Okula Adaptasyon Güçlüğü - Okul Fobisi
Okula yeni başlayan çocuklarda en çok gözlenen sorunlar okula adapte olma güçlüğü ve ebeveynden ayrılma kaygısıdır. Evinde; ailesinin ve özellikle annesinin yanında ihtiyaçları karşılanan; rahat ve güvende hisseden çocuk; yeni bir ortama girdiğinde güvenli ve konforlu alanından uzaklaşmış olma duygusuna kapılarak yoğun kaygılar yaşayabilir.
Okula gitmek istememe; ebeveynden ayrılamama; ağlama krizleri; okula gitmemek için üretilen bahaneler ve benzer durumlar ortaya çıkabilir. Ancak her çocuk evden ilk ayrıldığında bu kaygıyı yaşayabilir; bu kaygı da çok doğal ve normaldir.
• Bu noktada ebeveynin tutumu belirleyici olur. Çocuk siz ne hissederseniz onu hisseder. Bu sebeple öncelikle kendinizi çocuktan ayrılmaya hazırlamanız gerekir. Olumlu ve cesaretlendirici tutumunuz çocuğa güven aşılayacaktır.
• Emin ve kararli bir duruş sergileyerek; vücut dili ve sözlerle çocuğa bir sorun olmadığını hissettirmek önemlidir.
• Net ve açık olmak; sevgi dolu bir ayrılma anı ve hızlı bir sarılmayla; kavuşacağınız anı hatırlatarak veda süresini uzatmadan okuldan ayrılmak gerekir.
• Aynı zamanda; ebeveyn olarak sizden ayrılmakta zorlanan çocuğunuz karşısındaki duygularınız da çok önemlidir. Üzülmek yerine; okul; öğretmen ve arkadaşlarıyla ilgili takınacağınız yüksek pozitif enerjili yaklaşım; çocuğun kendini güvende ve mutlu hissetmesine katkı sağlar.
• Eğer ebeveyn de endişe içerisindeyse süreç zorlaşır. Bu noktada aktör ebeveyn olmalı; çocuğa endişelenecek birşey olmadığını hissettirerek; çocuğun cesaretlenmesini ve kendini güvende algılamasını sağlamalıdır.
• Aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumlar; çocuğun bireyselleşmesini zorlaştırır.
• Okuldayken çocuğunuz ağlıyorsa; bu durumda onu eve götürmek çocukta ağlamanın işe yaradığı duygusunu yaratacağında uzak durulması gereken bir tutumdur. Ayrılık anında çocuğunuz ağlıyor olsa bile kararlı; net bir tutum ve tatlı bir yaklaşımla “şimdi sınıfında olman gerekiyor; benim de gitmem lazım” diyerek; sevgi dolu bir vedayla oradan ayrılmanız önemlidir.
• Çocuğunuzun okulunun etrafında bulunmamak da oldukça önemlidir. Çocuk sizin endişenizi hisseder ve yatıştırmak zorlaşır.
• Çocuğunuzla pazarlık yapmamalı ve kesinlikle ondan habersiz kaçıp gitmemelisiniz. Bu durum çocukta güven duygusunun zedelenmesine neden olur.
• Çocuğun okulla kendini daha ilişkide hissedeceği yollar bulmak da faydalı olur. Beraberken okulu; yapılan aktiviteleri konuşmak; okula giderken giyeceği kıyafetleri; kullanacağı eşyaları seçmek de pozitif katkı sağlar.
• Güven duygusu oluşuncaya kadar okuldaki ayrılık deneyimlemeleri kademeli olarak yapılmalı; kısa mesafeler ve süreler konusunda alıştırmalar deneyimlenerek; her seferinde mesafe ve sürenin arttırımıyla çocuğun ayrılık durumlarına alışması sağlanmalıdır.
• Okula bırakan kişi ile arasında geliştireceği el sallama; öpücük vb bir ayrılık ritüeli olumlu katkı sağlayacaktır. Aynı zamanda çocuk hangi ebeveynden daha kolay ayrılabiliyorsa çocuğu okula onun bırakması daha faydalı olacaktır.
• Çocuğun okula gittiginde tüm ihtiyaçlarının (sağlık; beslenme vb.) karşılanmış olduğundan emin olmak gereklidir.
• Çocuğun duygularını anlamak ve ebeveynin geri geleceğinden emin olduğunu sağlamak gerekir. Bir süreliğine gideceğinizi; uymasi gereken kurallar ve sınırlar olduğunu; bu süreç sonunda da geri geleceğinizi söylemek ve bu sözü tutarlı şekilde tutmak önemlidir.
• Çocuğu ayrı kalabilmesi ve sosyal katılımı konusunda cesaretlendirmek de dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Her küçük adımı; cesareti ve başarısı takdir edilmelidir. “Okulda çok güzel vakit geçirmişsin; ne kadar cesursun; bundan çok mutluyum” vb şeklinde geri bildirimlerde bulunmak olumlu etki yartır.
• Çocukla birlikte günlük program hazırlamak ve bu programın sonunda yeniden kavuşulacağına aşina olması çocukta güven duygusunun gelişimini sağlar.
• Okulla ilgili konularda seçenekler sunulması da yararlı olur. Örneğin; “okulu seviyor musun?” sorusu yerine; “okulda bunu mu yoksa bunu mu yapmayı daha çok seviyorsun?” şeklinde seçimini kendisinin kullanacağı alternatifler yaratmak olumlu katkı yaratır.
• Çocuğun yanında bulunacak bir aile fotoğrafı; birlikte yaptığınız birşeyler ya da küçük notlar da pozitif etki yapacaktır.
• Okulla ilgili sorunları; sabahları öğretmeni ile konuşmak yerine; bu tür durumları okul sonuna ve sonraya saklamak daha doğru bir tercih olacaktır.
• Okula ara verme; tatil; hastalık vb durumlar arkasından çözülmüş olan ayrılma probleminin yeniden ortaya çıkabileceği ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır.
• Özellikle dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki; anneden ayrılamayan çocukta; çocuktan ayrılamayan anne durumu söz konusudur. Anne; çocuğun kendisinden ayrılabilmesi için; oncelikle kendisinin buna izin vermesi gerektiğini unutmamalıdır.
Okula gitmek istememe; ebeveynden ayrılamama; ağlama krizleri; okula gitmemek için üretilen bahaneler ve benzer durumlar ortaya çıkabilir. Ancak her çocuk evden ilk ayrıldığında bu kaygıyı yaşayabilir; bu kaygı da çok doğal ve normaldir.
• Bu noktada ebeveynin tutumu belirleyici olur. Çocuk siz ne hissederseniz onu hisseder. Bu sebeple öncelikle kendinizi çocuktan ayrılmaya hazırlamanız gerekir. Olumlu ve cesaretlendirici tutumunuz çocuğa güven aşılayacaktır.
• Emin ve kararli bir duruş sergileyerek; vücut dili ve sözlerle çocuğa bir sorun olmadığını hissettirmek önemlidir.
• Net ve açık olmak; sevgi dolu bir ayrılma anı ve hızlı bir sarılmayla; kavuşacağınız anı hatırlatarak veda süresini uzatmadan okuldan ayrılmak gerekir.
• Aynı zamanda; ebeveyn olarak sizden ayrılmakta zorlanan çocuğunuz karşısındaki duygularınız da çok önemlidir. Üzülmek yerine; okul; öğretmen ve arkadaşlarıyla ilgili takınacağınız yüksek pozitif enerjili yaklaşım; çocuğun kendini güvende ve mutlu hissetmesine katkı sağlar.
• Eğer ebeveyn de endişe içerisindeyse süreç zorlaşır. Bu noktada aktör ebeveyn olmalı; çocuğa endişelenecek birşey olmadığını hissettirerek; çocuğun cesaretlenmesini ve kendini güvende algılamasını sağlamalıdır.
• Aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumlar; çocuğun bireyselleşmesini zorlaştırır.
• Okuldayken çocuğunuz ağlıyorsa; bu durumda onu eve götürmek çocukta ağlamanın işe yaradığı duygusunu yaratacağında uzak durulması gereken bir tutumdur. Ayrılık anında çocuğunuz ağlıyor olsa bile kararlı; net bir tutum ve tatlı bir yaklaşımla “şimdi sınıfında olman gerekiyor; benim de gitmem lazım” diyerek; sevgi dolu bir vedayla oradan ayrılmanız önemlidir.
• Çocuğunuzun okulunun etrafında bulunmamak da oldukça önemlidir. Çocuk sizin endişenizi hisseder ve yatıştırmak zorlaşır.
• Çocuğunuzla pazarlık yapmamalı ve kesinlikle ondan habersiz kaçıp gitmemelisiniz. Bu durum çocukta güven duygusunun zedelenmesine neden olur.
• Çocuğun okulla kendini daha ilişkide hissedeceği yollar bulmak da faydalı olur. Beraberken okulu; yapılan aktiviteleri konuşmak; okula giderken giyeceği kıyafetleri; kullanacağı eşyaları seçmek de pozitif katkı sağlar.
• Güven duygusu oluşuncaya kadar okuldaki ayrılık deneyimlemeleri kademeli olarak yapılmalı; kısa mesafeler ve süreler konusunda alıştırmalar deneyimlenerek; her seferinde mesafe ve sürenin arttırımıyla çocuğun ayrılık durumlarına alışması sağlanmalıdır.
• Okula bırakan kişi ile arasında geliştireceği el sallama; öpücük vb bir ayrılık ritüeli olumlu katkı sağlayacaktır. Aynı zamanda çocuk hangi ebeveynden daha kolay ayrılabiliyorsa çocuğu okula onun bırakması daha faydalı olacaktır.
• Çocuğun okula gittiginde tüm ihtiyaçlarının (sağlık; beslenme vb.) karşılanmış olduğundan emin olmak gereklidir.
• Çocuğun duygularını anlamak ve ebeveynin geri geleceğinden emin olduğunu sağlamak gerekir. Bir süreliğine gideceğinizi; uymasi gereken kurallar ve sınırlar olduğunu; bu süreç sonunda da geri geleceğinizi söylemek ve bu sözü tutarlı şekilde tutmak önemlidir.
• Çocuğu ayrı kalabilmesi ve sosyal katılımı konusunda cesaretlendirmek de dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Her küçük adımı; cesareti ve başarısı takdir edilmelidir. “Okulda çok güzel vakit geçirmişsin; ne kadar cesursun; bundan çok mutluyum” vb şeklinde geri bildirimlerde bulunmak olumlu etki yartır.
• Çocukla birlikte günlük program hazırlamak ve bu programın sonunda yeniden kavuşulacağına aşina olması çocukta güven duygusunun gelişimini sağlar.
• Okulla ilgili konularda seçenekler sunulması da yararlı olur. Örneğin; “okulu seviyor musun?” sorusu yerine; “okulda bunu mu yoksa bunu mu yapmayı daha çok seviyorsun?” şeklinde seçimini kendisinin kullanacağı alternatifler yaratmak olumlu katkı yaratır.
• Çocuğun yanında bulunacak bir aile fotoğrafı; birlikte yaptığınız birşeyler ya da küçük notlar da pozitif etki yapacaktır.
• Okulla ilgili sorunları; sabahları öğretmeni ile konuşmak yerine; bu tür durumları okul sonuna ve sonraya saklamak daha doğru bir tercih olacaktır.
• Okula ara verme; tatil; hastalık vb durumlar arkasından çözülmüş olan ayrılma probleminin yeniden ortaya çıkabileceği ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır.
• Özellikle dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki; anneden ayrılamayan çocukta; çocuktan ayrılamayan anne durumu söz konusudur. Anne; çocuğun kendisinden ayrılabilmesi için; oncelikle kendisinin buna izin vermesi gerektiğini unutmamalıdır.