D Vitamininin Fazlalığında Görülen 6 Yan Etki
D vitamini; sağlık için son derece önemlidir. Bir hormon olarak; vücut hücrelerini sağlıklı tutmak ve gerektiği gibi çalışmaları için vücutta çeşitli roller üstlenir. Çoğu insan D vitaminini yetersiz almaktadır; bu nedenle takviyeleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Nadir de olsa D vitamininin vücutta toksik seviyelere ulaşması da mümkündür.
Eksikliği ve Toksisitesi
D vitamini kalsiyumun emilimini; bağışıklık fonksiyonunu; kemik; kas ve kalp sağlığını korur. Yiyeceklerde doğal olarak bulunur ve cildin güneş ışığına maruz kalmasıyla birlikte vücut tarafından da üretilebilir. Yağlı balığın yanı sıra D vitamini açısından zengin besinler kısıtlıdır. Dahası; çoğu insan vücudunun yeterli D vitamini üretmesi için gerekli olan güneşe yeterince maruz kalmaz. Bu nedenle; eksiklik çok yaygındır. Dünya genelinde yaklaşık 1 milyar insanın bu vitaminden yeterince yararlanmadığı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla yetersizlik bu seviyede yüksek olduğundan takviyeler de yaygınlaşmıştır. D vitamininin D2 ve D3 formu takviye olarak alınan çeşitleridir. D3 formu hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunur ve güneşe maruz kalma durumunda aktifleşir. D2 formu ise bitkisel kaynaklı D vitamin çeşididir. Vitamin D3’ün kan D vitamin seviyelerini D2’den daha fazla miktarda arttırdığı tespit edilmiştir. Çalışmalar sonunda; günde tüketilen her 100 IU’luk ilave D3 formunun kandaki D vitamin seviyesini ortalama 2;5 nmol / l yükselteceği bulunmuştur.
Bununla birlikte; D3 formunun aşırı miktarda uzun süreli alımı vücutta birikmeye neden olabilmektedir. D vitamini zehirlenmesi; kan seviyelerinin 375 nmol /l’nin üzerine çıktığında ortaya çıkar. Vitamin vücut yağında depolandığından ve yavaş yavaş kan dolaşımına salındığından dolayı toksisitenin etkileri; takviyeleri almayı bıraktıktan sonra birkaç ay sürebilmektedir. Ayrıca; etiket üzerinde listelenenden çok daha fazla miktarda D vitamini içeren takviyeleri alarak aşırı miktarda D vitamini alımı oluşabilmektedir. Buna karşılık; tek başına diyet ve güneş maruziyeti yoluyla yüksek kan seviyelerine ulaşmak imkânsızdır. Aşağıda; D vitamininin 6 ana yan etkisi bulunmaktadır.
Yüksek Kan Seviyeleri
Kandaki D vitamin miktarını normal seviyede tutmak bağışıklığın sağlanmasına; osteoporoz ve kanser gibi hastalıklardan korumaya yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte; bu seviyeler için optimum aralık konusunda evrensel bir anlaşma bulunmamaktadır. Vitamin D Konseyi; 75 nmol / l’lik bir D vitamin seviyesinin genellikle yeterli olduğu ve 250 nmol / l’lik seviyeyi aşması durumunda çeşitli toksik etkileri görülebileceğini bildirdi. Eksikliği yaygın şekilde görülmesine rağmen; çok yüksek kan seviyesine sahip birisini bulmak zordur.
Yüksek Kan Kalsiyum Düzeyleri
D vitamini; tüketilen gıdalardaki kalsiyumun vücutta emilmesine yardımcı olur. Aslında bu; D vitamininin en önemli rollerinden biridir. Bununla birlikte D vitamin alımının aşırı olması durumunda; kan kalsiyumunda istenmeyen semptomlara neden olabilmektedir.
Yüksek kan kalsiyum düzeyleri(hiperkalsemi); aşağıdaki belirtileri içerir:
Sindirim sistemi rahatsızlığı; örneğin kusma; mide bulantısı ve mide ağrısı
Yorulma; baş dönmesi
Aşırı susuzluk
Sık idrara çıkma
Mide bulantısı; kusma ve iştah açıcı iştah
Çok fazla D vitamin alımının yan etkileri kandaki aşırı kalsiyum ile ilişkilidir. Bu durum bulantı; kusma ve iştahsızlık gibi belirtiler meydana getirir. Bununla birlikte; bu belirtiler yüksek kalsiyum düzeyleri olan her bireyde görülmez.
Mide ağrısı; kabızlık veya ishal
Mide ağrısı; kabızlık ve ishal; genellikle gıda intoleransları veya irritabl bağırsak sendromu ile ilgili yaygın sindirim şikâyetleridir. Bununla birlikte; bunlar D vitamin zehirlenmesinin neden olduğu artmış kalsiyum düzeylerinin bir belirtisi olabilmektedir. Bu belirtiler eksikliği gidermek için yüksek dozda D vitamini alan kişilerde ortaya çıkabilir. Diğer semptomlarda olduğu gibi; D vitamini kan seviye benzer şekilde yükseldiği bireysel olarak görülür. Bir vaka çalışmasında; bir erkek çocuğu; yanlış etiketlenmiş D vitamini takviyeleri aldıktan sonra karın ağrısı ve kabızlık geliştiği gözlenmiştir. Ek olarak alınan D vitamin tabletlerinde etikette belirtilen miktardan daha fazla miktarda D vitamini içerebilmektedir ve bu durum aşırı alımlara sebep olabilir. Bu sebeple D vitamini takviyeleri kullanırken kontrol edilmeli ve güvenilir kaynaklardan temin edilmelidir.
Kemik Kaybı
D vitamini; kalsiyum emiliminde ve kemik metabolizmasında önemli bir rol oynadığından; yeterli miktarda alımı güçlü kemiklerin korunması için çok önemlidir. Bununla birlikte; D vitamini çok fazla olması kemik sağlığına zararlı olabilir. D vitamininin aşırı miktarda alımı yüksekliği kalsiyumun vücuttaki yüksekliği ile sorun oluştursa da bunun yanı sıra K2 vitamin miktarının azalmasıyla birlikte çeşitli problemlerle karşılaşılabilir. K2 vitamininin en önemli fonksiyonlarından biri; kalsiyumları kemiklerde ve kandaki tutmaktır. Çok yüksek D vitamini düzeylerinin vitamin K2 aktivitesini azaltabileceği öne sürülmektedir. Kemik kaybına karşı kendinizi korumak için; aşırı miktarda D vitamini ve K2 vitamini takviyesinden kaçının. Et gibi K vitamini bakımından zengin gıdaları tüketebilirsiniz.
Böbrek Yetmezliği
Aşırı D vitamini alımı sıklıkla böbrek hasarına neden olur. Aşırı yüksek dozda D vitamini enjeksiyonu alan 62 kişiden oluşan bir çalışmada; her birey sağlıklı böbrekler veya mevcut böbrek hastalığı olmasına bakılmaksızın böbrek yetmezliği yaşadığı tespit edilmiştir. Böbrek yetmezliği oral veya intravenöz hidrasyon ve ilaç ile tedavi edilmektedir.
Eksikliği ve Toksisitesi
D vitamini kalsiyumun emilimini; bağışıklık fonksiyonunu; kemik; kas ve kalp sağlığını korur. Yiyeceklerde doğal olarak bulunur ve cildin güneş ışığına maruz kalmasıyla birlikte vücut tarafından da üretilebilir. Yağlı balığın yanı sıra D vitamini açısından zengin besinler kısıtlıdır. Dahası; çoğu insan vücudunun yeterli D vitamini üretmesi için gerekli olan güneşe yeterince maruz kalmaz. Bu nedenle; eksiklik çok yaygındır. Dünya genelinde yaklaşık 1 milyar insanın bu vitaminden yeterince yararlanmadığı tahmin edilmektedir. Dolayısıyla yetersizlik bu seviyede yüksek olduğundan takviyeler de yaygınlaşmıştır. D vitamininin D2 ve D3 formu takviye olarak alınan çeşitleridir. D3 formu hayvansal kaynaklı ürünlerde bulunur ve güneşe maruz kalma durumunda aktifleşir. D2 formu ise bitkisel kaynaklı D vitamin çeşididir. Vitamin D3’ün kan D vitamin seviyelerini D2’den daha fazla miktarda arttırdığı tespit edilmiştir. Çalışmalar sonunda; günde tüketilen her 100 IU’luk ilave D3 formunun kandaki D vitamin seviyesini ortalama 2;5 nmol / l yükselteceği bulunmuştur.
Bununla birlikte; D3 formunun aşırı miktarda uzun süreli alımı vücutta birikmeye neden olabilmektedir. D vitamini zehirlenmesi; kan seviyelerinin 375 nmol /l’nin üzerine çıktığında ortaya çıkar. Vitamin vücut yağında depolandığından ve yavaş yavaş kan dolaşımına salındığından dolayı toksisitenin etkileri; takviyeleri almayı bıraktıktan sonra birkaç ay sürebilmektedir. Ayrıca; etiket üzerinde listelenenden çok daha fazla miktarda D vitamini içeren takviyeleri alarak aşırı miktarda D vitamini alımı oluşabilmektedir. Buna karşılık; tek başına diyet ve güneş maruziyeti yoluyla yüksek kan seviyelerine ulaşmak imkânsızdır. Aşağıda; D vitamininin 6 ana yan etkisi bulunmaktadır.
Yüksek Kan Seviyeleri
Kandaki D vitamin miktarını normal seviyede tutmak bağışıklığın sağlanmasına; osteoporoz ve kanser gibi hastalıklardan korumaya yardımcı olabilmektedir. Bununla birlikte; bu seviyeler için optimum aralık konusunda evrensel bir anlaşma bulunmamaktadır. Vitamin D Konseyi; 75 nmol / l’lik bir D vitamin seviyesinin genellikle yeterli olduğu ve 250 nmol / l’lik seviyeyi aşması durumunda çeşitli toksik etkileri görülebileceğini bildirdi. Eksikliği yaygın şekilde görülmesine rağmen; çok yüksek kan seviyesine sahip birisini bulmak zordur.
Yüksek Kan Kalsiyum Düzeyleri
D vitamini; tüketilen gıdalardaki kalsiyumun vücutta emilmesine yardımcı olur. Aslında bu; D vitamininin en önemli rollerinden biridir. Bununla birlikte D vitamin alımının aşırı olması durumunda; kan kalsiyumunda istenmeyen semptomlara neden olabilmektedir.
Yüksek kan kalsiyum düzeyleri(hiperkalsemi); aşağıdaki belirtileri içerir:
Sindirim sistemi rahatsızlığı; örneğin kusma; mide bulantısı ve mide ağrısı
Yorulma; baş dönmesi
Aşırı susuzluk
Sık idrara çıkma
Mide bulantısı; kusma ve iştah açıcı iştah
Çok fazla D vitamin alımının yan etkileri kandaki aşırı kalsiyum ile ilişkilidir. Bu durum bulantı; kusma ve iştahsızlık gibi belirtiler meydana getirir. Bununla birlikte; bu belirtiler yüksek kalsiyum düzeyleri olan her bireyde görülmez.
Mide ağrısı; kabızlık veya ishal
Mide ağrısı; kabızlık ve ishal; genellikle gıda intoleransları veya irritabl bağırsak sendromu ile ilgili yaygın sindirim şikâyetleridir. Bununla birlikte; bunlar D vitamin zehirlenmesinin neden olduğu artmış kalsiyum düzeylerinin bir belirtisi olabilmektedir. Bu belirtiler eksikliği gidermek için yüksek dozda D vitamini alan kişilerde ortaya çıkabilir. Diğer semptomlarda olduğu gibi; D vitamini kan seviye benzer şekilde yükseldiği bireysel olarak görülür. Bir vaka çalışmasında; bir erkek çocuğu; yanlış etiketlenmiş D vitamini takviyeleri aldıktan sonra karın ağrısı ve kabızlık geliştiği gözlenmiştir. Ek olarak alınan D vitamin tabletlerinde etikette belirtilen miktardan daha fazla miktarda D vitamini içerebilmektedir ve bu durum aşırı alımlara sebep olabilir. Bu sebeple D vitamini takviyeleri kullanırken kontrol edilmeli ve güvenilir kaynaklardan temin edilmelidir.
Kemik Kaybı
D vitamini; kalsiyum emiliminde ve kemik metabolizmasında önemli bir rol oynadığından; yeterli miktarda alımı güçlü kemiklerin korunması için çok önemlidir. Bununla birlikte; D vitamini çok fazla olması kemik sağlığına zararlı olabilir. D vitamininin aşırı miktarda alımı yüksekliği kalsiyumun vücuttaki yüksekliği ile sorun oluştursa da bunun yanı sıra K2 vitamin miktarının azalmasıyla birlikte çeşitli problemlerle karşılaşılabilir. K2 vitamininin en önemli fonksiyonlarından biri; kalsiyumları kemiklerde ve kandaki tutmaktır. Çok yüksek D vitamini düzeylerinin vitamin K2 aktivitesini azaltabileceği öne sürülmektedir. Kemik kaybına karşı kendinizi korumak için; aşırı miktarda D vitamini ve K2 vitamini takviyesinden kaçının. Et gibi K vitamini bakımından zengin gıdaları tüketebilirsiniz.
Böbrek Yetmezliği
Aşırı D vitamini alımı sıklıkla böbrek hasarına neden olur. Aşırı yüksek dozda D vitamini enjeksiyonu alan 62 kişiden oluşan bir çalışmada; her birey sağlıklı böbrekler veya mevcut böbrek hastalığı olmasına bakılmaksızın böbrek yetmezliği yaşadığı tespit edilmiştir. Böbrek yetmezliği oral veya intravenöz hidrasyon ve ilaç ile tedavi edilmektedir.