ADHESİV KAPSULİT : Donuk Omuz Sendromu
ADHESİV KAPSULİT (DONUK OMUZ)
Adhesiv kapsulit nedir?
Omuz eklemini saran kapsül ve bağların inflamasyonu sonucu eklem kapsülünde sertlik ve kalınlaşmaya; çevresel yumuşak dokularda gerginlikle kolun hareketlerinde kısıtlılığa; kolun yan yüzünde; boyunda ve sırtta ağrıya; omuz ve kol çevresi kaslarda güçsüzlüğe neden olan; günlük işlerin ve kişisel bakımın yapılmasını engelleyen bir sendromdur.
Kimlerde görülür?
Oluş mekanizması hakkında bilinmeyenler olsada daha çok 40 60 yaş aralığındaki insanlarda ve sıkça kadınlarda görülür. Diyabet; omuzun kan dolaşımını etkileyen nedenler yada boyun fıtığı gibi nedenler görülme sıklığını arttırmaktadır. Ancak bu kriterleri hiç taşımayan genç; diyabetik olmayan erkek bireyde adhesiv kapsulite yakalanabilmektedir.
Ne tür şikayetler yapar?
Omuz eklemini saran kapsül; bağ ve kasların kısalıp yapışmasına neden olduğu için kolun hareketlerini kısıtlar. Kısıtlılık dışarıdan görülebilen önemli bir bulgu olmasına rağmen hastaların en büyük şikayeti genellikle ağrıdır. Gündüz kol istirahatteyken az olan yada hiç olmayan ağrı; hareketle ve gece uykuda artar. Çoğu hasta ağrı yüzünden uyanır ve bir daha uyuyamaz. Ağrı kolun yan yüzündedir ancak sıklıkla boyna ve ele kadarda yayılır.
Hastalığın seyri nasıldır?
Adhesiv kapsulit; kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. 6 ayla 2 yıl arasında bir sürede kendi kendini sonlandırır. Ancak iki yıl sonunda çözülme gerçekleştiğinde bile hareket kısıtlılığı devam eden hastalar bulunmaktadır.Hastalığın üç fazı tanımlanmıştır.
1) Ağrı fazı : 0-6 aylık dönemi içerir hareket kısıtlılığı nispeten azdır ancak ağrı oldukça baskındır. Çoğu hasta gece uyuyamamaktan şikayet eder. Eklem kapsülüde yangı bulunur. Bu evrede lokal buz uygulamasına; ağrı kesici ve Anti-inflamatuar ilaçlara iyi cevap alınır. Kısıtlılığın oluşmaması yada asgari düzeyde kalması için egzersiz başlanması yararlı sonuçlar getirmektedir.
2) Donma fazı : 6-15 aylık dönemi içerir. Adhesiv kapsulitin bulgularının tam anlamıyla ortaya çıktığı fazdır. Gece ağrısı ve gündüz hareketle açığa çıkan ağrı devam ediyor olmasına rağmen gündüz istirahatteki ağrı azalmaya başlar. Ancak kolun hareketleri giderek kısıtlanır; kişisel bakım ve günlük işleri yapmak zorlaşır. Elin başa ve sırta götürülmesi bazen imkansızdır. Omuz eklemini saran kapsül büzülür; sertleşir hatta kırılganlaşır.
Zorlayıcı hareketler kapsülün liflerinde kırılmaya sonuçta inflamasyonun ve yapışmanın artmasına neden olabilir. Bu fazda tedavinin ciddiyetle ve multidisipliner ekip yaklaşımıyla yapılması gerekir. İnflamatuar ilaçların devamı gerekebilir. Bunun yanında fizik tedavi süreci başlatılmalı kısıtlılık ortadan kalkana kadarda sürdürülmelidir. Fizik tedavi programına kapsülün esnekliğinin kazandırılması için kapsül germeleri; kasların fonksiyonlarının restorasyonunu sağlayacak uygulamalar; boyun omuz ve kürek kemiği çevresi kaslarda oluşan imbalansın ortadan kaldırılması ve eklem hareket açıklığını arttıracak uygulamalar dahil edilmelidir. Donma fazında kasları gevşetmesi açısından lokal sıcak uygulamalarından fayda sağlanabilir ancak sıcak uygulamanın eklemdeki inflamatuar etkisi nedeniyle seçimi uzman denetimiyle olmalıdır.Yine kapsül germe egzersizleri muhakkak fizyoterapist denetiminde yapılmalıdır. Esnekliği kaybolup kırılganlaşan kapsüldeki yanlış müdahale ağrı ve kısıtlılığın artmasına neden olup tabloyu kötüleştirmektedir.
3) Çözülme fazı : 15-24 aylık dönemi içeren süreç ağrının azalıp kısıtlılığın kaybolmaya başladığı süreçtir omuz kapsülü kendini restore etmeye başlar gece ağrısı kaybolmuş yada azalmıştır. Bu dönemde ön plana çıkan sorun kas dengesizliğidir. Uzun süredir kullanılamayan kasların görevlerini yerine getirememesi nedeniyle kas imbalansı bu dönemde üzerinde durulması gereken en önemli sorundur. Mümkün mertebe günlük hayata dönüş ve diğer omuzun adhesiv kapsulit bulgularının izlenmesi gerekmektedir.çünkü önemli bir orandaki hastada bu dönemde diğer omuz tutulmaktadır.
Gerçekten iki sene sürer mi?
Hastalığın süreci altı ayla iki yıl arasında sürmektedir. Kimi donma fazına hiç geçmeden sonlanmakta ağrı süreciyle kendini tamamlamaktadır. Diğer yandan kimi de 2 yıla kadar uzayabilmektedir. Bilinmesi gereken adhesiv kapsulitin kendini sınırlayan bir hastalık olduğudur. Yani hastalık vakti geldiğinde kendiliğinden kaybolmaktadır.
Madem kendiliğinden kayboluyor neden tedavi ediyoruz?
Ağrının giderilmesi; günlük yaşam ve işe dönüşün sağlanabilmesi; kendiliğinden kaybolmanın iki yıl sürmesi ve dayanılmaz ağrılara neden oluşu tedavi etme zorunluluğu getirmektedir. Bugün adhesiv kapsulite karşı tedavi araçlarımız ; İlaçlar; fizik tedavi; fizik tedavide veya ameliyathanede yapılan manipulasyon uygulamaları; ve ameliyatlardır. Tedavi ; yan etki; tedavinin etkinliği ve hasta konforu göz önüne alınarak düzenlenmektedir. Yaygın uygulama yan etkisi düşük olan ilaç ve fizik tedavi uygulamalarıyla tedaviye başlayıp sonuç alınamazsa ameliyathane ortamında anestezi altında eklem manipulasyonu ardından fizik tedaviye devam edilmesi yine sonuç alınamazsa ameliyat şeklindedir.
En iyi sonucu hangisi verir?
Fizik tedavi ve yeniden fizik tedavi. Ameliyathanede yapılan manipulasyonların sıkça kapsül yırtığıyla sonuçlanıyor oluşu; manipulasyon sonrasında kısıtlılığın kaybolmayıp oluşan doku hasarının ağrıyı arttırması anestezi altında manipulasyon uygulamasından uzak durmamıza neden olmaktadır. Ameliyatınsa yeni bir travma oluşturup omuzun dengesini hepten bozması tercihin ısrarla fizik tedaviden yana olmasına neden olmaktadır.
Fizik tedavide ne yapıyoruz?
Yapılan müdahalelerin hepsinin ağrı ve kısıtlılığı azaltmak için olduğu akılda tutulmalıdır. Bu yüzden sıkça rastlayıp hoşlanmadığımız zorlayıcı agresif tedaviden uzak durulmalıdır. Gece ağrısının öncelikle düzeltilmesi gerekir. Gece ağrısının kan dolaşımının azalmasından ve yatış pozisyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Dolaşımı arttıran spazmı çözen uygulamaları önceliğe almak hasta konforunu arttırmaktadır. Zorlu germeler yüzünden iyileşmek bir yana ağrısının dahada arttığını söyleyerek başvuran oldukça fazla hastayla karşılaşıyoruz.
Tedavim ne kadar sürer?
Kronik bir hastalık olduğundan kapsüldeki iyileşme süreci bir süre daha devam edecek olsada kliniğimizde hastalarımız minimum 10 maksimum 20 gün içerisinde gece ağrısı sıfıra yakın ve hareket kısıtlılığı tamamen kaybolmuş olarak ayrılmaktadır.
Adhesiv kapsulit nedir?
Omuz eklemini saran kapsül ve bağların inflamasyonu sonucu eklem kapsülünde sertlik ve kalınlaşmaya; çevresel yumuşak dokularda gerginlikle kolun hareketlerinde kısıtlılığa; kolun yan yüzünde; boyunda ve sırtta ağrıya; omuz ve kol çevresi kaslarda güçsüzlüğe neden olan; günlük işlerin ve kişisel bakımın yapılmasını engelleyen bir sendromdur.
Kimlerde görülür?
Oluş mekanizması hakkında bilinmeyenler olsada daha çok 40 60 yaş aralığındaki insanlarda ve sıkça kadınlarda görülür. Diyabet; omuzun kan dolaşımını etkileyen nedenler yada boyun fıtığı gibi nedenler görülme sıklığını arttırmaktadır. Ancak bu kriterleri hiç taşımayan genç; diyabetik olmayan erkek bireyde adhesiv kapsulite yakalanabilmektedir.
Ne tür şikayetler yapar?
Omuz eklemini saran kapsül; bağ ve kasların kısalıp yapışmasına neden olduğu için kolun hareketlerini kısıtlar. Kısıtlılık dışarıdan görülebilen önemli bir bulgu olmasına rağmen hastaların en büyük şikayeti genellikle ağrıdır. Gündüz kol istirahatteyken az olan yada hiç olmayan ağrı; hareketle ve gece uykuda artar. Çoğu hasta ağrı yüzünden uyanır ve bir daha uyuyamaz. Ağrı kolun yan yüzündedir ancak sıklıkla boyna ve ele kadarda yayılır.
Hastalığın seyri nasıldır?
Adhesiv kapsulit; kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. 6 ayla 2 yıl arasında bir sürede kendi kendini sonlandırır. Ancak iki yıl sonunda çözülme gerçekleştiğinde bile hareket kısıtlılığı devam eden hastalar bulunmaktadır.Hastalığın üç fazı tanımlanmıştır.
1) Ağrı fazı : 0-6 aylık dönemi içerir hareket kısıtlılığı nispeten azdır ancak ağrı oldukça baskındır. Çoğu hasta gece uyuyamamaktan şikayet eder. Eklem kapsülüde yangı bulunur. Bu evrede lokal buz uygulamasına; ağrı kesici ve Anti-inflamatuar ilaçlara iyi cevap alınır. Kısıtlılığın oluşmaması yada asgari düzeyde kalması için egzersiz başlanması yararlı sonuçlar getirmektedir.
2) Donma fazı : 6-15 aylık dönemi içerir. Adhesiv kapsulitin bulgularının tam anlamıyla ortaya çıktığı fazdır. Gece ağrısı ve gündüz hareketle açığa çıkan ağrı devam ediyor olmasına rağmen gündüz istirahatteki ağrı azalmaya başlar. Ancak kolun hareketleri giderek kısıtlanır; kişisel bakım ve günlük işleri yapmak zorlaşır. Elin başa ve sırta götürülmesi bazen imkansızdır. Omuz eklemini saran kapsül büzülür; sertleşir hatta kırılganlaşır.
Zorlayıcı hareketler kapsülün liflerinde kırılmaya sonuçta inflamasyonun ve yapışmanın artmasına neden olabilir. Bu fazda tedavinin ciddiyetle ve multidisipliner ekip yaklaşımıyla yapılması gerekir. İnflamatuar ilaçların devamı gerekebilir. Bunun yanında fizik tedavi süreci başlatılmalı kısıtlılık ortadan kalkana kadarda sürdürülmelidir. Fizik tedavi programına kapsülün esnekliğinin kazandırılması için kapsül germeleri; kasların fonksiyonlarının restorasyonunu sağlayacak uygulamalar; boyun omuz ve kürek kemiği çevresi kaslarda oluşan imbalansın ortadan kaldırılması ve eklem hareket açıklığını arttıracak uygulamalar dahil edilmelidir. Donma fazında kasları gevşetmesi açısından lokal sıcak uygulamalarından fayda sağlanabilir ancak sıcak uygulamanın eklemdeki inflamatuar etkisi nedeniyle seçimi uzman denetimiyle olmalıdır.Yine kapsül germe egzersizleri muhakkak fizyoterapist denetiminde yapılmalıdır. Esnekliği kaybolup kırılganlaşan kapsüldeki yanlış müdahale ağrı ve kısıtlılığın artmasına neden olup tabloyu kötüleştirmektedir.
3) Çözülme fazı : 15-24 aylık dönemi içeren süreç ağrının azalıp kısıtlılığın kaybolmaya başladığı süreçtir omuz kapsülü kendini restore etmeye başlar gece ağrısı kaybolmuş yada azalmıştır. Bu dönemde ön plana çıkan sorun kas dengesizliğidir. Uzun süredir kullanılamayan kasların görevlerini yerine getirememesi nedeniyle kas imbalansı bu dönemde üzerinde durulması gereken en önemli sorundur. Mümkün mertebe günlük hayata dönüş ve diğer omuzun adhesiv kapsulit bulgularının izlenmesi gerekmektedir.çünkü önemli bir orandaki hastada bu dönemde diğer omuz tutulmaktadır.
Gerçekten iki sene sürer mi?
Hastalığın süreci altı ayla iki yıl arasında sürmektedir. Kimi donma fazına hiç geçmeden sonlanmakta ağrı süreciyle kendini tamamlamaktadır. Diğer yandan kimi de 2 yıla kadar uzayabilmektedir. Bilinmesi gereken adhesiv kapsulitin kendini sınırlayan bir hastalık olduğudur. Yani hastalık vakti geldiğinde kendiliğinden kaybolmaktadır.
Madem kendiliğinden kayboluyor neden tedavi ediyoruz?
Ağrının giderilmesi; günlük yaşam ve işe dönüşün sağlanabilmesi; kendiliğinden kaybolmanın iki yıl sürmesi ve dayanılmaz ağrılara neden oluşu tedavi etme zorunluluğu getirmektedir. Bugün adhesiv kapsulite karşı tedavi araçlarımız ; İlaçlar; fizik tedavi; fizik tedavide veya ameliyathanede yapılan manipulasyon uygulamaları; ve ameliyatlardır. Tedavi ; yan etki; tedavinin etkinliği ve hasta konforu göz önüne alınarak düzenlenmektedir. Yaygın uygulama yan etkisi düşük olan ilaç ve fizik tedavi uygulamalarıyla tedaviye başlayıp sonuç alınamazsa ameliyathane ortamında anestezi altında eklem manipulasyonu ardından fizik tedaviye devam edilmesi yine sonuç alınamazsa ameliyat şeklindedir.
En iyi sonucu hangisi verir?
Fizik tedavi ve yeniden fizik tedavi. Ameliyathanede yapılan manipulasyonların sıkça kapsül yırtığıyla sonuçlanıyor oluşu; manipulasyon sonrasında kısıtlılığın kaybolmayıp oluşan doku hasarının ağrıyı arttırması anestezi altında manipulasyon uygulamasından uzak durmamıza neden olmaktadır. Ameliyatınsa yeni bir travma oluşturup omuzun dengesini hepten bozması tercihin ısrarla fizik tedaviden yana olmasına neden olmaktadır.
Fizik tedavide ne yapıyoruz?
Yapılan müdahalelerin hepsinin ağrı ve kısıtlılığı azaltmak için olduğu akılda tutulmalıdır. Bu yüzden sıkça rastlayıp hoşlanmadığımız zorlayıcı agresif tedaviden uzak durulmalıdır. Gece ağrısının öncelikle düzeltilmesi gerekir. Gece ağrısının kan dolaşımının azalmasından ve yatış pozisyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir. Dolaşımı arttıran spazmı çözen uygulamaları önceliğe almak hasta konforunu arttırmaktadır. Zorlu germeler yüzünden iyileşmek bir yana ağrısının dahada arttığını söyleyerek başvuran oldukça fazla hastayla karşılaşıyoruz.
Tedavim ne kadar sürer?
Kronik bir hastalık olduğundan kapsüldeki iyileşme süreci bir süre daha devam edecek olsada kliniğimizde hastalarımız minimum 10 maksimum 20 gün içerisinde gece ağrısı sıfıra yakın ve hareket kısıtlılığı tamamen kaybolmuş olarak ayrılmaktadır.