Ölüm ve Yas Süreci
Sevdiklerimizi kaybetmekten ; onlardan ayrılmaktan hepimiz çok korkarız ; bazen düşüncesi bile ufak göz yaşlarına sebeb olurken ; bunu yaşayanları ya dinlemek istemeyiz yada onların acısına ortak oluruz . Bazen kafamızdan geçen Şimdi ne yapacak sorusunu gözlerimizden okumasınlar diye sakınırız. Ne varki elimizde olmayan nedenlerden; olası sebeblerden dolayı yakınlarımızı kaybettiğimizde yaşadığımız süreç Yas sürecidir ve sürecin kesinlikle yaşanması gerekir. Tıp Litaritürü bu süreci ortalama 1 sene olarak göstersede insandan insana değişen bir süreçtir. Yas sürecinin evreleri vardır ; ve evreleri tamamlayan bireyler psikolojik anlamda bu yas sürecinden geçmiş ve bütün semptomları kaybolmuş demektir.Geri döndüremeyeceğimiz bir kayıp üzerine yas tutmak çok d
oğal bir durumdur. Bu yaşadığımız durum ayrılık acısıyla aynı depresyon belirtilerini göstersede ; ayrılık yaşadığımız kişiyle bir kez daha karşılaşma ihtimali olması yas sürecinin farklı yaşanmasını sağlar.
Peki bu yas sürecinin travmatik bir sürece doğru gideceğini nasıl anlayacağız ?
Zaman içerisinde yaşanan duygularda bir değişiklik olmuyor; kaybı yaşayan kişi ortalama 1 sene sonra normal hayatına ; işine okuluna; sosyal çevresine dönemiyorsa . Sürekli kaybettigi kişi için masaya bir tabak daha yemek koyuyor ; onunla konuşuyor hatta onunla karşılaşma ihtimalleri üzerine gidiyorsa ; kaybedilen kişiyi hep acılı üzüntülü ve mutsuz düşlüyorsa depresyondan şüphelenilebiilir ve bu durumun travmatik bir hal alması gözlemlenebilir.
Yas Evreleri
1)İnkar ; Bu evre kişilerin her kayıp dan sonra yaşadığı genel bir evre olarak nitelendirilir.Kişi çok yakından birini kaybettiğinde bu durumu kabullenmenin ona daha çok acı vereceğini düşündüğü için kaybı inkar edip ; hiç olmamış gibi ve kayıpla yaşamaya başlar ..Kayıptan sonra yaşanan bu evre çok normal ve psikolojik olarak olması gereken adaptasyonun bel kemiğidir.Yine inkar sürecinde görülen hayaller; rüyalar her bireyde farklılık göstersede davranış biçimi olarakda karşımıza çıkmayabilir.
2)Sosyal Geri Çekilme; Kaybı yaşayan kişi bu duruma hazır olmaya başlamıştır fakat sosyal çevresiyle olan durumu pekde parlak gözükmez.İşe gitmek; okula gitmek hayatının en zor anıymış gibi gelir.Durumu bile insanlardan kaçmaya ve iletişim kurmamaya çalışır.Sokakta yürürken herkesin ona bu acıyla nasıl baş ediyorsun sorusunu soracakmış gibi zihinsel soru cevap yaparak bu tarz sorulara kendini hazırlar . En yakın arkadaşıyla bile bu durumu konuşmaktan kaçınır.Öz bakımını yapmaması beklenen bir durumdur.Bu evrenin uzaması depresyonu tetiklemektedir.
3)Yeniden Yapılandırma; Kişi inkar ve sosyal geri çekilme evresini atlatıktan sonra ve depresyonu kısa süreli yaşadıktan sonra ortalama bir süreçle bu evreleri geçirebilirse zihin yeniden yapılandırma butonuna basmaya hazırdır.Yeniden yapılandırma kişinin arkadaşlarına dönmesine; kaybı kabullenmesine ; öz bakımını yapabilmesine olanak sağlar.
Yas evreleri yaşanan ve bir çok insanın aynı fikirlerle gündemini oluşturup atlattığı bir süreçtir.Burda en önemli süreç sizin kayba bakış açınız değil hayattaki işlevselliğinizi nasıl ve ne kadar yerine getiriyor oluşunuzdur. Hayata döndüyseniz ve kaybınızı sürekli yanınızda hissediyorsanız bu sizi travmatik bir depresyon hastası yapmaz ; aksine bununla başa çıkmak için yürüttüğünüz çalışma sizi daha dik ve ayakta tutarak bu duruma alışmanızı sağlayacaktir. İnaçlarınız ; sorgulama güdüsü kayıp sonrası yaşanacak doğal bir süreçtir.Bu süreçte sizi zorlayan yakın arkadaşlarınız aileniz ve diğer sohbetlerden kaçınmak en doğalı ve bazen olması gerekendir.
oğal bir durumdur. Bu yaşadığımız durum ayrılık acısıyla aynı depresyon belirtilerini göstersede ; ayrılık yaşadığımız kişiyle bir kez daha karşılaşma ihtimali olması yas sürecinin farklı yaşanmasını sağlar.
Peki bu yas sürecinin travmatik bir sürece doğru gideceğini nasıl anlayacağız ?
Zaman içerisinde yaşanan duygularda bir değişiklik olmuyor; kaybı yaşayan kişi ortalama 1 sene sonra normal hayatına ; işine okuluna; sosyal çevresine dönemiyorsa . Sürekli kaybettigi kişi için masaya bir tabak daha yemek koyuyor ; onunla konuşuyor hatta onunla karşılaşma ihtimalleri üzerine gidiyorsa ; kaybedilen kişiyi hep acılı üzüntülü ve mutsuz düşlüyorsa depresyondan şüphelenilebiilir ve bu durumun travmatik bir hal alması gözlemlenebilir.
Yas Evreleri
1)İnkar ; Bu evre kişilerin her kayıp dan sonra yaşadığı genel bir evre olarak nitelendirilir.Kişi çok yakından birini kaybettiğinde bu durumu kabullenmenin ona daha çok acı vereceğini düşündüğü için kaybı inkar edip ; hiç olmamış gibi ve kayıpla yaşamaya başlar ..Kayıptan sonra yaşanan bu evre çok normal ve psikolojik olarak olması gereken adaptasyonun bel kemiğidir.Yine inkar sürecinde görülen hayaller; rüyalar her bireyde farklılık göstersede davranış biçimi olarakda karşımıza çıkmayabilir.
2)Sosyal Geri Çekilme; Kaybı yaşayan kişi bu duruma hazır olmaya başlamıştır fakat sosyal çevresiyle olan durumu pekde parlak gözükmez.İşe gitmek; okula gitmek hayatının en zor anıymış gibi gelir.Durumu bile insanlardan kaçmaya ve iletişim kurmamaya çalışır.Sokakta yürürken herkesin ona bu acıyla nasıl baş ediyorsun sorusunu soracakmış gibi zihinsel soru cevap yaparak bu tarz sorulara kendini hazırlar . En yakın arkadaşıyla bile bu durumu konuşmaktan kaçınır.Öz bakımını yapmaması beklenen bir durumdur.Bu evrenin uzaması depresyonu tetiklemektedir.
3)Yeniden Yapılandırma; Kişi inkar ve sosyal geri çekilme evresini atlatıktan sonra ve depresyonu kısa süreli yaşadıktan sonra ortalama bir süreçle bu evreleri geçirebilirse zihin yeniden yapılandırma butonuna basmaya hazırdır.Yeniden yapılandırma kişinin arkadaşlarına dönmesine; kaybı kabullenmesine ; öz bakımını yapabilmesine olanak sağlar.
Yas evreleri yaşanan ve bir çok insanın aynı fikirlerle gündemini oluşturup atlattığı bir süreçtir.Burda en önemli süreç sizin kayba bakış açınız değil hayattaki işlevselliğinizi nasıl ve ne kadar yerine getiriyor oluşunuzdur. Hayata döndüyseniz ve kaybınızı sürekli yanınızda hissediyorsanız bu sizi travmatik bir depresyon hastası yapmaz ; aksine bununla başa çıkmak için yürüttüğünüz çalışma sizi daha dik ve ayakta tutarak bu duruma alışmanızı sağlayacaktir. İnaçlarınız ; sorgulama güdüsü kayıp sonrası yaşanacak doğal bir süreçtir.Bu süreçte sizi zorlayan yakın arkadaşlarınız aileniz ve diğer sohbetlerden kaçınmak en doğalı ve bazen olması gerekendir.