Psikolojik Danışmanın Bir Arkadaşınızla Konuşmaktan Farkı
Bireyler yaşadıkları zorlu yasam olayları karşısında hissettikleri olumsuz duyguları paylaşmak için alışkanlıklar; psikolojik ve kültürel sebepler ve ekonomik etkenler nedeniyle psikolojik danışmanlara ulaşmak yerine çoğunlukla arkadaşlarına ve ailelerine yönelirler. Ancak; psikolojik danışmanla görüşmeler yapmak; yakınınızla yapılan konuşmadan çok farklıdır.
İnsanlar herhangi bir sorun yaşadığında genelde yakın çevreleriyle (arkadaşlar; aile; iş arkadaşları vs) paylaşma eğilimindedir. Bu; çoğunlukla bireyi rahatlatmakta ve sorunlarını çözümlenmesine kısa süreli ya da belki de bazen uzun süreli katkı sağlayabilmektedir. Ancak her zaman bu paylaşımlar olumlu sonuç sağlamayabilir. Bazı durumlarda ise paylaştıktan sonra paylaşmadan öncesine göre kendimizi daha da kötü hissederiz ve paylaştığımıza pişman oluruz. Sorunlarımız azalacağına büyüyebilir ve büyüdükçe daha çok kişiyle paylaşıp; paylaştıkça da daha olumsuz ve güçsüz hissettiğimiz bir döngüye girebilir. Bunlara bağlı olarak aşağıdaki durumları veya benzerlerini yaşayabiliriz.:
• Hiç beni anlamaya çalışmadı. Hemen beni yargıladı; yanlış yaptığımı söyledi.
• Keşke ona duygularımı açmasaydım.
• Sırlarımı ona anlatmam kötü bir fikirdi.
• Şimdi benim hakkımda ne düşünecek?
• Benim için üzüldü; onu üzdüm. Keşke ağladığımı görmeseydi.
Kişi yukarda örneklendirilen tüm bu düşüncelere bağlı olarak “özelini” anlattığı için kendi sorunlarının üstüne bir de utanç; kaygı; endişe ve hayal kırıklığı gibi duygular yaşayabilir. Oysa psikolojik danışmanlık ve rehberlik (PDR) eğitimi almış danışmandan psikolojik yardım almak bu olumsuzlukları yaşamanızı engeller. Aslında psikolojik danışman ile yapılan görüşme ile yakın çevremizle yapılan görüşme arasındaki fark; elma ile armut arasındaki fark kadar açıktır. Bu farklılığın temelinde yatan nedenler aşağıda özetlenmiştir.
1. Psikolojik danışma profesyonel yardım mesleğidir:
2. Psikolojik danışman objektiftir:
3. Psikolojik danışma gizlidir:
4. Psikolojik danışmada odak danışandır:
5. Psikolojik danışman sempati değil Empati yapar ve bunu danışana gösterir:
6. Psikolojik danışman Koşulsuz Kabul ve Saygı gösterir:
7. Psikolojik danışmada Saydamlık temel ilkedir
Özet
İşte tüm bu nedenlerle psikolojik danışma yakın arkadaşla yapılan bir sohbet ilişkisinden farklıdır. Bu temel öğelerdeki farklılıklar yanında psikolojik danışma ihtiyaç duyulan alanlarda sizi sahip olduğunuz potansiyelinize ulaşmanız için geliştirici beceriler de kazandıracaktır. Örneğin “öğretmene soru sormaya çekiniyorum” diyen birine arkadaşı “ne var bunda çekinme” ya da “ben de çekiniyordum ama deneyerek geçti” şeklinde tepkiler verir. Eğer bireyin bu konuda yaşadığı güçlük düşük düzeydeyse bu öğütler iyi gelebilir ve harekete geçirebilir ama bazen yaşanan çekinme utanma gibi duygular daha yoğun olabilir. Bu durumda psikolojik danışman danışana atılganlık becerisi eğitimi vererek bu sorunun sağlıklı bir şekilde çözülmesini sağlayabilir. Ya da “Sorunlarla karsılaşınca kendimi çaresiz hissediyorum; zorlanıyorum; kaygılanıyorum ve bırakıp kaçmak istiyorum” diyen birine anne-babası “Dirençli ol; mücadele et; yorulmak pes etmek yok” deyip kendi hayatlarındaki zorlukları nasıl çözdüklerini anlatabilirler. Bu bazen işe yarayabilir. Bazen de herkes zorluklarla hatta daha zorlarıyla baş edebiliyorken “Neden ben yapamıyorum” diyen kişi daha da umutsuzluğa düşebilir İşte psikolojik danışman tam da bu noktada aktif baş etme becerilerini danışana kazandırma konusunda yetkin ve profesyonel kişidir.
Bir diğer örnek: kişilerarası ilişkilerde sıklıkla ve yoğun derecede sorun yaşayan bir birey iş arkadaşlarına bu konuyu danıştığında “ Biraz politik ol. Dilini tut. Çok konuşma; biraz karşındakini idare et ” ya da “Sen de hep yanlış şeyler söylüyorsun kardeşim” gibi yargılayıcı ve yönlendirici tepkiler alabilir. Psikolojik danışman ise danışana iletişim becerilerini ve çatışma çözme becerilerini geliştirmesine yardımcı olacaktır.
Görüldüğü gibi psikolojik danışman yakın arkadaştan farklı olarak anlık değil uzun süreli değişim için yukarıdaki temel öğeler çerçevesinde ihtiyaç belirleme ve ihtiyacı gidermeye yönelik beceri geliştirme odaklı önleyici psikolojik hizmet vermektedir. Sonuç olarak; arkadaşlarla paylaşımın birçok olumlu katkısı olmasına rağmen arkadaşlarla paylaşım cevabı bulmak için değil; genellikle sorunu unutmak ya da görmezden gelmek içindir. Oysa psikolojik danışma kendini keşfetme ve geliştirme sürecidir. Buna cesaretiniz var mı? =)
Corey; G. (2015). Theory and practice of counseling and psychotherapy. Nelson Education.
Corsini; R. 1. ve Wedding; D.(1995). Current psychotherapies. F.E Peacock.
Hackney; H. ve Cormier; S. (2008). Professional counselor: a process guide to helping (T. Ergene ve SA Sevim; cev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Tartakovsky; M. (2016). Therapists Spill: How Therapy is Different from Talking to a Friend http://psychcentral.com/lib/therapists-spill-how-therapy-is-different-from-talking-to-a friend/
İnsanlar herhangi bir sorun yaşadığında genelde yakın çevreleriyle (arkadaşlar; aile; iş arkadaşları vs) paylaşma eğilimindedir. Bu; çoğunlukla bireyi rahatlatmakta ve sorunlarını çözümlenmesine kısa süreli ya da belki de bazen uzun süreli katkı sağlayabilmektedir. Ancak her zaman bu paylaşımlar olumlu sonuç sağlamayabilir. Bazı durumlarda ise paylaştıktan sonra paylaşmadan öncesine göre kendimizi daha da kötü hissederiz ve paylaştığımıza pişman oluruz. Sorunlarımız azalacağına büyüyebilir ve büyüdükçe daha çok kişiyle paylaşıp; paylaştıkça da daha olumsuz ve güçsüz hissettiğimiz bir döngüye girebilir. Bunlara bağlı olarak aşağıdaki durumları veya benzerlerini yaşayabiliriz.:
• Hiç beni anlamaya çalışmadı. Hemen beni yargıladı; yanlış yaptığımı söyledi.
• Keşke ona duygularımı açmasaydım.
• Sırlarımı ona anlatmam kötü bir fikirdi.
• Şimdi benim hakkımda ne düşünecek?
• Benim için üzüldü; onu üzdüm. Keşke ağladığımı görmeseydi.
Kişi yukarda örneklendirilen tüm bu düşüncelere bağlı olarak “özelini” anlattığı için kendi sorunlarının üstüne bir de utanç; kaygı; endişe ve hayal kırıklığı gibi duygular yaşayabilir. Oysa psikolojik danışmanlık ve rehberlik (PDR) eğitimi almış danışmandan psikolojik yardım almak bu olumsuzlukları yaşamanızı engeller. Aslında psikolojik danışman ile yapılan görüşme ile yakın çevremizle yapılan görüşme arasındaki fark; elma ile armut arasındaki fark kadar açıktır. Bu farklılığın temelinde yatan nedenler aşağıda özetlenmiştir.
1. Psikolojik danışma profesyonel yardım mesleğidir:
2. Psikolojik danışman objektiftir:
3. Psikolojik danışma gizlidir:
4. Psikolojik danışmada odak danışandır:
5. Psikolojik danışman sempati değil Empati yapar ve bunu danışana gösterir:
6. Psikolojik danışman Koşulsuz Kabul ve Saygı gösterir:
7. Psikolojik danışmada Saydamlık temel ilkedir
Özet
İşte tüm bu nedenlerle psikolojik danışma yakın arkadaşla yapılan bir sohbet ilişkisinden farklıdır. Bu temel öğelerdeki farklılıklar yanında psikolojik danışma ihtiyaç duyulan alanlarda sizi sahip olduğunuz potansiyelinize ulaşmanız için geliştirici beceriler de kazandıracaktır. Örneğin “öğretmene soru sormaya çekiniyorum” diyen birine arkadaşı “ne var bunda çekinme” ya da “ben de çekiniyordum ama deneyerek geçti” şeklinde tepkiler verir. Eğer bireyin bu konuda yaşadığı güçlük düşük düzeydeyse bu öğütler iyi gelebilir ve harekete geçirebilir ama bazen yaşanan çekinme utanma gibi duygular daha yoğun olabilir. Bu durumda psikolojik danışman danışana atılganlık becerisi eğitimi vererek bu sorunun sağlıklı bir şekilde çözülmesini sağlayabilir. Ya da “Sorunlarla karsılaşınca kendimi çaresiz hissediyorum; zorlanıyorum; kaygılanıyorum ve bırakıp kaçmak istiyorum” diyen birine anne-babası “Dirençli ol; mücadele et; yorulmak pes etmek yok” deyip kendi hayatlarındaki zorlukları nasıl çözdüklerini anlatabilirler. Bu bazen işe yarayabilir. Bazen de herkes zorluklarla hatta daha zorlarıyla baş edebiliyorken “Neden ben yapamıyorum” diyen kişi daha da umutsuzluğa düşebilir İşte psikolojik danışman tam da bu noktada aktif baş etme becerilerini danışana kazandırma konusunda yetkin ve profesyonel kişidir.
Bir diğer örnek: kişilerarası ilişkilerde sıklıkla ve yoğun derecede sorun yaşayan bir birey iş arkadaşlarına bu konuyu danıştığında “ Biraz politik ol. Dilini tut. Çok konuşma; biraz karşındakini idare et ” ya da “Sen de hep yanlış şeyler söylüyorsun kardeşim” gibi yargılayıcı ve yönlendirici tepkiler alabilir. Psikolojik danışman ise danışana iletişim becerilerini ve çatışma çözme becerilerini geliştirmesine yardımcı olacaktır.
Görüldüğü gibi psikolojik danışman yakın arkadaştan farklı olarak anlık değil uzun süreli değişim için yukarıdaki temel öğeler çerçevesinde ihtiyaç belirleme ve ihtiyacı gidermeye yönelik beceri geliştirme odaklı önleyici psikolojik hizmet vermektedir. Sonuç olarak; arkadaşlarla paylaşımın birçok olumlu katkısı olmasına rağmen arkadaşlarla paylaşım cevabı bulmak için değil; genellikle sorunu unutmak ya da görmezden gelmek içindir. Oysa psikolojik danışma kendini keşfetme ve geliştirme sürecidir. Buna cesaretiniz var mı? =)
Corey; G. (2015). Theory and practice of counseling and psychotherapy. Nelson Education.
Corsini; R. 1. ve Wedding; D.(1995). Current psychotherapies. F.E Peacock.
Hackney; H. ve Cormier; S. (2008). Professional counselor: a process guide to helping (T. Ergene ve SA Sevim; cev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
Tartakovsky; M. (2016). Therapists Spill: How Therapy is Different from Talking to a Friend http://psychcentral.com/lib/therapists-spill-how-therapy-is-different-from-talking-to-a friend/