DİKKAT ESKİKLİĞİ; DÜRTÜSELLİK VE HİPERAKTİVİTE NEDİR? Dikkat Eksikliği olan kişiler; uzun ve sıkıcı görevler üzerinde dikkati yoğunlaştıramama; dikkat dağıtan ögelerden fazlasıyla etkilenme; dalgın; unutkan ve dağınık olma durumları ile örneklendirilebilir.
Hiperaktif olan kişiler; çevrelerindeki uyaranlardan birbiri ardına gelen; süzgeçten geçiremedikleri bilgi ve etki bombardımanına uğrarlar; diğer insanlar tarafından tedirgin; sabırsız ve ’kontrol edilemez’ olarak algılanabilirler.
Dürtüsel olanlar; kendilerini kontrol etmede güçlükler yaşarlar; diğerleri tarafından umursamaz ve düşüncesiz olarak algılanabilirler. Makul olarak akıl yürütememeleri; bazen gereksiz riskler almalarına neden olur.
UYGULANAN MOXO Dikkat Testi Nedir; Özellikleri Nelerdir? MOXO; Dikkat; Zamanlılık; Dürtüsellik ve Hiperaktivite performans düzeylerinin ölçümünde oldukça etkili bulunmuştur; fakat testin hızla artmış olan popülaritesi; MOXO’da bulunan eşsiz Çeldirici Sistemi’nden kaynaklanmaktadır.
Basit görünen bir MOXO görevine odaklanabilmek için; bireyin aynı günlük hayatta yapması gerektiği gibi; testte bulunan görsel ve işitsel çeldiricileri görmezden gelmesi gerekmektedir. Birey; bunu başarabilmek için çeldiricilerin aktif inhibisyonunu sağlamak zorunda bulunmakta; bu da testi çok daha zorlayıcı ve testin belirleyici niteliklerini de bir o kadar ileri düzeye getirmektedir.
MOXO Çocuk testi; özel olarak 6-12 yaş arası çocuklar için tasarlanmış olup; uzmanlar için DEHB tanısı ve danışan gözlem süreçlerinde yardımcı bir araç görevi görmektedir. MOXO Çocuk Testi; çeşitli uyaran ve çeldiriciler içeren kısa ve online bir testtir.
• Yaş ile uyumlu uyaranlar içeren; 15 dakikalık online test
• Çeşitli dillerde sesli yönergeler ve çocuklar tarafından kolayca anlaşılabilecek deneme oturumu
• Bireyin performansının farklı çevresel koşullardaki seyrinin test edilmesine olanak sağlayan; eşsiz çeldirici seti
• 6 yaş ve üstünü kapsayan; güncel norm tabanı
• Bireyin performansının zaman içindeki değişimini (test süresi boyunca) ölçme olanağı sağlayan performans grafiği
• USA-HIPPA gizlilik yasa ve yönetmelikleriyle yüksek düzeyde güvenliği sağlanan danışan bilgileri
MOXO Genç ve Yetişkin testi; 13-70 yaş aralığını kapsayan; uzmanların DEHB tanısı ve danışan gözlem süreçlerinde danışanın dikkat profilini değerlendirmelerine yardımcı olan bir araçtır. MOXO Genç ve Yetişkin DEHB Testi; eşsiz çeldirici sistemiyle bireyin günlük hayatta karşılaştığı çevresel koşulları modeller. Neden MOXO Genç ve Yetişkin Testi? • Uygun uyaran ve çeldiriciler içeren; 18 dakikalık online test
• Bireyin performansının farklı çevresel koşullardaki seyrinin test edilmesine olanak sağlayan; eşsiz çeldirici seti
• Farklı ülkelerden toplamda 900 birey içeren; düzenli olarak güncellenen norm tabanı
• Bireyin performansının zaman içindeki değişimini (test süresi boyunca) ölçme olanağı sağlayan performans grafiği
• USA-HIPPA gizlilik yasa ve yönetmelikleriyle yüksek düzeyde güvenliği sağlanan danışan bilgileri NEDEN MOXO DİKKAT PERFORMANS TESTİ YAPTIRMALIYIM? MOXO dikkat performans testi 6 yaş ve üzeri kişiler için geliştirilmiş ADHD-DEHB Dikkat Eksikliği Hiperaktivite tanısına yardımcı olan ; bilgisayar üzerinden yapılan görsel ve işitsel çeldiricilerin –dikkat dağıtıcıların- kullanılarak kişinin dikkat performansını ölçen bir testtir . Doğru tanı koymada yardımcıdır ve güvenilirliği % 90 ‘ dır.
MOXO DİKKAT PERFORMANS TESTİ NE KADAR SÜREDE YAPILMAKTADIR ?
Test çocuklarda yaklaşık 15 dakika ; yetişkinlerde 18 dakika sürmektedir.
MOXO DİKKAT PERFORMANS TESTİ KİMLERE UYGULANIRSA FAYDALI OLABİLİR?
Çocuklarda;
• İstemesine ve çaba göstermesine rağmen derslerde başarılı olamayan
• Küçüklükten beri hep hareketli olan; sık yaralanmaya ve kaybolmaya maruz kalan
• Sınavlarda ve günlük hayatta zamanlama problemi yaşayan (evden hep en geç çıkan; sınavlarda soruları tamamlamayı yetiştiremeyen…)
• Ödevlerini hep son ana bırakan; programlı çalışamayan; işleri sıraya koyamayan
• Olaylara ve kişilere ani ve gereğinden fazla tepki veren
• Öğretmen veya anne/baba tarafından sakin –hipoaktif- olmasına rağmen dikkatini toplayamayan veya devam ettiremeyen
Yetişkinlerde;
• Normalden daha sık ev; iş; sevgili-eş değiştiren kişiler
• Çabuk unutan; toplantılarda; derslerde dikkatini toplayamayan
• Sık trafik kazası yapan
• İş hayatında zekasından beklenen performansı gösteremeyen
• Yoğun dikkat gerektiren işlerde çalışanlar; pilot; iş makinesi operatörü; borsa ve banka çalışanı Türkiye’de Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Görülme Oranları
Türkiye’de 7-12 yaş aralığındaki yani ilkokul çağındaki çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) görülme oranı %7 ile %12 arasında.
Çocuklarda belirtiler doğumdan önce; anne karnında bile başlayabiliyor. Anneler bu durumu genelde; ‘Daha karnımdayken bile çok hareketliydi’ türünde yorumlarla açıklıyor. Ancak temelde sorunların asıl olarak ortaya çıkması ilk olarak okul tecrübesiyle başlıyor. İlkokul çağının başlamasıyla birlikte bu sorunu yaşayan çocuklarda öğrenme; zamanlama; dürtüsellik ve dikkat bozukluğu görülmeye başlıyor.
Önlem Alınmayan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Ergenlik ve Yetişkinlikte de Sorun Yaratıyor
Küçük yaşlarda farkedilmeyen ya da farkedilse de tedavi sürecine girilmeyen sorunlar ergenlik ve yetişkinlikte de devam ediyor. Derslerde başarısızlık; düzensizlik; yaramazlık; bağımlılığa eğilimli olma; problemler dolayısıyla sık okul değiştirme; ilerleyen yaşlarda sıkça iş ve partner değiştirme gibi problemlerle yüzletilebiliyor.
Erken Tanının Önemi
DEHB; organik beyin temelli bağlantıları kanıtlanmış biyokimyasal bir sorundur. Bu nedenle tanı ve tedavi büyük önem taşıyor. Erken yaşta tanı konması ve tedaviye başlanması ile çok büyük yol alınabiliniyor ve kişinin hayatı değişebiliyor.
Ergenlik ve yetişkinlik döneminde de tanı ve tedavi büyük oranda iyileşme sağlıyor.
Lise ve Üniversiteye giriş sınavlarından önce DEHB tanısı
Çocuk ve gençlerde sıkça dikkat dağılması; derslerde başarı gösterememe; ders çalışamama gibi sorunlar görüldüğünde mutlaka bir uzmana danışılması öneriliyor.
Moxo testinde; bugüne kadar başka hiçbir DEHB testinde kullanılmayan ‘çeldiriciler’ kullanılıyor. Test sırasında kişi pek çok farklı çeldiriciye maruz kalıyor Tamamen dijital olması nedeniyle subjektifliğe –öznelliğe-yer bırakmıyor; objektif sonuçları gösteriyor.
Moxo testi ile 7 yaş ve daha büyük bir kişinin yaşadığı dikkat; hiperaktivite ya da dürtüsellik sorunu tam olarak belirledikten sonra okul ve hayat başarısı için çok detaylı bir çalışma ve eğitim planını ile bir değerlendirme raporu sunulabilir. Dr.Psikoterapist Hüseyin Doğan