Yaralarımızı İyileştiren Emdr Terapisi
YARALARIMIZI İYİLEŞTİREN EMDR TERAPİSİ
Hepimiz hayatımız boyunca dönem dönem bizi rahatsız eden ve yıllarca etkisinden kurtulamadığımız acı verici olaylar yaşarız. Bu olaylar bizim için beklenmedik; ani veya travmatik olabileceği gibi (trafik kazası; taciz; deprem; aşağılanmak; hakarete uğramak v.b) bazen de ailemizde veya çevremizde şahit olup etkilenebileceğimiz (cinayet; terör; dışlanma; tecavüz; göç v.b) olaylar da olabilir. Bir depremi televizyonda izlemek bile bu depreme maruz kalmışız gibi psikolojimizi olumsuz etkileyebilir. Yaşadığımız bu olaylarla başa çıkamadığımızda zamanla depresyon; panik atak gibi psikolojik hastalıklara veya özgüvensizlik; kaygı; endişe; değersizlik gibi kalıcı duygulara yol açabiliyor. Zamanla “ben aptalım; yeterince iyi değilim; değersizim; utanç vericiyim; başarısızım” gibi olumsuz inançlara sahip olup hayatımızı kendimize zehir edebiliriz. Olaylarla ilgili işlenmemiş anılarımız yüzünden takıntılı biri oluyoruz; evden dışarı çıkamıyoruz; patrondan zam isteyemiyoruz; insanlara hayır diyemiyoruz; arkadaş edinemiyoruz veya uçağa binemiyoruz. İşte bütün bu sorunlarımızı çözebilen EMDR terapisi hayatımıza bir mucize gibi etki ediyor; acı veren yaralarımızı iyileştiriyor; olumsuz inançlarımız olumlu inançlara dönüşüyor; psikolojimizi sağlıklı hale getiriyor ve iyileştikten sonra aynı olaylar bir daha bizi rahatsız etmiyor.
EMDR terapisi nedir?
EMDR; (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bugüne kadar dünyada yaklaşık 2 milyon kişinin başarıyla tedavi edilmesini sağlamıştır. EMDR savaş stresi; taciz; doğal afetler veya çocukluk döneminde yaşanan üzücü olaylar gibi rahatsız edici yaşam deneyimlerinin neden olduğu duygusal sorunların yanı sıra; fobi; performans kaygısı; panik bozukluk; beden algısının bozukluğu; çocuklarda travma belirtileri; yas; kronik ağrı; kilo verememek ve başka sorunların tedavisinde kullanılan psikolojik bir yöntemdir. EMDR; psikodinamik; bilişsel; davranışsal ve danışan merkezli yaklaşımlar gibi çok iyi bilinen farklı yaklaşımların öğelerini bir araya getiren bir yöntemdir (Shapiro; 2001)
EMDR terapisi nasıl uygulanır?
EMDR terapisi ilaç tedavisi veya hipnoz değildir. Danışana zıt taraflı uyaran olacak şekilde göz hareketleri; ses veya dokunsal uyaranların verilmesiyle uygulanır. Terapist; danışanın gözlerini sağa ve sola hareket ettirerek (ki bu genelde terapistin parmağını gözlerle takip etmek şeklinde olur); beyninin her iki yarımküresini hafifçe uyarır ve bu şekilde danışanın kendisini rahatsız eden bellek ve duygulara yoğunlaşmasını sağlar. Buna alternatif olarak; dikkatin bir yönden diğer bir yöne aktarılmasını sağlayan çeşitli aletler de bulunmaktadır. Bu hızlı göz hareketleri (genellikle uykunun REM evresinde ortaya çıkar) veya dikkatin farklı yönlerden gelen uyarılara odaklanması; danışanın iyileşme sürecini hızlandırdığı düşünülmektedir.
EMDR terapisi nasıl işe yarar?
EMDR’ye göre rahatsızlıkların; olumsuz duygu; düşünce; davranış ve kişilik özelliklerinin arkasında uyum bozucu; işlev bozucu; işlenmeden ve izole bir şekilde depolanmış bu tür anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben aptalım); olumsuz duygusal tepkileri (başaramamaktan korkma) ve olumsuz somatik tepkileri (sınavdan önceki gece karın ağrısı) problemin kendisi değil; semptomları; bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz inanç ve duygulara yol açan işlenmemiş anılar şimdiki zamandaki olaylar tarafından tetiklenmektedir.
EMDR; bu tür izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anı ile diğer anı ağları arasında ilişki kurulması; öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir şekilde depolanması mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür.
EMDR terapisi ile sadece semptomlar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı pozitif inançlar ve olumlu duygular kişinin kendisine; ilişkilerine; dünyaya bakışını da olumlu yönde değiştirip kişisel gelişim sağlar. Örneğin çocukken; sizi ihmal eden bir anne babayla büyüdüyseniz kendinizi şimdiye kadar hep değersiz hissetmiş olabilirsiniz; “ben önemsizim” inancına sahip olabilirsiniz ancak terapide beyniniz bu anıyı işlediğinde problemin sizden değil ebeveynlerinizden kaynaklandığını anlayıp “ben değerliyim” pozitif inancına ulaşabilirsiniz.
EMDR terapisi bilimsel mi?
Kesinlikle bilimseldir; etkililiği kanıtlanmıştır ve literatür taraması yaparsanız bu terapiyle ilgili yüzlerce bilimsel çalışma yapılmakta olduğunu görürsünüz. Dünya sağlık örgütü; Amerikan psikiyatri derneği gibi yasal kurumlar EMDR terapisini özellikle panik atak; depresyon; travma sonrası stres bozukluğunda etkin bir tedavi olarak tanımaktadır.
EMDR terapisi kimlere uygulanır?
EMDR terapisi çocuk; genç; ergen; yetişkin tüm yaş gruplarına uygulanabilir.
EMDR terapisi ne kadar sürmektedir?
Ortalama bir EMDR seansı 60-90 dakika sürmektedir. İlk seans en önemli seanstır. Terapist danışanın geçmişini; bugününü ve geleceğini değerlendirerek; danışanı etkileyen travmatik anıları; stres yaratan problemlerini belirler ve danışana uygun bir terapi planı düzenler. EMDR kişiye stresiyle baş edebilmesi ve kendisini rahatlatabilmesi için bazı teknikler de öğretilir. EMDR terapisi kişiye ve problemlerine göre değişmekle beraber ortalama 8-12 seans sürebilir. Bazen çoklu travmalarda seans süresi artabilirken bazen de birkaç seansta kişide kalıcı iyileşme görülmektedir.
EMDR terapisiyle ortadan kalkan problemler tekrarlar mı?
Hayır tekrarlamaz ancak gözden kaçan tetikleyiciler veya yeni travmalar sizi rahatsız edebilir ve bunlar da kolaylıkla işlenebilir.
Uzman Psikolog Taner Tokuçcu
Hepimiz hayatımız boyunca dönem dönem bizi rahatsız eden ve yıllarca etkisinden kurtulamadığımız acı verici olaylar yaşarız. Bu olaylar bizim için beklenmedik; ani veya travmatik olabileceği gibi (trafik kazası; taciz; deprem; aşağılanmak; hakarete uğramak v.b) bazen de ailemizde veya çevremizde şahit olup etkilenebileceğimiz (cinayet; terör; dışlanma; tecavüz; göç v.b) olaylar da olabilir. Bir depremi televizyonda izlemek bile bu depreme maruz kalmışız gibi psikolojimizi olumsuz etkileyebilir. Yaşadığımız bu olaylarla başa çıkamadığımızda zamanla depresyon; panik atak gibi psikolojik hastalıklara veya özgüvensizlik; kaygı; endişe; değersizlik gibi kalıcı duygulara yol açabiliyor. Zamanla “ben aptalım; yeterince iyi değilim; değersizim; utanç vericiyim; başarısızım” gibi olumsuz inançlara sahip olup hayatımızı kendimize zehir edebiliriz. Olaylarla ilgili işlenmemiş anılarımız yüzünden takıntılı biri oluyoruz; evden dışarı çıkamıyoruz; patrondan zam isteyemiyoruz; insanlara hayır diyemiyoruz; arkadaş edinemiyoruz veya uçağa binemiyoruz. İşte bütün bu sorunlarımızı çözebilen EMDR terapisi hayatımıza bir mucize gibi etki ediyor; acı veren yaralarımızı iyileştiriyor; olumsuz inançlarımız olumlu inançlara dönüşüyor; psikolojimizi sağlıklı hale getiriyor ve iyileştikten sonra aynı olaylar bir daha bizi rahatsız etmiyor.
EMDR terapisi nedir?
EMDR; (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) güçlü bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bugüne kadar dünyada yaklaşık 2 milyon kişinin başarıyla tedavi edilmesini sağlamıştır. EMDR savaş stresi; taciz; doğal afetler veya çocukluk döneminde yaşanan üzücü olaylar gibi rahatsız edici yaşam deneyimlerinin neden olduğu duygusal sorunların yanı sıra; fobi; performans kaygısı; panik bozukluk; beden algısının bozukluğu; çocuklarda travma belirtileri; yas; kronik ağrı; kilo verememek ve başka sorunların tedavisinde kullanılan psikolojik bir yöntemdir. EMDR; psikodinamik; bilişsel; davranışsal ve danışan merkezli yaklaşımlar gibi çok iyi bilinen farklı yaklaşımların öğelerini bir araya getiren bir yöntemdir (Shapiro; 2001)
EMDR terapisi nasıl uygulanır?
EMDR terapisi ilaç tedavisi veya hipnoz değildir. Danışana zıt taraflı uyaran olacak şekilde göz hareketleri; ses veya dokunsal uyaranların verilmesiyle uygulanır. Terapist; danışanın gözlerini sağa ve sola hareket ettirerek (ki bu genelde terapistin parmağını gözlerle takip etmek şeklinde olur); beyninin her iki yarımküresini hafifçe uyarır ve bu şekilde danışanın kendisini rahatsız eden bellek ve duygulara yoğunlaşmasını sağlar. Buna alternatif olarak; dikkatin bir yönden diğer bir yöne aktarılmasını sağlayan çeşitli aletler de bulunmaktadır. Bu hızlı göz hareketleri (genellikle uykunun REM evresinde ortaya çıkar) veya dikkatin farklı yönlerden gelen uyarılara odaklanması; danışanın iyileşme sürecini hızlandırdığı düşünülmektedir.
EMDR terapisi nasıl işe yarar?
EMDR’ye göre rahatsızlıkların; olumsuz duygu; düşünce; davranış ve kişilik özelliklerinin arkasında uyum bozucu; işlev bozucu; işlenmeden ve izole bir şekilde depolanmış bu tür anılar yatar. Kişinin kendisi ile ilgili olumsuz inançları (örn: Ben aptalım); olumsuz duygusal tepkileri (başaramamaktan korkma) ve olumsuz somatik tepkileri (sınavdan önceki gece karın ağrısı) problemin kendisi değil; semptomları; bugünkü dışavurumlarıdır. Bu olumsuz inanç ve duygulara yol açan işlenmemiş anılar şimdiki zamandaki olaylar tarafından tetiklenmektedir.
EMDR; bu tür izole anıların işlenmesini sağlayan fizyolojik temelli bir terapidir. Beynin zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlar. Kilitli kalmış anı ile diğer anı ağları arasında ilişki kurulması; öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir şekilde depolanması mümkün olur. Danışan artık rahatsız olmaz ve anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görür.
EMDR terapisi ile sadece semptomlar ortadan kalkmaz. Yeni bakış açısının kazandırdığı pozitif inançlar ve olumlu duygular kişinin kendisine; ilişkilerine; dünyaya bakışını da olumlu yönde değiştirip kişisel gelişim sağlar. Örneğin çocukken; sizi ihmal eden bir anne babayla büyüdüyseniz kendinizi şimdiye kadar hep değersiz hissetmiş olabilirsiniz; “ben önemsizim” inancına sahip olabilirsiniz ancak terapide beyniniz bu anıyı işlediğinde problemin sizden değil ebeveynlerinizden kaynaklandığını anlayıp “ben değerliyim” pozitif inancına ulaşabilirsiniz.
EMDR terapisi bilimsel mi?
Kesinlikle bilimseldir; etkililiği kanıtlanmıştır ve literatür taraması yaparsanız bu terapiyle ilgili yüzlerce bilimsel çalışma yapılmakta olduğunu görürsünüz. Dünya sağlık örgütü; Amerikan psikiyatri derneği gibi yasal kurumlar EMDR terapisini özellikle panik atak; depresyon; travma sonrası stres bozukluğunda etkin bir tedavi olarak tanımaktadır.
EMDR terapisi kimlere uygulanır?
EMDR terapisi çocuk; genç; ergen; yetişkin tüm yaş gruplarına uygulanabilir.
EMDR terapisi ne kadar sürmektedir?
Ortalama bir EMDR seansı 60-90 dakika sürmektedir. İlk seans en önemli seanstır. Terapist danışanın geçmişini; bugününü ve geleceğini değerlendirerek; danışanı etkileyen travmatik anıları; stres yaratan problemlerini belirler ve danışana uygun bir terapi planı düzenler. EMDR kişiye stresiyle baş edebilmesi ve kendisini rahatlatabilmesi için bazı teknikler de öğretilir. EMDR terapisi kişiye ve problemlerine göre değişmekle beraber ortalama 8-12 seans sürebilir. Bazen çoklu travmalarda seans süresi artabilirken bazen de birkaç seansta kişide kalıcı iyileşme görülmektedir.
EMDR terapisiyle ortadan kalkan problemler tekrarlar mı?
Hayır tekrarlamaz ancak gözden kaçan tetikleyiciler veya yeni travmalar sizi rahatsız edebilir ve bunlar da kolaylıkla işlenebilir.
Uzman Psikolog Taner Tokuçcu