Psikolojik Sağlık Açısından Anne Baba Tutumları
Ailenin sağlığı ve işlevselliği; çocukların psikolojik sağlığında belirleyici önemli bir rol oynar. Dolayısıyla çocuklarda görülen çoğu psikolojik problemin ailenin işlevselliği ve anne- baba tutumları ile ilgilidir.
Ebeveynlerin psikolojik durumları; çocuklarına karşı sergiledikleri tutum ve davranışlarda kritik rol oynarlar. Örneğin; anne ya da babanın stres durumu yüksek; depresyon yada kaygı duygu durumu içinde gösterdikleri davranışlar; konuşmalar çocuklarını olumsuz olarak etkilemektedir.
Çocuklardaki olumsuz davranış probremleri; anne ve babanın yanlış tutumu ile gelişir. Dikkat eksikliği; hiperaktivite gibi bozuklukların seyrinde ebeveyn tutumlarının iyileştirici etkileri olabileceği gibi; kötülemeye ya da yeni problemlerin tetiklenmesine neden olur.
Ne Zaman Bir Uzmana Başvurmalıdır;
Çocuğunuz;
sizi duymazdan geliyorsa
‘Hayır’ cevabınızı kabul etmiyor; onu ‘evet’e çevirmek için her yolu deniyorsa
Her söylediğinize ‘tamam’ diyor ama hiçbir şey yapmıyorsa
Koyduğunuz kurallara uymuyor; bu kuralları istediği gibi esnetiyorsa
Sizinle sürekli inatlaşma ve pazarlık halindeyse
Her söylediğinize itiraz ediyor ‘yapmayacağım’ diyorsa
Sizden intikam almaya çalışıyorsa
Saldırgan ve yıkıcı davranışlar sergiliyorsa
Yaşına uygun sorumluluk almıyor yada yerine getirmiyorsa
Yalana başvurup; sizden bir şeyler gizliyorsa
Anne ve babasının arasındaki fikir ayrılıklarını ihlal etmek için kullanıyorsa
Siz;
Çocuğunuza sözünüzü dinletemiyorsanız
Yanlış davranışları durduramıyor; engel olamıyorsanız
Çocuğunuza ‘hayır’ diyemiyor; sınır koyamıyorsanız
Çocuğun her istediğini yapıyor baş etmek için çözüm bulamıyorsanız
Çocuğunuzun yapması gerekenleri siz yapıyorsanız
Öfkenize hakim olamıyor; çocuğunuza bağırmak yada vurmak zorunda kalıyorsanız
Aşırı taviz vermekle; sert cezalar uygulamak arasında gidip geliyorsanız
Eşinizle çocuk eğitimi açısından uyum içinde değilseniz; sürekli birbirinize müdahale ediyor ya da yaptığınızı eşiniz bozuyorsa
Sevgili Anne ve Babalar; çocuklarımız sahip olduğumuz en değerli varlıklardır. Çocuklarımıza her şeyden önce sevgi göstermeliyiz.
Çocuğunuzu anlamaya çalışınız. ‘Neden böyle davranıyor’ yada ‘niçin böyle konuşuyor’… lütfen bir düşünün; onunla empati kurun; onun duygularını hissederseniz davranışlarındaki farklılığı hemen gözlemleyebilirsiniz. Onları olduğu gibi kabul edin. Yanlış bir şey yapsa da sakin olup; yanlışın neden kaynaklandığını anlatın. Hepimiz hata yaparız; sizler de hata yapacaksınız bu gayet normaldir. Bu hataları bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirin. İletişiminizde ‘ben’ dilini kullanmaya özen gösterin. Unutmayın ‘sen’ dili kırıcıdır; karşınızdaki kişiyi sizden uzaklaştırır. Suçlayıcı; azarlayıcı konuşmayın. Sosyal becerilerini geliştirin. Onlara sorumluluk verin ve yerine getirdiklerinde ufak ödüllerle teşekkür edin. Onlara yardımsever olmayı öğretin. Bir şeyleri yapabilmesi için onu sürekli motive edin. Disiplin kurallarında ve isteklerinizde tutarlı olun. Çocuğunuzu asla diğer çocuklarla kıyaslamayın. Unutmayın; her çocuk kendisi olduğu ölçüde doğru davranır. Kolay anlaşılan; detaysız; kesin yönergeler verin. Olumlu davranışları için onu kucaklayın; minik ödüller verin. Dayaktan ve fiziksel şiddetten kaçının. Ceza; gerçekten istenmeyen davranışın ardından uygulanmalıdır. Uzun vadeli tehditlerde bulunmaktan kaçının. Çocuklara bilgi aktarırken obje yada resim kullanın. Sabırlı olun; çocuk yetiştirme başından sonuna kadar bir sabır işidir; bunun öğrenilmesi gerekir.
Hepsinden önce ‘sevgi’nin geldiğini de asla unutmayın. Yeterli ilgi ve sevginizle sağlıklı çocuklar yetiştirebilirsiniz.
Psikolog; Tülay Ünlüevcek
Ebeveynlerin psikolojik durumları; çocuklarına karşı sergiledikleri tutum ve davranışlarda kritik rol oynarlar. Örneğin; anne ya da babanın stres durumu yüksek; depresyon yada kaygı duygu durumu içinde gösterdikleri davranışlar; konuşmalar çocuklarını olumsuz olarak etkilemektedir.
Çocuklardaki olumsuz davranış probremleri; anne ve babanın yanlış tutumu ile gelişir. Dikkat eksikliği; hiperaktivite gibi bozuklukların seyrinde ebeveyn tutumlarının iyileştirici etkileri olabileceği gibi; kötülemeye ya da yeni problemlerin tetiklenmesine neden olur.
Ne Zaman Bir Uzmana Başvurmalıdır;
Çocuğunuz;
sizi duymazdan geliyorsa
‘Hayır’ cevabınızı kabul etmiyor; onu ‘evet’e çevirmek için her yolu deniyorsa
Her söylediğinize ‘tamam’ diyor ama hiçbir şey yapmıyorsa
Koyduğunuz kurallara uymuyor; bu kuralları istediği gibi esnetiyorsa
Sizinle sürekli inatlaşma ve pazarlık halindeyse
Her söylediğinize itiraz ediyor ‘yapmayacağım’ diyorsa
Sizden intikam almaya çalışıyorsa
Saldırgan ve yıkıcı davranışlar sergiliyorsa
Yaşına uygun sorumluluk almıyor yada yerine getirmiyorsa
Yalana başvurup; sizden bir şeyler gizliyorsa
Anne ve babasının arasındaki fikir ayrılıklarını ihlal etmek için kullanıyorsa
Siz;
Çocuğunuza sözünüzü dinletemiyorsanız
Yanlış davranışları durduramıyor; engel olamıyorsanız
Çocuğunuza ‘hayır’ diyemiyor; sınır koyamıyorsanız
Çocuğun her istediğini yapıyor baş etmek için çözüm bulamıyorsanız
Çocuğunuzun yapması gerekenleri siz yapıyorsanız
Öfkenize hakim olamıyor; çocuğunuza bağırmak yada vurmak zorunda kalıyorsanız
Aşırı taviz vermekle; sert cezalar uygulamak arasında gidip geliyorsanız
Eşinizle çocuk eğitimi açısından uyum içinde değilseniz; sürekli birbirinize müdahale ediyor ya da yaptığınızı eşiniz bozuyorsa
Sevgili Anne ve Babalar; çocuklarımız sahip olduğumuz en değerli varlıklardır. Çocuklarımıza her şeyden önce sevgi göstermeliyiz.
Çocuğunuzu anlamaya çalışınız. ‘Neden böyle davranıyor’ yada ‘niçin böyle konuşuyor’… lütfen bir düşünün; onunla empati kurun; onun duygularını hissederseniz davranışlarındaki farklılığı hemen gözlemleyebilirsiniz. Onları olduğu gibi kabul edin. Yanlış bir şey yapsa da sakin olup; yanlışın neden kaynaklandığını anlatın. Hepimiz hata yaparız; sizler de hata yapacaksınız bu gayet normaldir. Bu hataları bir öğrenme fırsatı olarak değerlendirin. İletişiminizde ‘ben’ dilini kullanmaya özen gösterin. Unutmayın ‘sen’ dili kırıcıdır; karşınızdaki kişiyi sizden uzaklaştırır. Suçlayıcı; azarlayıcı konuşmayın. Sosyal becerilerini geliştirin. Onlara sorumluluk verin ve yerine getirdiklerinde ufak ödüllerle teşekkür edin. Onlara yardımsever olmayı öğretin. Bir şeyleri yapabilmesi için onu sürekli motive edin. Disiplin kurallarında ve isteklerinizde tutarlı olun. Çocuğunuzu asla diğer çocuklarla kıyaslamayın. Unutmayın; her çocuk kendisi olduğu ölçüde doğru davranır. Kolay anlaşılan; detaysız; kesin yönergeler verin. Olumlu davranışları için onu kucaklayın; minik ödüller verin. Dayaktan ve fiziksel şiddetten kaçının. Ceza; gerçekten istenmeyen davranışın ardından uygulanmalıdır. Uzun vadeli tehditlerde bulunmaktan kaçının. Çocuklara bilgi aktarırken obje yada resim kullanın. Sabırlı olun; çocuk yetiştirme başından sonuna kadar bir sabır işidir; bunun öğrenilmesi gerekir.
Hepsinden önce ‘sevgi’nin geldiğini de asla unutmayın. Yeterli ilgi ve sevginizle sağlıklı çocuklar yetiştirebilirsiniz.
Psikolog; Tülay Ünlüevcek