Nefrotik Sendrom ve Beslenme
Nefrotik sendrom idrarla albumin ve diğer plazma proteinlerinin kaybı; buna bağlı hipoalbuminemi ve ödem ile karakterize bir hastalıktır. Plazma proteinleri için bariyer görevi gören glomerüler kapiller duvardaki fonksiyon bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. 1 günlük idrar protein atımının 3 gr veya üzerinde olması nefrotik sendrom için bir belirteçtir. Nefrotik sendrom artmış lipid sentezi ve azalmış katabolizma ile ortaya çıkan hiperlipidemi gibi metabolik bozukluklarla da ilişkilidir. Sodyum birikimi veya elektrolit dengesizliği; sıvı birikimi; hipoalbuminemi; altta yatan böbrek; karaciğer veya kalp hastalığı gibi nedenlerle ödem de görülebilmektedir. Diyabet(şeker hastalığı); enfeksiyon; bazı ilaçlar; neoplazm; preeklempsi gibi durumlar nefrotik sendrom nedenleri arasında gösterilmektedir.
Nefrotik Sendromda Diyet Tedavisi-Nütrisyonel Gereksinmeler
Protein: 0;8-1.0 g/kg (ideal vücut ağırlığı) değeri baz alınarak hesaplanmalı; en az %50 biyolojik değeri yüksek protein alımı sağlanmalıdır.
PEM(protein enerji malnütrisyonu)’in aksine NS(nefrotik sendrom)’da yüksek proteinli diyet uygulanmamalıdır. Yüksek proteinli diyet düşmüş olan plazma protein seviyelerini yükseltemediği gibi renal hasarın ilerlemesine neden olabilir. Ilımlı protein kısıtlaması ile birlikte ACE inhibitörü idrarla protein kayıplarını azaltıp serum albumin seviyelerinin arttırılmasında etkilidir. Soya proteinleri idrarla protein atımını ve kan lipid seviyelerini azaltır. Bazı çalışmalar düşük veya çok düşük proteinli diyetlere yapılacak esansiyel aminoasit takviyesinin proteinüriyi azaltacağını göstermiştir. NS olan çocuklarda önerilen protein alımı yaşa göre DRI değerine ek olarak idrarla kaybedilen miktar kadardır. Dirençli proteinürisi olan çocuklarda günlük 2-2;5 gr/kg protein alımı gerekebilir.
Sodyum: Ödem ve hipertansiyon şiddetine göre diyetteki sodyum miktarı belirlenmelidir. Hastadaki belirti ve bulguların şiddetine bağlı olarak sodyum miktarı 1-2 gr/gün’e kadar sınırlandırılabilir. Sıvı kısıtlaması aynı şekilde semptomların şiddetine göre gerekli olabilir. Diüretikler sıvı ve sodyum dengesinin sürdürülmesine yardımcı olabilir.
Enerji: Bireysel gereksinmelere göre hesaplanır. Kompleks karbonhidratlar temel enerji kaynağı olmalıdır. Obez hastalar için ağırlık kaybı önerilebilir. Enerji ihtiyacı 35 kcal/kg kadar yüksek değerlere ulaşabilir.
Yağ: Lipidden gelen enerji <%30; doymuş yağ toplam yağın %7’sinden daha az; kolestrol alımı <200 mg/gün olacak şekilde şekilde hastanın diyeti düzenlenir. Artmış lipid sentezi ve azalmış katabolizma sonucu hiperkolestrolemi veya hipertrigliseridemi oluşur. Lipid metabolizmasındaki bu bozukluk kalp damar hastalıkları; inme; ilerlemiş böbrek yetmezliği riskini arttırmaktadır. Tedavide statin grubu ilaçlarla teröpatik yaşam tarzı değişiklikleri kombineli bir biçimde yürütülmelidir. Böbreklerde IgA birikiminin neden olduğu IgA nefropatili hastalarda 12 gr/gün dozunda balık yağı suplementasyonu faydalı olabilir.
Vitamin-Mineraller
Beslenme değerlendirmesi ve biyokimyasal değerler ile yetersizlik belirtilerine dayanarak suplementasyon yapılabilir.
1-1;5 gr Ca desteği(2 gr’ı geçmemeli)
Fosfor <12 mg/kg/gün olacak şekilde sınırlandırılır)
Hastanın bireysel gereksinmesine göre demir desteği sağlanır
B-kompleks vitaminler(B1-2-3 ve C vitamini için DRI değerlerini karşılayacak şekilde süplementasyon gerekebilir.
Demir; bakır; çinko; kalsiyum düzeylerindeki dengesizlikler idrarla protein kaybıyla doğrudan ilişkilidir. Örneğin transferin kaybının artması plazma demir seviyelerinin azalmasına neden olur. Nefrotik sendromlu bireylerde demir suplementasyonu önemlidir. Bakır suplementasyonu gerekli değildir. Çinko albumine bağlandığı için ek çinko gerekebilir.
Nefrotik Sendromda Diyet Tedavisi-Nütrisyonel Gereksinmeler
Protein: 0;8-1.0 g/kg (ideal vücut ağırlığı) değeri baz alınarak hesaplanmalı; en az %50 biyolojik değeri yüksek protein alımı sağlanmalıdır.
PEM(protein enerji malnütrisyonu)’in aksine NS(nefrotik sendrom)’da yüksek proteinli diyet uygulanmamalıdır. Yüksek proteinli diyet düşmüş olan plazma protein seviyelerini yükseltemediği gibi renal hasarın ilerlemesine neden olabilir. Ilımlı protein kısıtlaması ile birlikte ACE inhibitörü idrarla protein kayıplarını azaltıp serum albumin seviyelerinin arttırılmasında etkilidir. Soya proteinleri idrarla protein atımını ve kan lipid seviyelerini azaltır. Bazı çalışmalar düşük veya çok düşük proteinli diyetlere yapılacak esansiyel aminoasit takviyesinin proteinüriyi azaltacağını göstermiştir. NS olan çocuklarda önerilen protein alımı yaşa göre DRI değerine ek olarak idrarla kaybedilen miktar kadardır. Dirençli proteinürisi olan çocuklarda günlük 2-2;5 gr/kg protein alımı gerekebilir.
Sodyum: Ödem ve hipertansiyon şiddetine göre diyetteki sodyum miktarı belirlenmelidir. Hastadaki belirti ve bulguların şiddetine bağlı olarak sodyum miktarı 1-2 gr/gün’e kadar sınırlandırılabilir. Sıvı kısıtlaması aynı şekilde semptomların şiddetine göre gerekli olabilir. Diüretikler sıvı ve sodyum dengesinin sürdürülmesine yardımcı olabilir.
Enerji: Bireysel gereksinmelere göre hesaplanır. Kompleks karbonhidratlar temel enerji kaynağı olmalıdır. Obez hastalar için ağırlık kaybı önerilebilir. Enerji ihtiyacı 35 kcal/kg kadar yüksek değerlere ulaşabilir.
Yağ: Lipidden gelen enerji <%30; doymuş yağ toplam yağın %7’sinden daha az; kolestrol alımı <200 mg/gün olacak şekilde şekilde hastanın diyeti düzenlenir. Artmış lipid sentezi ve azalmış katabolizma sonucu hiperkolestrolemi veya hipertrigliseridemi oluşur. Lipid metabolizmasındaki bu bozukluk kalp damar hastalıkları; inme; ilerlemiş böbrek yetmezliği riskini arttırmaktadır. Tedavide statin grubu ilaçlarla teröpatik yaşam tarzı değişiklikleri kombineli bir biçimde yürütülmelidir. Böbreklerde IgA birikiminin neden olduğu IgA nefropatili hastalarda 12 gr/gün dozunda balık yağı suplementasyonu faydalı olabilir.
Vitamin-Mineraller
Beslenme değerlendirmesi ve biyokimyasal değerler ile yetersizlik belirtilerine dayanarak suplementasyon yapılabilir.
1-1;5 gr Ca desteği(2 gr’ı geçmemeli)
Fosfor <12 mg/kg/gün olacak şekilde sınırlandırılır)
Hastanın bireysel gereksinmesine göre demir desteği sağlanır
B-kompleks vitaminler(B1-2-3 ve C vitamini için DRI değerlerini karşılayacak şekilde süplementasyon gerekebilir.
Demir; bakır; çinko; kalsiyum düzeylerindeki dengesizlikler idrarla protein kaybıyla doğrudan ilişkilidir. Örneğin transferin kaybının artması plazma demir seviyelerinin azalmasına neden olur. Nefrotik sendromlu bireylerde demir suplementasyonu önemlidir. Bakır suplementasyonu gerekli değildir. Çinko albumine bağlandığı için ek çinko gerekebilir.