Bir ve İki yaş Arası Sosyal-Duygusal Gelişim
Bu dönemde bebeğinizin kendisiyle ilgili farkındalığı artmış; kendisinin bağımsız bir birey olduğunun farkına varmaya başlamıştır. Bu yeni bilgi; aynı zamanda diğer insanların kendisinden farklı düşünce ve duygularının olduğunu fark etmesine yardımcı olacak ve empati becerisinin gelişiminin temellerini oluşturacaktır.
Bebeğiniz bu dönemde yaşıtlarıyla vakit geçirme konusunda daha istekli olacaktır. Ancak henüz yaşıtlarıyla beraber işbirliği içinde oyun oynamaktansa yan yana oynamayı tercih edecektir.
1-2 yaş arası çocukların oyun davranışına bir örnek:
1; 5 yaşındaki Ahmet; parkta oynayan kendisinden biraz daha büyük Kaan’ı görür ve onun yanına gider. Kaan kum havuzunda kovasıyla oynamaktadır. Ahmet onu ilgiyle izler ve onun yaptıklarını taklit etmeye başlar. Kovasına kum doldurur; boşaltır. Kaan ve Ahmet bir süre yan yana kovalarıyla kumda oynarlar. Sonra Ahmet; kovasını bırakır ve salıncaklara doğru gider.
Çocuğunuzun sosyal-duygusal gelişimini desteklemek için neler yapabilirsiniz?
• Gelişmekte olan becerilerini doğru miktarda yardımla destekleyin.
Çocuklar en iyi oynayarak; inceleyerek ve kendileri deneyerek öğrenirler. O yüzden çoğu zaman yapmak istedikleri şeyler; yapabileceklerinden fazla olsa da onlara deneme-yanılma aşamalarında sadece olması gerektiği kadar yardım önerisinde bulunarak onların iyi birer problem çözücü ve kendine güvenen çocuklar olmasını sağlayabilirsiniz.
Yardım etme seviyesi ile ilgili bir örnek:
2-yaşındaki Leyla ayakkabılarını kendisi giymek istiyor. Bu onun gelişim aşaması için zor bir amaç olsa da annesinden gelen hafif bir yardımla Leyla ayakkabılarını kendisi giymiş olmanın tadını çıkarıyor. Nasıl mı? Annesi ona rahat arkasına dayanarak oturabileceği bir sandalye veriyor. Ayakkabıları sağ ayak sağ tarafa; sol ayak sol tarafa gelecek şekilde koyuyor. Leyla deneyerek zorlanarak da olsa ayakkabıları ayağına kendi geçiyor.
• Sorun çözmeyi öğrenmelerine yardım edin.
Bu yaş grubundaki çocuklar sıra bekleme; paylaşma gibi konularda kendilerini henüz çok iyi kontrol edemezler. Bu sebeple oyun gruplarında sıklıkla oyuncak paylaşma sorunu yaşanır. Bunun üstesinden gelebilmek için sizin desteğinize ihtiyaç duyarlar. Karşılıklı top atma gibi oyunlar sıra beklemeyi öğretmek için güzel fırsatlar sunar. Oyuncak paylaşma konusunda problem yaşandığı zaman; çocukların ilgisini başka bir oyuncağa ya da odanın başka bir bölgesine çekerek yardımcı olabilirsiniz.
Örneğin:
Ali ve Kerem yan yana oyuncak sandığını açmış; oyuncaklara bakıyorlar. Her ikisi de kırmızı büyük arabayı istiyorlar. Ama Ali; arabayı daha önce eline aldığı için arabayı bırakmamakta kararlı. Kerem bu durumu ağlayarak protesto edince annesi masadaki oyun hamuru setini alıyor ve ‘Kim oyun hamuru ister?’ diye soruyor. Kerem ilgiyle annesinin yanına gidiyor. Ali de kırmızı arabayı inceledikten sonra onlara katılıyor.
• Güvenli tutarlı bir ev ortamı sunun.
Yürümeyi öğrendikten sonra çocuklar; bol bol araştırma yapmak; evin içerisinde daha önce görüp de dokunamadıkları eşyalara bakmak isterler. Bu dönem ev içerisinde basit düzenlemelerle evi daha güvenli bir hale getirmeniz gerekebilir. En önemli güvenlik kuralı ise sizin çocuğunuzun yanında olmanızdır. Oyun oynarken; sizi nerede bulacağını; ihtiyacı olduğu zaman yanınıza gelebileceğini bilmesi onun kendini güvende hissetmesi için en önemli etkendir.
Ev içerisinde sakin; huzurlu bir ortam olması da tabi ki çocuğun duygusal gelişimi için önemlidir. Günlük aktiviteler hakkında konuşmak; o gün yapacaklarımızı çocukla paylaşmak; ona hem kontrol hem de güven duygusu verir.
Bebeğiniz bu dönemde yaşıtlarıyla vakit geçirme konusunda daha istekli olacaktır. Ancak henüz yaşıtlarıyla beraber işbirliği içinde oyun oynamaktansa yan yana oynamayı tercih edecektir.
1-2 yaş arası çocukların oyun davranışına bir örnek:
1; 5 yaşındaki Ahmet; parkta oynayan kendisinden biraz daha büyük Kaan’ı görür ve onun yanına gider. Kaan kum havuzunda kovasıyla oynamaktadır. Ahmet onu ilgiyle izler ve onun yaptıklarını taklit etmeye başlar. Kovasına kum doldurur; boşaltır. Kaan ve Ahmet bir süre yan yana kovalarıyla kumda oynarlar. Sonra Ahmet; kovasını bırakır ve salıncaklara doğru gider.
Çocuğunuzun sosyal-duygusal gelişimini desteklemek için neler yapabilirsiniz?
• Gelişmekte olan becerilerini doğru miktarda yardımla destekleyin.
Çocuklar en iyi oynayarak; inceleyerek ve kendileri deneyerek öğrenirler. O yüzden çoğu zaman yapmak istedikleri şeyler; yapabileceklerinden fazla olsa da onlara deneme-yanılma aşamalarında sadece olması gerektiği kadar yardım önerisinde bulunarak onların iyi birer problem çözücü ve kendine güvenen çocuklar olmasını sağlayabilirsiniz.
Yardım etme seviyesi ile ilgili bir örnek:
2-yaşındaki Leyla ayakkabılarını kendisi giymek istiyor. Bu onun gelişim aşaması için zor bir amaç olsa da annesinden gelen hafif bir yardımla Leyla ayakkabılarını kendisi giymiş olmanın tadını çıkarıyor. Nasıl mı? Annesi ona rahat arkasına dayanarak oturabileceği bir sandalye veriyor. Ayakkabıları sağ ayak sağ tarafa; sol ayak sol tarafa gelecek şekilde koyuyor. Leyla deneyerek zorlanarak da olsa ayakkabıları ayağına kendi geçiyor.
• Sorun çözmeyi öğrenmelerine yardım edin.
Bu yaş grubundaki çocuklar sıra bekleme; paylaşma gibi konularda kendilerini henüz çok iyi kontrol edemezler. Bu sebeple oyun gruplarında sıklıkla oyuncak paylaşma sorunu yaşanır. Bunun üstesinden gelebilmek için sizin desteğinize ihtiyaç duyarlar. Karşılıklı top atma gibi oyunlar sıra beklemeyi öğretmek için güzel fırsatlar sunar. Oyuncak paylaşma konusunda problem yaşandığı zaman; çocukların ilgisini başka bir oyuncağa ya da odanın başka bir bölgesine çekerek yardımcı olabilirsiniz.
Örneğin:
Ali ve Kerem yan yana oyuncak sandığını açmış; oyuncaklara bakıyorlar. Her ikisi de kırmızı büyük arabayı istiyorlar. Ama Ali; arabayı daha önce eline aldığı için arabayı bırakmamakta kararlı. Kerem bu durumu ağlayarak protesto edince annesi masadaki oyun hamuru setini alıyor ve ‘Kim oyun hamuru ister?’ diye soruyor. Kerem ilgiyle annesinin yanına gidiyor. Ali de kırmızı arabayı inceledikten sonra onlara katılıyor.
• Güvenli tutarlı bir ev ortamı sunun.
Yürümeyi öğrendikten sonra çocuklar; bol bol araştırma yapmak; evin içerisinde daha önce görüp de dokunamadıkları eşyalara bakmak isterler. Bu dönem ev içerisinde basit düzenlemelerle evi daha güvenli bir hale getirmeniz gerekebilir. En önemli güvenlik kuralı ise sizin çocuğunuzun yanında olmanızdır. Oyun oynarken; sizi nerede bulacağını; ihtiyacı olduğu zaman yanınıza gelebileceğini bilmesi onun kendini güvende hissetmesi için en önemli etkendir.
Ev içerisinde sakin; huzurlu bir ortam olması da tabi ki çocuğun duygusal gelişimi için önemlidir. Günlük aktiviteler hakkında konuşmak; o gün yapacaklarımızı çocukla paylaşmak; ona hem kontrol hem de güven duygusu verir.