D Vitamini Yeni Adı Güneş Hormonu
Yapılan çalışmaların D vitaminin önemi daha da vurgular nitelikte olduğunu göstermektedir. Bundan belki 5 yıl öncesine kadar rutin kan testlerinde bakılmayan hatta önemsenmeyen Vitamin D şimdi önemi fark edilmeye başlaması ile yerini D vitamini ampullerini kırarak ekmeğe damlatarak tüketmeye hatta doğrudan içilmesine bıraktı. Gelin görün ki bu da vitamini almak için doğru bir metot olmamakla birlikte başta böbrek hastalıklarına ; damar sorunlarına ve böbrek taşlarına neden olabiliyor. Geçmiş bilgilerimiz Vitamin D’nin sadece kemik kas sisteminde görevleri olduğu şeklinde iken; giderek iskelet sistemi dışında da çok önemli fonksiyonları olduğu anlaşılmıştır.
D vitamini ; D hormonu veya güneş hormonu diye adlandırılmaktadır. Bağışıklık düzenleyici;kilo kontrolünde etkili;damar koruyu;kanser önleyici;sinir sistemine destek olması gibi bir çok faydası vardır.
Yüz; kollar eller; bacaklar veya sırtın haftada en aşağı iki kez 10-15 dakika güneş ışığına maruziyeti optimal serum Vitamin D düzeylerini sağlar.
Son araştırmaların ışığında her yaşta ortalama günlük 1000 IU vitamin herkes için uygundur.Günlük klinik uygulamalarda Vitamin D kullanımının bütün bireyler için kullanılması gerekmektedir.
Vitamin D eksikliği
1. Vitamin D eksikliği osteoporoz ve erişkinlerde kemiğin diğer bir hastalığı osteomalazi; çocuklarda raşitizme neden olur. Vitamin D eksikliği ayrıca kardiyovasküler hastalık; metabolik sendrom ve kanser yanında multipl skleroz; romatoid artrit; tip 1 diyabet gibi birçok otoimmün sistem hastalığına artmış bir risk yaratır. Vitamin D eksikliğinin yaşlanmayı hızlandırdığı ve yaşam sürecini etkilediği öne sürülmüştür.
2. Miyokard infarktüsü; inme; kalp yetmezliği; diyabetik kardiyovasküler hastalık ve periferik arter hastalığı olanlarda; düşük Vitamin D düzeyleri saptanmıştır.
3. Şişmanlığın Vitamin D yetersizliğine de neden olduğu saptanmıştır.
4. Romatoid artrit; multipl skleroz ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi otoimmün hastalıkları olan kişilerdeki T hücreleri; immün sistemi bireylerin iç organları ve periferik dokularında inflamatuvar yanıt yaratmak üzere yönlendirirler. Geniş bir toplum çalışması olan “Nurses Health Study I and II” de Vitamin D alımı en yüksek beşlide olan kadınlarda; multipl skleroz gelişmesi %40 daha az bulunmuştur.
5. Tip 1 DM önlenmesinde Vitamin D’nin etkin olduğu; Finlandiya’da yapılan bir çalış- mada gösterilmiştir. Bebeklerde VİTAMİN D tedavisinin verildiği ayların daha sonra gelişebilecek Tip 1 DM için önemli olduğu sanılmaktadır. VİTAMİN D tedavisinin; Tip 1 DM’den korunmada 7- 12. aylarda verilmesinin; bu tedaviyi ilk altı ay içerisinde alanlara göre daha etkili olduğu ileri sürülmüştür.
6. Vitamin D eksikliği yaşlılarda; özellikle bakım evlerinde yaşayanlarda %70-100 civarındadır;
Neden Vitamin D değeri düşer?
D vitamini eksikliği ve yetersizliği kanda 25(OH)D3 düzeyi ile konur.
• 30 ng/ml üzeri normal
• 20-30 ng/ml arası D vitamini yetersizliği
• 20 ng/ml altı D vitamini eksikliği olarak tanımlanır.
Güneşe maruziyetin çeşitli nedenlerle azalması; endüstriyel kirlenme; hava kirliliği (fabrika ve egzoz dumanları); sisli havaların sık oluşu; geleneksel giyim tarzları (tesettür tarzı kapalı giyim); yaşlanma; kutuplara yakın yerlerde yaşama (örn. İsveç’te); yüksek rakımda bulunma; güneşin dünya ile olan konumundaki değişiklikler (mevsimsel değişiklikler; kış ayları); güneş ışınlarının gerekli dalga boylarının deriye yeterli ulaşa mamasına neden olur.
Bazı ilaçlar Vitamin D’nin emilimini önler (antiasitler) veya metabolizmasını hızlandırır. Antikonvülsanlar; tiazid diüretikler; kortikosteroidler; nikotin; simetidin kolesterol düşürücü ilaçlar; heparin; zayıflatıcı ajanlar (Xenical) bunlar arasında sayılabilir.
Besinlerden D vitamini Alımı
Klinik uygulamalarda yağlı balıklar (somon; sardunya) yumurta sarısı dışında doğal yiyeceklerden Vitamin D’den zengin olanlar azdır. Yağlı balıklardan çiftlik somonları; açık deniz balıklarına göre daha az Vitamin D içerir.
Gıda hazırlama sırasında Vitamin D kaybına neden olan en önemli pişirme şekli; bitkisel yağlarla kızartmadır.
D vitamini içeriği yüksek besinler
Somon (105 gr) 360 IU
Tuna balığı (90 gr) 345 IU
Sardalya balığı (52.5 gr) 250 IU
1 tam yumurta 20 IU
Dana karaciğeri (105 gr) 15 IU
D vitamini ; D hormonu veya güneş hormonu diye adlandırılmaktadır. Bağışıklık düzenleyici;kilo kontrolünde etkili;damar koruyu;kanser önleyici;sinir sistemine destek olması gibi bir çok faydası vardır.
Yüz; kollar eller; bacaklar veya sırtın haftada en aşağı iki kez 10-15 dakika güneş ışığına maruziyeti optimal serum Vitamin D düzeylerini sağlar.
Son araştırmaların ışığında her yaşta ortalama günlük 1000 IU vitamin herkes için uygundur.Günlük klinik uygulamalarda Vitamin D kullanımının bütün bireyler için kullanılması gerekmektedir.
Vitamin D eksikliği
1. Vitamin D eksikliği osteoporoz ve erişkinlerde kemiğin diğer bir hastalığı osteomalazi; çocuklarda raşitizme neden olur. Vitamin D eksikliği ayrıca kardiyovasküler hastalık; metabolik sendrom ve kanser yanında multipl skleroz; romatoid artrit; tip 1 diyabet gibi birçok otoimmün sistem hastalığına artmış bir risk yaratır. Vitamin D eksikliğinin yaşlanmayı hızlandırdığı ve yaşam sürecini etkilediği öne sürülmüştür.
2. Miyokard infarktüsü; inme; kalp yetmezliği; diyabetik kardiyovasküler hastalık ve periferik arter hastalığı olanlarda; düşük Vitamin D düzeyleri saptanmıştır.
3. Şişmanlığın Vitamin D yetersizliğine de neden olduğu saptanmıştır.
4. Romatoid artrit; multipl skleroz ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi otoimmün hastalıkları olan kişilerdeki T hücreleri; immün sistemi bireylerin iç organları ve periferik dokularında inflamatuvar yanıt yaratmak üzere yönlendirirler. Geniş bir toplum çalışması olan “Nurses Health Study I and II” de Vitamin D alımı en yüksek beşlide olan kadınlarda; multipl skleroz gelişmesi %40 daha az bulunmuştur.
5. Tip 1 DM önlenmesinde Vitamin D’nin etkin olduğu; Finlandiya’da yapılan bir çalış- mada gösterilmiştir. Bebeklerde VİTAMİN D tedavisinin verildiği ayların daha sonra gelişebilecek Tip 1 DM için önemli olduğu sanılmaktadır. VİTAMİN D tedavisinin; Tip 1 DM’den korunmada 7- 12. aylarda verilmesinin; bu tedaviyi ilk altı ay içerisinde alanlara göre daha etkili olduğu ileri sürülmüştür.
6. Vitamin D eksikliği yaşlılarda; özellikle bakım evlerinde yaşayanlarda %70-100 civarındadır;
Neden Vitamin D değeri düşer?
D vitamini eksikliği ve yetersizliği kanda 25(OH)D3 düzeyi ile konur.
• 30 ng/ml üzeri normal
• 20-30 ng/ml arası D vitamini yetersizliği
• 20 ng/ml altı D vitamini eksikliği olarak tanımlanır.
Güneşe maruziyetin çeşitli nedenlerle azalması; endüstriyel kirlenme; hava kirliliği (fabrika ve egzoz dumanları); sisli havaların sık oluşu; geleneksel giyim tarzları (tesettür tarzı kapalı giyim); yaşlanma; kutuplara yakın yerlerde yaşama (örn. İsveç’te); yüksek rakımda bulunma; güneşin dünya ile olan konumundaki değişiklikler (mevsimsel değişiklikler; kış ayları); güneş ışınlarının gerekli dalga boylarının deriye yeterli ulaşa mamasına neden olur.
Bazı ilaçlar Vitamin D’nin emilimini önler (antiasitler) veya metabolizmasını hızlandırır. Antikonvülsanlar; tiazid diüretikler; kortikosteroidler; nikotin; simetidin kolesterol düşürücü ilaçlar; heparin; zayıflatıcı ajanlar (Xenical) bunlar arasında sayılabilir.
Besinlerden D vitamini Alımı
Klinik uygulamalarda yağlı balıklar (somon; sardunya) yumurta sarısı dışında doğal yiyeceklerden Vitamin D’den zengin olanlar azdır. Yağlı balıklardan çiftlik somonları; açık deniz balıklarına göre daha az Vitamin D içerir.
Gıda hazırlama sırasında Vitamin D kaybına neden olan en önemli pişirme şekli; bitkisel yağlarla kızartmadır.
D vitamini içeriği yüksek besinler
Somon (105 gr) 360 IU
Tuna balığı (90 gr) 345 IU
Sardalya balığı (52.5 gr) 250 IU
1 tam yumurta 20 IU
Dana karaciğeri (105 gr) 15 IU