Tuvalet Eğitimi
Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren işaretler
• Oturma; çömelme; yürüme hareketlerini yapabiliyor olması.
• Kıyafetlerini çıkarabilmesi/çıkarmaya çaba göstermesi.
• Söylenenleri/verilen tavsiyeleri alabilecek iletişim seviyesinde olması.
• Kendisini sözel ya da davranışsal olarak ifade edebiliyor olması.
• Bez kullanıyor olmaktan rahatsızlık duyduğuna dair mesajlar veriyor olması.
• Tutma-bırakma kas becerilerindeki gelişim açısından 28 aylıktan büyük olması.
• Ev ve okul hayatında rutinlerin oturmuş olması.
• Su ile oynamayı/ tuvalette zaman geçirmeyi seviyor olması.
• Başkalarından gelen olumlu pekiştireçler ile davranışını arttırabiliyor olması. (övgü; sarılma; tebrik etme gibi mesajlar sonrası öğrenilen davranışı sıklaştırması).
• Ailenin hazır olması/ bakan kişilerle ya da okulla koordineli gidebiliyor olması.
Tuvalet eğitimi nasıl yapılmalıdır?
• Uygun zamana karar verdikten sonra çocukla artık büyüdüğünü ve büyükler gibi tuvaleti kullanabileceği için bezi bırakacağınızı; böylelikle çok rahatlayacağını hatta okuldaki bezli çocuklara/kardeşi varsa kardeşine örnek olabileceği içerikli motivasyon konuşması yapılabilir.
• Lazımlık kullanılabilir. Lazımlığın yerde durması ve çocuğun ayaklarının yere basıyor olması önemlidir. Başlarda lazımlığı odasında; salonda; koridorda vs. kullanması sorun teşkil etmemelidir. Gelişme basamaklarına göre adım adım kullanacağı zaman banyoya götürmeye teşvik edilebilir.
• Sonuca ulaşılmasa bile lazımlıkta/tuvalette her oturuşu övülebilir.
• Sevdiği kahramanların figürlerini süsleyen külotlar alınabilir. Özendirmek için ayıcığına ya da bebeklerine de giydirilip lazımlık/tuvalet kullandığı evcilik oyunları oynattırılabilir.
• Tuvalette zaman geçirip o alanı olumlu anlar ile eşleştirmesi önemlidir. Bu nedenle yaptığınız sulu boya çalışmasını dahi tuvalet eğitimi vurgusu yapmadan; o alanda yapabilirsiniz.
• Klozetin içini gösterip; sifona basmayı zevkli hale getirmek avantaj olacaktır.
• Gaitasını çamaşırına yaptığında beraber tuvalete atıp; sifonu çekilebilir.
• Çişi ya da kakası geldiği hissedildiğinde hemen tuvalet/lazımlık önerisi yapılmalıdır.
• Cesaretlendirmek ve güvendiğinizi göstermek bu süreçte oldukça önemlidir.
• Kaç saat aralıklarla tuvaletini yaptığını tespit etmeye çalışılmalıdır; o zaman aralığına yakın hatırlatmalar ve teklifler yapılmalıdır.
• Başlarda tuvaleti olduğunu belirtip koşarak tuvalete gidebilir fakat tuvaletini yapmayabilir ya da tuvaletini yaptıktan sonra geldiğini belirtebilir. Bunlar oldukça normaldir; endişelenmeyin.
• Kakasını yapmaktan korkabilir; kesinlikle zorlanmamalıdır; anlaşıldığını hissetmelidir. Kabızlık durumunda bağırsak yumuşatıcılar ya da tavsiye besinler için doktorunuza danışın.
• Gece tuvalet eğitimi için belirli aralıklarla tuvalete kaldırılmalıdır. Kuru kalma süresini olabildiğince uzatmaya çalışmak; yatmaya yakın olabildiğince az sıvı almasını sağlamak önemlidir.
*Tuvalet eğitiminde çocukların psikolojik gelişimleri için en önemli husus; nelerin yapılmaması gerektiğini biliyor olmaktır.*
Tuvalet eğitimi sırasında neler yapılmamalıdır?
• Hazır olmaya dair sinyaller vermeyen çocuğunuzun bezini asla atmayın. İlk işaretler çocuktan gelmelidir.
• Çocuğun duyabileceği ortamlarda asla bez bırakma süreci ile ilgili kaygılarınızı konuşmayın. Sizin kaygılı olduğunuzu bilmesi; yapabileceğine olan inancını azaltır.
• Yaşanan kazalarda çocuk asla utandırılmamalıdır. “Böyle durumlar yaşanabilir; bir dahakinde tuvalete geliriz” mesajı mutlaka verilmelidir.
• Tuvalete giderken aceleci olmayın. Bu konuda hep acele etmesine sebep olabilirsiniz.
• Her adımında övmek ve yapabildiğini çocuğa hissettirmek çok önemlidir fakat övgüler çok abartılı olmamalıdır; çocuk hayatındaki en önemli konunun tuvaletini tutup bırakmak olduğunu düşünmemelidir.
• Kardeşinin olması; taşınacak olmak; yeni okula başlamak vs. gibi önemli yaşam değişiklikleri ile aynı sürece denk gelmemelidir.
• Her çocuğun fiziksel ve psikolojik süreçlerinin farklı olduğu unutulmamalıdır; başka çocuklarla karşılaştırma yapılmamalıdır.
• Tuvalet eğitimini kazansa bile 6 yaşına kadar strese ya da kullandığı ilaçlara bağlı kazaların olabileceği unutulmamalıdır.
• Gece kazaları geç sonlanır; anne-baba sık sık uyandırmalıdır; dolayısıyla yoğun çalışılan bir dönemde ise aile; tuvalet eğitimine başlamamalıdır.
• Sabırsız davranıp; “daha erkenmiş” düşüncesi ile asla bezi tekrar bağlamayın.
• Alıştırma külotlarının bezden bir farkı yoktur; çocuk yine çişini altına yapabilecektir; tercih etmemelisiniz.
• Oturma; çömelme; yürüme hareketlerini yapabiliyor olması.
• Kıyafetlerini çıkarabilmesi/çıkarmaya çaba göstermesi.
• Söylenenleri/verilen tavsiyeleri alabilecek iletişim seviyesinde olması.
• Kendisini sözel ya da davranışsal olarak ifade edebiliyor olması.
• Bez kullanıyor olmaktan rahatsızlık duyduğuna dair mesajlar veriyor olması.
• Tutma-bırakma kas becerilerindeki gelişim açısından 28 aylıktan büyük olması.
• Ev ve okul hayatında rutinlerin oturmuş olması.
• Su ile oynamayı/ tuvalette zaman geçirmeyi seviyor olması.
• Başkalarından gelen olumlu pekiştireçler ile davranışını arttırabiliyor olması. (övgü; sarılma; tebrik etme gibi mesajlar sonrası öğrenilen davranışı sıklaştırması).
• Ailenin hazır olması/ bakan kişilerle ya da okulla koordineli gidebiliyor olması.
Tuvalet eğitimi nasıl yapılmalıdır?
• Uygun zamana karar verdikten sonra çocukla artık büyüdüğünü ve büyükler gibi tuvaleti kullanabileceği için bezi bırakacağınızı; böylelikle çok rahatlayacağını hatta okuldaki bezli çocuklara/kardeşi varsa kardeşine örnek olabileceği içerikli motivasyon konuşması yapılabilir.
• Lazımlık kullanılabilir. Lazımlığın yerde durması ve çocuğun ayaklarının yere basıyor olması önemlidir. Başlarda lazımlığı odasında; salonda; koridorda vs. kullanması sorun teşkil etmemelidir. Gelişme basamaklarına göre adım adım kullanacağı zaman banyoya götürmeye teşvik edilebilir.
• Sonuca ulaşılmasa bile lazımlıkta/tuvalette her oturuşu övülebilir.
• Sevdiği kahramanların figürlerini süsleyen külotlar alınabilir. Özendirmek için ayıcığına ya da bebeklerine de giydirilip lazımlık/tuvalet kullandığı evcilik oyunları oynattırılabilir.
• Tuvalette zaman geçirip o alanı olumlu anlar ile eşleştirmesi önemlidir. Bu nedenle yaptığınız sulu boya çalışmasını dahi tuvalet eğitimi vurgusu yapmadan; o alanda yapabilirsiniz.
• Klozetin içini gösterip; sifona basmayı zevkli hale getirmek avantaj olacaktır.
• Gaitasını çamaşırına yaptığında beraber tuvalete atıp; sifonu çekilebilir.
• Çişi ya da kakası geldiği hissedildiğinde hemen tuvalet/lazımlık önerisi yapılmalıdır.
• Cesaretlendirmek ve güvendiğinizi göstermek bu süreçte oldukça önemlidir.
• Kaç saat aralıklarla tuvaletini yaptığını tespit etmeye çalışılmalıdır; o zaman aralığına yakın hatırlatmalar ve teklifler yapılmalıdır.
• Başlarda tuvaleti olduğunu belirtip koşarak tuvalete gidebilir fakat tuvaletini yapmayabilir ya da tuvaletini yaptıktan sonra geldiğini belirtebilir. Bunlar oldukça normaldir; endişelenmeyin.
• Kakasını yapmaktan korkabilir; kesinlikle zorlanmamalıdır; anlaşıldığını hissetmelidir. Kabızlık durumunda bağırsak yumuşatıcılar ya da tavsiye besinler için doktorunuza danışın.
• Gece tuvalet eğitimi için belirli aralıklarla tuvalete kaldırılmalıdır. Kuru kalma süresini olabildiğince uzatmaya çalışmak; yatmaya yakın olabildiğince az sıvı almasını sağlamak önemlidir.
*Tuvalet eğitiminde çocukların psikolojik gelişimleri için en önemli husus; nelerin yapılmaması gerektiğini biliyor olmaktır.*
Tuvalet eğitimi sırasında neler yapılmamalıdır?
• Hazır olmaya dair sinyaller vermeyen çocuğunuzun bezini asla atmayın. İlk işaretler çocuktan gelmelidir.
• Çocuğun duyabileceği ortamlarda asla bez bırakma süreci ile ilgili kaygılarınızı konuşmayın. Sizin kaygılı olduğunuzu bilmesi; yapabileceğine olan inancını azaltır.
• Yaşanan kazalarda çocuk asla utandırılmamalıdır. “Böyle durumlar yaşanabilir; bir dahakinde tuvalete geliriz” mesajı mutlaka verilmelidir.
• Tuvalete giderken aceleci olmayın. Bu konuda hep acele etmesine sebep olabilirsiniz.
• Her adımında övmek ve yapabildiğini çocuğa hissettirmek çok önemlidir fakat övgüler çok abartılı olmamalıdır; çocuk hayatındaki en önemli konunun tuvaletini tutup bırakmak olduğunu düşünmemelidir.
• Kardeşinin olması; taşınacak olmak; yeni okula başlamak vs. gibi önemli yaşam değişiklikleri ile aynı sürece denk gelmemelidir.
• Her çocuğun fiziksel ve psikolojik süreçlerinin farklı olduğu unutulmamalıdır; başka çocuklarla karşılaştırma yapılmamalıdır.
• Tuvalet eğitimini kazansa bile 6 yaşına kadar strese ya da kullandığı ilaçlara bağlı kazaların olabileceği unutulmamalıdır.
• Gece kazaları geç sonlanır; anne-baba sık sık uyandırmalıdır; dolayısıyla yoğun çalışılan bir dönemde ise aile; tuvalet eğitimine başlamamalıdır.
• Sabırsız davranıp; “daha erkenmiş” düşüncesi ile asla bezi tekrar bağlamayın.
• Alıştırma külotlarının bezden bir farkı yoktur; çocuk yine çişini altına yapabilecektir; tercih etmemelisiniz.