşfedebilir.
Çocuk İstismarı Nedir?
Çocuk istismarı: çocuk yaştaki bireyin bir yetişkin tarafından duygusal; fiziksel veya cinsel olarak istismar edilmesidir. İstismar ; Türk Dil Kurumunun tanımladığına göre 2 ayrı anlama gelmektedir. Birinci anlamı: iyi niyetin kötüye kullanımı olarak ; ikinci anlamı ise : sömürü olarak geçmektedir. Burada çocuk istismarında her iki anlamda kullanılabilir; ama ; ağırlıklı olarak sömürü kelimesi güncel olarak kullanılmaktadır.
Çocukta sömürülme durumu; çocuğun manevi kaynaklarının tüketilmesi ; biyolojik ve psikolojik gelişimini engellenmesi ; sürecin ağırlaştırılması; kaynaklarının yetişkin birey/bireyler tarafından menfi talepler yönünde kullanılmasıdır.
Dünya Sağlık Örgütü nün (WHO) tanımına göre : çocuğun sağlığını fiziksel ve sosyal gelişimin olumsuz yönde etkileyen bir yetişkin;toplum veya ülke tarafından bilerek veya bilmeyerek yapılan davranışlar; çocuk istismarı olarak değerlendirilmektedir.
İstismar kavramı incelendiğinde fiziksel istismar; duygusal istismar; cinsel istismar; psiko-sosyal istismar ve ekonomik istismar kavramları karşımıza çıkmaktadır. (WHO;1996) Ayrıca istismar; ihmal ile karıştırılmamalıdır. İhmal; pasif bir süreçtir. İstirmar türlerini kısaca açıklamak gerekirse :
-Duygusal istismar: Çocuğun ihtiyacı olan duygulardan mahrum bırakma ; karşıt ; olumsuz duyguların varlığı şeklinde açıklanabilir.
-Fiziksel istismar: Çocuğun fiziksel olarak bedeninde acı yaratacak ; kaza dışı oluşmuş ; travma veya yaralanma durumu olarak açıklanabilir.
-Cinsel istismar: Genel olarak 12 yaş altı bireyden en az 4 yaş büyük biri tarafından amaçlı ve bilinçli bir şekilde ; cinsel haz içeren etkinlikler barındırması zorla veya ikna yoluyla oluşturulan süreçleri barındırır.
-Psiko-sosyal istismar: Kişinin iç ve dış dünyası ile ilgili istismar
-Ekonomik istismar: Kişinin maddi olarak sömürülme ; ihtiyaçlarını karşılayamama; ekonomik menfaatlerde kullanma
Burada önemli olan nokta şudur ki : İstismarın ortaya çıktıktan sonraki süreçte ; bireyin içerisinde bulunacağı ruh halidir. Zira bu ruh hali sadece istismarın ortaya çıktığı dönemi değil ; bireyin geleceğine dair kalıcı etkilerin ortaya çıkacağı bir hal alacaktır.
Çocuk istismarında bu etkiyi ele alacak olursak : Öncelikle fiziksel şiddet gören ; bu konuda istismar edilen çocuk ; dış dünyaya kendini korumak amacı ve var olan güvenin zedelenmesi sebebiyle kendini kapatabilir. Yoğun iletişim problemleri; konuşmada gerilik; fizyolojik ve travmatik hasarlar; ani öfke patlamaları; dürtüsel davranışlar; uyumsuz davranım; kendine kendine konuşma; irkilmeler; bayılmalar; nörolojik problemler; olumsuz beden görünümü; altını ıslatlamar; nefes alışverişinde yaşanılan problemler; sosyal ortamlardan kaçınma ve izolasyon gibi nice belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Bunun yanında ; şiddet gören veya buna tanık olan birey ; bir çözüm yolu olarak şiddeti öğrenebilir. Daha sonra ; bunu; çözemediği problemler karşısında bir araç olarak kullanacaktır; veya ; tam tersi bir şekilde kendini savunmak adına olsa dahi bu yola başvurmayacaktır.Burada ki süreç ise savunma mekanizmamız ile ilgilidir. Savunma mekanizmamız bizlerde rahatsızlık hissi uyandıran ; kızgınlık; üzüntü; suçluluk gibi duyguları kabul edilebilir hale getirilmesi ile ilgidir. Bunun yanında cinsel istismarın boyutu; çok daha kapsamlı ve farklıdır. Freud a göre : İnsanoğlunun iki temel yaşam güdüsü vardır . Bunlardan ilki cinsellik; diğeri iste hayatta kalma olarak ifade eder. Temel yaşam güdümüz olan bir şeyin istismar edilmesi nihayetinde pek ala kötü sonuçlar ortaya çıkartmaktadır.
Kişinin cinsellik ile ilgili algılarının bozulması ; bunun yanında ; yoğun psikolojik; biyolojik ve fizyolojik bir süreci kapsar. Aynı zamanda yüksek oranda travmatik bir etki yaratacağından kişinin ileriye yönelik psikopatolojik saplantılarının ortaya çıkmasına sebep olacaktır.
Genel olarak istismar edilen bir çocuğu nasıl keşfedebiliriz ?
1-Mevsim durumlarına göre giyinmeyen çocuk
örn: Sıcak bir havada (başka bir sebep olmaksızın) mont veya kazak giyinmesi
2- Öfke nöbetleri; ağlama krizlerin varlığı..
örn: Normal olmayan bir şekilde öfkelenmesi ; öfkenin bir anda yükselmesi; kısa sürede dinmesi eşlik eden ağlama krizler
3-Uygun olmayan duygusal tepkiler
örn: kendisine gülümseyen bir bireye karşı öfkelenmesi veya saldırması
4-İçe kapanık; Asosyal ;korunaklı bölge ; sosyal yalıtım
örn: arkadaşlarına katılamama; eşlik edememe; genellikle diğer kişilerden ayrı ; eğer kişiler arasında bir odada ise korunaklı bölgeleri tercih etmesi ;( köşeler )
5- Nesneler ile ilişkisi
örn: fiziksel şiddet gören bir çocuğun daha çok yıkım; hırçınlık veya zarar verici niteliği olan oyuncakları tercih etmesi
6-Uyku problemleri; İştah problemleri
örn: istismar edilen bir bireyde temel olarak görebileceğimiz durumlar
7-Duygusal Dengesizlik
örn: duyguların karmaşası ; aynı anda iki farklı duygunun görülebilmesi ; mutluluk ve üzüntü gibi; gülme davranışı ile kaçma davranışını aynı anda sergilemesi
İbrahim Balkı
19.09.2018
Çocuk istismarı: çocuk yaştaki bireyin bir yetişkin tarafından duygusal; fiziksel veya cinsel olarak istismar edilmesidir. İstismar ; Türk Dil Kurumunun tanımladığına göre 2 ayrı anlama gelmektedir. Birinci anlamı: iyi niyetin kötüye kullanımı olarak ; ikinci anlamı ise : sömürü olarak geçmektedir. Burada çocuk istismarında her iki anlamda kullanılabilir; ama ; ağırlıklı olarak sömürü kelimesi güncel olarak kullanılmaktadır.
Çocukta sömürülme durumu; çocuğun manevi kaynaklarının tüketilmesi ; biyolojik ve psikolojik gelişimini engellenmesi ; sürecin ağırlaştırılması; kaynaklarının yetişkin birey/bireyler tarafından menfi talepler yönünde kullanılmasıdır.
Dünya Sağlık Örgütü nün (WHO) tanımına göre : çocuğun sağlığını fiziksel ve sosyal gelişimin olumsuz yönde etkileyen bir yetişkin;toplum veya ülke tarafından bilerek veya bilmeyerek yapılan davranışlar; çocuk istismarı olarak değerlendirilmektedir.
İstismar kavramı incelendiğinde fiziksel istismar; duygusal istismar; cinsel istismar; psiko-sosyal istismar ve ekonomik istismar kavramları karşımıza çıkmaktadır. (WHO;1996) Ayrıca istismar; ihmal ile karıştırılmamalıdır. İhmal; pasif bir süreçtir. İstirmar türlerini kısaca açıklamak gerekirse :
-Duygusal istismar: Çocuğun ihtiyacı olan duygulardan mahrum bırakma ; karşıt ; olumsuz duyguların varlığı şeklinde açıklanabilir.
-Fiziksel istismar: Çocuğun fiziksel olarak bedeninde acı yaratacak ; kaza dışı oluşmuş ; travma veya yaralanma durumu olarak açıklanabilir.
-Cinsel istismar: Genel olarak 12 yaş altı bireyden en az 4 yaş büyük biri tarafından amaçlı ve bilinçli bir şekilde ; cinsel haz içeren etkinlikler barındırması zorla veya ikna yoluyla oluşturulan süreçleri barındırır.
-Psiko-sosyal istismar: Kişinin iç ve dış dünyası ile ilgili istismar
-Ekonomik istismar: Kişinin maddi olarak sömürülme ; ihtiyaçlarını karşılayamama; ekonomik menfaatlerde kullanma
Burada önemli olan nokta şudur ki : İstismarın ortaya çıktıktan sonraki süreçte ; bireyin içerisinde bulunacağı ruh halidir. Zira bu ruh hali sadece istismarın ortaya çıktığı dönemi değil ; bireyin geleceğine dair kalıcı etkilerin ortaya çıkacağı bir hal alacaktır.
Çocuk istismarında bu etkiyi ele alacak olursak : Öncelikle fiziksel şiddet gören ; bu konuda istismar edilen çocuk ; dış dünyaya kendini korumak amacı ve var olan güvenin zedelenmesi sebebiyle kendini kapatabilir. Yoğun iletişim problemleri; konuşmada gerilik; fizyolojik ve travmatik hasarlar; ani öfke patlamaları; dürtüsel davranışlar; uyumsuz davranım; kendine kendine konuşma; irkilmeler; bayılmalar; nörolojik problemler; olumsuz beden görünümü; altını ıslatlamar; nefes alışverişinde yaşanılan problemler; sosyal ortamlardan kaçınma ve izolasyon gibi nice belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Bunun yanında ; şiddet gören veya buna tanık olan birey ; bir çözüm yolu olarak şiddeti öğrenebilir. Daha sonra ; bunu; çözemediği problemler karşısında bir araç olarak kullanacaktır; veya ; tam tersi bir şekilde kendini savunmak adına olsa dahi bu yola başvurmayacaktır.Burada ki süreç ise savunma mekanizmamız ile ilgilidir. Savunma mekanizmamız bizlerde rahatsızlık hissi uyandıran ; kızgınlık; üzüntü; suçluluk gibi duyguları kabul edilebilir hale getirilmesi ile ilgidir. Bunun yanında cinsel istismarın boyutu; çok daha kapsamlı ve farklıdır. Freud a göre : İnsanoğlunun iki temel yaşam güdüsü vardır . Bunlardan ilki cinsellik; diğeri iste hayatta kalma olarak ifade eder. Temel yaşam güdümüz olan bir şeyin istismar edilmesi nihayetinde pek ala kötü sonuçlar ortaya çıkartmaktadır.
Kişinin cinsellik ile ilgili algılarının bozulması ; bunun yanında ; yoğun psikolojik; biyolojik ve fizyolojik bir süreci kapsar. Aynı zamanda yüksek oranda travmatik bir etki yaratacağından kişinin ileriye yönelik psikopatolojik saplantılarının ortaya çıkmasına sebep olacaktır.
Genel olarak istismar edilen bir çocuğu nasıl keşfedebiliriz ?
1-Mevsim durumlarına göre giyinmeyen çocuk
örn: Sıcak bir havada (başka bir sebep olmaksızın) mont veya kazak giyinmesi
2- Öfke nöbetleri; ağlama krizlerin varlığı..
örn: Normal olmayan bir şekilde öfkelenmesi ; öfkenin bir anda yükselmesi; kısa sürede dinmesi eşlik eden ağlama krizler
3-Uygun olmayan duygusal tepkiler
örn: kendisine gülümseyen bir bireye karşı öfkelenmesi veya saldırması
4-İçe kapanık; Asosyal ;korunaklı bölge ; sosyal yalıtım
örn: arkadaşlarına katılamama; eşlik edememe; genellikle diğer kişilerden ayrı ; eğer kişiler arasında bir odada ise korunaklı bölgeleri tercih etmesi ;( köşeler )
5- Nesneler ile ilişkisi
örn: fiziksel şiddet gören bir çocuğun daha çok yıkım; hırçınlık veya zarar verici niteliği olan oyuncakları tercih etmesi
6-Uyku problemleri; İştah problemleri
örn: istismar edilen bir bireyde temel olarak görebileceğimiz durumlar
7-Duygusal Dengesizlik
örn: duyguların karmaşası ; aynı anda iki farklı duygunun görülebilmesi ; mutluluk ve üzüntü gibi; gülme davranışı ile kaçma davranışını aynı anda sergilemesi
İbrahim Balkı
19.09.2018