Emzirmeyi Bırakırken Nasıl Bir Yol İzlenmeli ?
EMZİRMEYİ BIRAKIRKEN NASIL BİR YOL İZLENMELİ ?
Anne sütü bebeğin gelişimini destekleyici; bağışıklık sistemini güçlendirici; steril; bebeğin ihtiyacına uygun en doğal ve taze besindir. Anne sütü alan bebeklerde ani bebek ölümleri; hiperaktivite; kanser; astım; çocuk diyabeti gibi rahatsızlıkların daha az görüldüğü bilinmektedir. Emzirmek; bebeğin sadece fiziksel ihtiyaçlarını karşılamakla kalmaz; anne ve bebek arasındaki sevgi bağının kurulmasını da destekler. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve UNİCEF; bebeğin ilk altı ayında sadece anne sütünün verilmesini ve emzirmenin 2 yaş ve üzerine kadar sürdürülmesini önermektedir.
Bazı annelerin sütü yetersiz olduğu için emzirme sürdürülemeyebilir. Bazı durumlarda bebek emmeyi reddedebilir ya da ek gıda ile tanıştıktan sonra memeden uzaklaşabilir. Ancak bazı bebekler emmeye devam eder ve annenin kararıyla emzirmeyi sonlandırması gerekebilir. Annenin bir tedavi sürecine girmesi veya emzirdiği için uykusuz kalmaktan yıpranması gibi durumlarda da emzirmeyi sonlandırmaya karar vermesi söz konusu olabilir. Böyle durumlarda; bebeğin bağlandığı ilk nesnenin annesinin memesi olduğunun farkında olarak; doğru adımlar atmak gerekir.
Bebeğin kendisi dışında; dünyaya dair tanıdığı ilk varlık; anne memesidir. Önce memeyle bağ kurar. Annesinin sadece memeden ibaret olmadığını anlaması için biraz büyümesi gerekir. Memeden kopuşu; aslında bağlandığı ilk nesneden kopuşu; ayrılıkla ilk tanışması olacaktır. Bu sebeple bebeği memeden ayırırken hassas davranmak; bebekte suçluluk; terk edilmişlik; engellenmişlik; tiksinti hislerine yol açmadan; güvenli şekilde davranmak gerekir.
Emzirmek sadece bebek için değil; anne için de önemlidir. Bebeğiyle kurduğu iletişimin araçlarından; yöntemlerinden biri olan emzirmeyi sonlandırmak; anne için çok kolay olmayabilir. Emzirmeyi sonlandırma sürecinde annenin de bu duruma hazırlanması; kendisini hazır hissetmesi önemlidir. Ancak bu şekilde anne tutarlı davranabilir.
Bebeğe memeyi bıraktırırken nasıl davranılmalı?
“Artık büyüdün; bardaktan da süt içebiliyorsun”
Eğer bebek 2 yaşına yakınsa; anlatılanı iyi kötü anlayabiliyorsa; emzirmeyi bırakmadan yaklaşık on beş gün önce bardaktan inek sütü verilebilir. Anne sütünü andırması isteniyorsa bal ile tatlandırılabilir. Çevresindeki örnek alabileceği çocuklar da yanında büyük bir iştahla bardaktan süt içerse özendirici olabilir. Bebek sütü bardaktan içmeye başladıktan sonra artık büyüdüğünü; bardaktan süt içebildiğini anlatmaya başlayabilirsiniz.
“Memede süt azaldı”
Öncelikle bebeğin “azalmak” ve “bitmek” kavramlarını biliyor olması gerekir. Yemek yerken; bir şey içerken; tükettiği besinin azaldığını ve bittiğini göstererek öğretmek; anne sütünün de azalıp biteceğini anlatırken size yardımcı olacaktır. Emzirme sonrasında artık memede sütün azaldığını; yakında sütün kalmayacağını anlatabilirsiniz. Bebeği strese sokmayacak şekilde; sürekli değil ama günde birkaç kez söylenebilir. Eğer bebeğe sütün azaldığını anlatmaya başlandıysa; bir iki hafta içinde emzirme sonlandırılmalıdır. Aksi halde söylediklerinizin gerçek olmadığını; dikkate alınmasının gerekmediğini ifade etmiş olursunuz. Çocuk eğitimindeki en önemli ilkelerden biri tutarlılıktır. Bir şeyi yapacağınızı veya yapmayacağınızı söyleydiyseniz; söylediğinize riayet etmeniz gerekir.
Emzirmeyi sonlandırmadan önceki gün “yarın son kez süt gelecek; sonra süt bitecek” diyebilirsiniz. Son emzirdiğiniz gün de; bunun son gün olduğunu ifade edebilirsiniz.
“Süt bitti”.
Son gün; bebek emmek istediğinde artık memenin içinde süt kalmadığını ifade edin. Artık büyüdüğü için eğer isterse bardaktan süt içebileceğini söyleyerek bardaktan süt vermeyi teklif edin. Memelerinize dokunmak isterse reddetmeyin; sadece emmesini engelleyin. Bir kez sütün bittiğini söylediyseniz; ne kadar ağlarsa ağlasın emzirmemeniz gerekir. Eğer süt bitti demenize rağmen; çok ağladığı için emzirirseniz çocuğa verdiğiniz mesaj yeterince ağlarsa memeyi alabileceği olur.
“Ben buradayım; meme burada. Sadece artık içinde süt yok.”
Bebek sütü memeyle; memeyi anneyle birlikte tanıdığı için; anne sütünü alamadığında memeden ve anneden de kopabileceği kaygısını taşır. Bu yüzden memelere dokunmasına; onlarla oynamasına izin verin. Bir süre anneye daha bağlı; hatta yapışık olabilir. Bunun geçici bir süreç olduğunu unutmayın; reddedici olmayın. Yanında olduğunuzu her fırsatta dile getirin; okşayın; öpün. Şevkatli davranın.
Dikkat dağıtma
Bu yaşlardaki çocuklar yasak konmasından çok anlayamayabilirler. Meme istediğinde onu korkutmak veya azarlamak yerine “memede süt kalmadı; artık sütünü bardaktan içebilirsin” diyip bir bardak süt verebilirsiniz. Eğer direnç gösterirse çevredeki bir cisme odaklanmasını sağlayabilirsiniz. “Kedi geliyor”; “bak kuş uçtu”; “oyuncağının kapağı nerde; haydi bulalım”... gibi.
Uyku
Özellikle memede uyumaya alışkın olan çocuklar ilk dönem uyku sorunu yaşayabilir. Özellikle ilk gün uyutmak için hangi yöntem olursa olsun uygulayabilirsiniz. Kucağınızda uyumak isteyebilir; çünkü sizinle olmaya çok ihtiyacı olabilir. Uyurken memelerinizle oynamak isteyebilir. Bu isteklerini reddetmeyin. Sonraki günlerde yeni bir uyku rutini oluşturabilirsiniz.
Gece emmeleri
Bazı çocuklar geceleri de uyku arasında meme emer. Emzirmeyi bıraktığınız ilk üç günün gecesinde; uyku halinde olduğunu ve sabaha hatırlamayacağını düşünüyorsanız emzirebilirsiniz. Ya da gece uyandığında su içirebilir; biberondan inek sütü verebilir; veya pışpışlayarak tekrar uyumasını destekleyebilirsiniz. Yeni duruma adapte olması ve deliksiz uyumaya başlaması birkaç gün sürebilir.
Emzirmeyi bırakırken sık yapılan yanlışlar.
Emzirmeyi bırakırken kullanılan pek çok yöntem var. Bu yöntemleri uygulamadan önce akıl süzgecinden geçirmek gerek. Bir yöntemin işe yarıyor olması; onu doğru bir yöntem yapmaz.
1. Tiksindirmeyin
Memeye salça; şeker ve benzeri gıdalar sürerek bebeğinizi tiksindirmeyin. Meme pis olmuş; kaka olmuş; demeyin. Ayrılığı bu olumsuz duygularla özdeşleştirmesine izin vermeyin.
2. Korkutmayın.
Memeyi kedi yemiş; meme uf olmuş diyerek memenin zarar gördüğünü ifade etmeyin.
3. Ayıplamayın
Kocaman adam oldun haala meme emiyorsun; ayıp; demeyin. Utanç bu kadar küçük bir çocuğun baş etmesi gereken bir duygu olmamalı.
4. Uzak durmayın; sizi görmemesi için çocuğu başkasına bırakmayın.
Memeyi bıraktırırken çocuğu anneanneye/babaanneye bırakmak sık kullanılan bir yöntemdir. Oysa ki bebeğin memeden uzak kaldığı dönem; güvene en ihtiyaç duyduğu; anne şevkatinin onun için en gerekli olduğu dönemdir. Bu süreçte emmemenin anneyi görmemek; anneden ayrılmak anlamına gelmediğini hissedebilmesi için birlikte olmanız önemli.
Emzirmeyi sonlandırırken kendinizi daha hassas hissetmeniz; üzülmeniz çok doğal. Davranışlarınızda farklılıklar olabilir. Eşinizi; ailenizi size bir süreliğine yardımcı olmaları konusunda bilgilendirmenizde fayda var. Kısa bir süre içinde emzirme olmadan da çocuğunuzla aranızdaki güçlü bağın devam ettiğini göreceksiniz.
Kaynaklar:
Akademisyen anne nin memeden kesme mücadelesi
http://www.akademisyenanne.com/memeden-kesme-mucadelesi/
Dünya Sağlık Örgütü http://www.who.int/topics/breastfeeding/en/
Unicef https://www.unicef.org/turkey/ir/_mc29.html
Anne sütü bebeğin gelişimini destekleyici; bağışıklık sistemini güçlendirici; steril; bebeğin ihtiyacına uygun en doğal ve taze besindir. Anne sütü alan bebeklerde ani bebek ölümleri; hiperaktivite; kanser; astım; çocuk diyabeti gibi rahatsızlıkların daha az görüldüğü bilinmektedir. Emzirmek; bebeğin sadece fiziksel ihtiyaçlarını karşılamakla kalmaz; anne ve bebek arasındaki sevgi bağının kurulmasını da destekler. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve UNİCEF; bebeğin ilk altı ayında sadece anne sütünün verilmesini ve emzirmenin 2 yaş ve üzerine kadar sürdürülmesini önermektedir.
Bazı annelerin sütü yetersiz olduğu için emzirme sürdürülemeyebilir. Bazı durumlarda bebek emmeyi reddedebilir ya da ek gıda ile tanıştıktan sonra memeden uzaklaşabilir. Ancak bazı bebekler emmeye devam eder ve annenin kararıyla emzirmeyi sonlandırması gerekebilir. Annenin bir tedavi sürecine girmesi veya emzirdiği için uykusuz kalmaktan yıpranması gibi durumlarda da emzirmeyi sonlandırmaya karar vermesi söz konusu olabilir. Böyle durumlarda; bebeğin bağlandığı ilk nesnenin annesinin memesi olduğunun farkında olarak; doğru adımlar atmak gerekir.
Bebeğin kendisi dışında; dünyaya dair tanıdığı ilk varlık; anne memesidir. Önce memeyle bağ kurar. Annesinin sadece memeden ibaret olmadığını anlaması için biraz büyümesi gerekir. Memeden kopuşu; aslında bağlandığı ilk nesneden kopuşu; ayrılıkla ilk tanışması olacaktır. Bu sebeple bebeği memeden ayırırken hassas davranmak; bebekte suçluluk; terk edilmişlik; engellenmişlik; tiksinti hislerine yol açmadan; güvenli şekilde davranmak gerekir.
Emzirmek sadece bebek için değil; anne için de önemlidir. Bebeğiyle kurduğu iletişimin araçlarından; yöntemlerinden biri olan emzirmeyi sonlandırmak; anne için çok kolay olmayabilir. Emzirmeyi sonlandırma sürecinde annenin de bu duruma hazırlanması; kendisini hazır hissetmesi önemlidir. Ancak bu şekilde anne tutarlı davranabilir.
Bebeğe memeyi bıraktırırken nasıl davranılmalı?
“Artık büyüdün; bardaktan da süt içebiliyorsun”
Eğer bebek 2 yaşına yakınsa; anlatılanı iyi kötü anlayabiliyorsa; emzirmeyi bırakmadan yaklaşık on beş gün önce bardaktan inek sütü verilebilir. Anne sütünü andırması isteniyorsa bal ile tatlandırılabilir. Çevresindeki örnek alabileceği çocuklar da yanında büyük bir iştahla bardaktan süt içerse özendirici olabilir. Bebek sütü bardaktan içmeye başladıktan sonra artık büyüdüğünü; bardaktan süt içebildiğini anlatmaya başlayabilirsiniz.
“Memede süt azaldı”
Öncelikle bebeğin “azalmak” ve “bitmek” kavramlarını biliyor olması gerekir. Yemek yerken; bir şey içerken; tükettiği besinin azaldığını ve bittiğini göstererek öğretmek; anne sütünün de azalıp biteceğini anlatırken size yardımcı olacaktır. Emzirme sonrasında artık memede sütün azaldığını; yakında sütün kalmayacağını anlatabilirsiniz. Bebeği strese sokmayacak şekilde; sürekli değil ama günde birkaç kez söylenebilir. Eğer bebeğe sütün azaldığını anlatmaya başlandıysa; bir iki hafta içinde emzirme sonlandırılmalıdır. Aksi halde söylediklerinizin gerçek olmadığını; dikkate alınmasının gerekmediğini ifade etmiş olursunuz. Çocuk eğitimindeki en önemli ilkelerden biri tutarlılıktır. Bir şeyi yapacağınızı veya yapmayacağınızı söyleydiyseniz; söylediğinize riayet etmeniz gerekir.
Emzirmeyi sonlandırmadan önceki gün “yarın son kez süt gelecek; sonra süt bitecek” diyebilirsiniz. Son emzirdiğiniz gün de; bunun son gün olduğunu ifade edebilirsiniz.
“Süt bitti”.
Son gün; bebek emmek istediğinde artık memenin içinde süt kalmadığını ifade edin. Artık büyüdüğü için eğer isterse bardaktan süt içebileceğini söyleyerek bardaktan süt vermeyi teklif edin. Memelerinize dokunmak isterse reddetmeyin; sadece emmesini engelleyin. Bir kez sütün bittiğini söylediyseniz; ne kadar ağlarsa ağlasın emzirmemeniz gerekir. Eğer süt bitti demenize rağmen; çok ağladığı için emzirirseniz çocuğa verdiğiniz mesaj yeterince ağlarsa memeyi alabileceği olur.
“Ben buradayım; meme burada. Sadece artık içinde süt yok.”
Bebek sütü memeyle; memeyi anneyle birlikte tanıdığı için; anne sütünü alamadığında memeden ve anneden de kopabileceği kaygısını taşır. Bu yüzden memelere dokunmasına; onlarla oynamasına izin verin. Bir süre anneye daha bağlı; hatta yapışık olabilir. Bunun geçici bir süreç olduğunu unutmayın; reddedici olmayın. Yanında olduğunuzu her fırsatta dile getirin; okşayın; öpün. Şevkatli davranın.
Dikkat dağıtma
Bu yaşlardaki çocuklar yasak konmasından çok anlayamayabilirler. Meme istediğinde onu korkutmak veya azarlamak yerine “memede süt kalmadı; artık sütünü bardaktan içebilirsin” diyip bir bardak süt verebilirsiniz. Eğer direnç gösterirse çevredeki bir cisme odaklanmasını sağlayabilirsiniz. “Kedi geliyor”; “bak kuş uçtu”; “oyuncağının kapağı nerde; haydi bulalım”... gibi.
Uyku
Özellikle memede uyumaya alışkın olan çocuklar ilk dönem uyku sorunu yaşayabilir. Özellikle ilk gün uyutmak için hangi yöntem olursa olsun uygulayabilirsiniz. Kucağınızda uyumak isteyebilir; çünkü sizinle olmaya çok ihtiyacı olabilir. Uyurken memelerinizle oynamak isteyebilir. Bu isteklerini reddetmeyin. Sonraki günlerde yeni bir uyku rutini oluşturabilirsiniz.
Gece emmeleri
Bazı çocuklar geceleri de uyku arasında meme emer. Emzirmeyi bıraktığınız ilk üç günün gecesinde; uyku halinde olduğunu ve sabaha hatırlamayacağını düşünüyorsanız emzirebilirsiniz. Ya da gece uyandığında su içirebilir; biberondan inek sütü verebilir; veya pışpışlayarak tekrar uyumasını destekleyebilirsiniz. Yeni duruma adapte olması ve deliksiz uyumaya başlaması birkaç gün sürebilir.
Emzirmeyi bırakırken sık yapılan yanlışlar.
Emzirmeyi bırakırken kullanılan pek çok yöntem var. Bu yöntemleri uygulamadan önce akıl süzgecinden geçirmek gerek. Bir yöntemin işe yarıyor olması; onu doğru bir yöntem yapmaz.
1. Tiksindirmeyin
Memeye salça; şeker ve benzeri gıdalar sürerek bebeğinizi tiksindirmeyin. Meme pis olmuş; kaka olmuş; demeyin. Ayrılığı bu olumsuz duygularla özdeşleştirmesine izin vermeyin.
2. Korkutmayın.
Memeyi kedi yemiş; meme uf olmuş diyerek memenin zarar gördüğünü ifade etmeyin.
3. Ayıplamayın
Kocaman adam oldun haala meme emiyorsun; ayıp; demeyin. Utanç bu kadar küçük bir çocuğun baş etmesi gereken bir duygu olmamalı.
4. Uzak durmayın; sizi görmemesi için çocuğu başkasına bırakmayın.
Memeyi bıraktırırken çocuğu anneanneye/babaanneye bırakmak sık kullanılan bir yöntemdir. Oysa ki bebeğin memeden uzak kaldığı dönem; güvene en ihtiyaç duyduğu; anne şevkatinin onun için en gerekli olduğu dönemdir. Bu süreçte emmemenin anneyi görmemek; anneden ayrılmak anlamına gelmediğini hissedebilmesi için birlikte olmanız önemli.
Emzirmeyi sonlandırırken kendinizi daha hassas hissetmeniz; üzülmeniz çok doğal. Davranışlarınızda farklılıklar olabilir. Eşinizi; ailenizi size bir süreliğine yardımcı olmaları konusunda bilgilendirmenizde fayda var. Kısa bir süre içinde emzirme olmadan da çocuğunuzla aranızdaki güçlü bağın devam ettiğini göreceksiniz.
Kaynaklar:
Akademisyen anne nin memeden kesme mücadelesi
http://www.akademisyenanne.com/memeden-kesme-mucadelesi/
Dünya Sağlık Örgütü http://www.who.int/topics/breastfeeding/en/
Unicef https://www.unicef.org/turkey/ir/_mc29.html