Çocuğuma Öfke Kontrolü Öğretiyorum
Çocuklar bazen çeşitli nedenlerden dolayı öfkelenirler ve bu öfkelerini farklı biçimlerde ifade ederler. Bu öfke ifade biçimi şiddetli ve tehlikeli hale gelmeye başladığında ise çocuklar; panik olan ebeveynlerinden en çok ‘’Şımarıklığı kes’’; ‘’Çok yaramazsın’’; ‘’Yeter artık !’’ gibi cümleler duymaktadırlar. Yoğun öfke durumlarında ise bu cümleler onların sakinleşmesini sağlamaz tam tersine daha da öfkelenmelerine neden olur.
Her şeyden önce sizin ve çocuğunuzun bilmesi gereken nokta öfkenin gerekli bir duygu olduğudur. Öfke kötü bir duygu değildir. Öfkenin kötü yanı uygun olmayan yollarla ifade edilmesidir.
Peki çocuklarınızın öfkelerini uygun olmayan yollarla ifade etmesini nasıl önleyebilirsiniz?
• Çocuklar ne söylediğinizle değil ne yaptığınızla ilgilenirler. Dolayısıyla öncelikle sizin öfkenizi nasıl dışa vurduğunuz üzerinde düşünmeniz gereklidir. Çocukların en büyük model kaynağı olduğunuzu unutmayın. Onlar sizin davranış ve iletişim biçimlerinizi alır ve uygularlar. Bir problem ile karşılaştığınızda verdiğiniz tepkiler çocuğunuzun problemle baş etme şeklini belirler.
• Çocuklarınıza fiziksel veya sözel şiddet uygulamayın; olumlu disiplin yöntemleri deneyin.Dayak ve sözel şiddet çocuğunuzda o an istenmeyen davranışı sonlandırsa da; uzun vaade de çocuğunuzun yaşadığı değersizlik hissini artırmakta; olumsuz davranışlarını pekiştirmekte ve ortaya çıkma olasılığını artırmaktadır.
• Sadece siz değil etrafınızdaki her şey çocuğunuz için bir rol modeldir. Çocuklarınızın şiddet içerikli televizyon programları; çizgi filmler ve bilgisayar oyunlarından uzak tutmalısınız.
• Aşırı kontrollü; engelleyici ve baskıcı bir tutum sergilemeyin. Aynı tutumu çocuğunuzun diğer kişilere sergilediğine tanık olabilirsiniz.
• Çocuğunuzun sözel ifade gücünü artırın. Aile ortamınızda kendini sözel olarak ifade etmesine fırsat verin. Unutmayın; duygularını sözel olarak ifade edemeyen çocuk; davranışlarıyla kendini ifade eder.
Öfkesini uygun olmayan yollarla ifade etmeyi öğrenmiş çocuğunuza öfke ile başa çıkma yollarını nasıl öğretebilirsiniz?
• Bu aşamada yapacağınız ilk şey çocuğunuzun nelere öfkelendiğini bulmak ve stres faktörlerini ortadan kaldırmak ya da yeniden düzenlemektir. Öfke kendini her seferinde saldırgan davranışlarla ortaya çıkarıyorsa ve nasıl baş edeceğinizi bilmiyorsanız; bu davranışın her ortaya çıktığında pekiştiğini unutmayın. Öfke kendini göstermeden önleminizi alın. Ayrıca çocuğunuzun öfkesinin altında yatan nedenleri anlamak o davranışa daha anlayışla yaklaşmanızı sağlayacaktır.
• Öfkelendiklerinde sergiledikleri olumsuz davranışları pekiştirmeyin. Dışarı çıkmak istiyorsa ve siz izin vermediğiniz de kapıyı tekmelemeye başladıysa; izin verdiğiniz an artık size ‘’dışarı çıkabilir miyim’’deyip izin istemek yerine kapıyı tekmeleyip çıkmaya çalışacaktır.
• Çocuğunuzun ilgisini başka yöne kaydırabilirsiniz.
• Öfkesini dışa vurumunda ona alternatifler sunabilirsiniz. Örneğin öfke resmini bir kağıda çizebilir ve daha sonra bu kağıdı parçalara ayırıp çöpe atabilir ya da bu kağıtları top haline getirip basket ya da gol atabilir.
• Oyuncaklar veya kuklalar kullanarak oyun üzerinden olay ve hissedilen duygular üzerinden konuşabilirsiniz. Oyunun içinde her duyguya özgü duygu kartları da kullanabilirsiniz.
• Öfkelendiklerini hissettiklerinde bazı nefes tekniklerini çocuğunuza öğretebilirsiniz. Derin bir nefes almak ve gevşemek onu rahatlatacaktır. ‘’Dur ve şimdi derin bir nefes al’’ diyebilirsiniz.
• Çocuklarda öfke kontrolü ile ilgili kitaplar eşliğinde çocuğunuzla uygun yolla ifade biçimleri çalışabilirsiniz. Çocuklarınız görsel açıdan zenginleştirilmiş bu kitaplara ilgi gösterecek ve görerek daha iyi öğreneceklerdir.
• Öfkesini uygun yollarla ifade ettiğinde onu takdir edin.
Eğer çocuğunuzun öfkeli davranışları ile baş etmesinde ilerleme sağlayamıyorsanız bir uzmandan yardım almalısınız. Ayrıca saldırgan davranışların altında organik bir neden yatabileceğini de göz ardı etmeyin. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; tiroidin çok çalışması ya da epilepsi gibi bir neden de altta yatıyor olabilir.
Her şeyden önce sizin ve çocuğunuzun bilmesi gereken nokta öfkenin gerekli bir duygu olduğudur. Öfke kötü bir duygu değildir. Öfkenin kötü yanı uygun olmayan yollarla ifade edilmesidir.
Peki çocuklarınızın öfkelerini uygun olmayan yollarla ifade etmesini nasıl önleyebilirsiniz?
• Çocuklar ne söylediğinizle değil ne yaptığınızla ilgilenirler. Dolayısıyla öncelikle sizin öfkenizi nasıl dışa vurduğunuz üzerinde düşünmeniz gereklidir. Çocukların en büyük model kaynağı olduğunuzu unutmayın. Onlar sizin davranış ve iletişim biçimlerinizi alır ve uygularlar. Bir problem ile karşılaştığınızda verdiğiniz tepkiler çocuğunuzun problemle baş etme şeklini belirler.
• Çocuklarınıza fiziksel veya sözel şiddet uygulamayın; olumlu disiplin yöntemleri deneyin.Dayak ve sözel şiddet çocuğunuzda o an istenmeyen davranışı sonlandırsa da; uzun vaade de çocuğunuzun yaşadığı değersizlik hissini artırmakta; olumsuz davranışlarını pekiştirmekte ve ortaya çıkma olasılığını artırmaktadır.
• Sadece siz değil etrafınızdaki her şey çocuğunuz için bir rol modeldir. Çocuklarınızın şiddet içerikli televizyon programları; çizgi filmler ve bilgisayar oyunlarından uzak tutmalısınız.
• Aşırı kontrollü; engelleyici ve baskıcı bir tutum sergilemeyin. Aynı tutumu çocuğunuzun diğer kişilere sergilediğine tanık olabilirsiniz.
• Çocuğunuzun sözel ifade gücünü artırın. Aile ortamınızda kendini sözel olarak ifade etmesine fırsat verin. Unutmayın; duygularını sözel olarak ifade edemeyen çocuk; davranışlarıyla kendini ifade eder.
Öfkesini uygun olmayan yollarla ifade etmeyi öğrenmiş çocuğunuza öfke ile başa çıkma yollarını nasıl öğretebilirsiniz?
• Bu aşamada yapacağınız ilk şey çocuğunuzun nelere öfkelendiğini bulmak ve stres faktörlerini ortadan kaldırmak ya da yeniden düzenlemektir. Öfke kendini her seferinde saldırgan davranışlarla ortaya çıkarıyorsa ve nasıl baş edeceğinizi bilmiyorsanız; bu davranışın her ortaya çıktığında pekiştiğini unutmayın. Öfke kendini göstermeden önleminizi alın. Ayrıca çocuğunuzun öfkesinin altında yatan nedenleri anlamak o davranışa daha anlayışla yaklaşmanızı sağlayacaktır.
• Öfkelendiklerinde sergiledikleri olumsuz davranışları pekiştirmeyin. Dışarı çıkmak istiyorsa ve siz izin vermediğiniz de kapıyı tekmelemeye başladıysa; izin verdiğiniz an artık size ‘’dışarı çıkabilir miyim’’deyip izin istemek yerine kapıyı tekmeleyip çıkmaya çalışacaktır.
• Çocuğunuzun ilgisini başka yöne kaydırabilirsiniz.
• Öfkesini dışa vurumunda ona alternatifler sunabilirsiniz. Örneğin öfke resmini bir kağıda çizebilir ve daha sonra bu kağıdı parçalara ayırıp çöpe atabilir ya da bu kağıtları top haline getirip basket ya da gol atabilir.
• Oyuncaklar veya kuklalar kullanarak oyun üzerinden olay ve hissedilen duygular üzerinden konuşabilirsiniz. Oyunun içinde her duyguya özgü duygu kartları da kullanabilirsiniz.
• Öfkelendiklerini hissettiklerinde bazı nefes tekniklerini çocuğunuza öğretebilirsiniz. Derin bir nefes almak ve gevşemek onu rahatlatacaktır. ‘’Dur ve şimdi derin bir nefes al’’ diyebilirsiniz.
• Çocuklarda öfke kontrolü ile ilgili kitaplar eşliğinde çocuğunuzla uygun yolla ifade biçimleri çalışabilirsiniz. Çocuklarınız görsel açıdan zenginleştirilmiş bu kitaplara ilgi gösterecek ve görerek daha iyi öğreneceklerdir.
• Öfkesini uygun yollarla ifade ettiğinde onu takdir edin.
Eğer çocuğunuzun öfkeli davranışları ile baş etmesinde ilerleme sağlayamıyorsanız bir uzmandan yardım almalısınız. Ayrıca saldırgan davranışların altında organik bir neden yatabileceğini de göz ardı etmeyin. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu; tiroidin çok çalışması ya da epilepsi gibi bir neden de altta yatıyor olabilir.