İletişimde Etkili Teknikler ve Zorluklarla Başa Çıkma Yöntemleri
Zorluklarla Başa Çıkma Yöntemleri
Jeffrey Young tüm hayatını öğrenilmişlikleri inceleyerek geçirmiş teorilerini amprik verilere dökerek Psikoloji Literatürüne Şema Terapi kazandırmıştır. Bu yazı zorluklara baş ederken kullanabilirseniz size yarar sağlayacağını düşündüğüm metodları içerir; kullanabilirseniz dememim nedeni ise değişim için sadece mantığının anlanması veya idrak etmemiz yeterli değildir; duygusal ve fenomenolojik tekrar yapılandırma sadece terapide gerçekleşir .
Zorluklarla baş etme de iki farkındalık çok ama çok önemlidir. Bir problem varsa bunun mutlaka iki tarafı vardır ; biri siz ; diğeri karşı taraftır. Dolaysıyla size ait ve karşıya ait bir farkındalıkla başlamak başlamak lazım her probleme ;
Diğer taraftan başlarsak önce; karşımızdaki canını sıkan bir durumun acısını size yansıtıyor olabilir ya da problem çözme şekli budur. Söz konusu olay onun karakterinde böyle tepki verdirtecek bir yerleri tetiklemiştir; şimdi çağrışım yapmıştır geçmişten ve tepkisi öğrenilmiş otomatik tepkidir; problem çözme şeklidir; sizinle bir alakası yoktur.
Empati “onun böyle davranması ; …………….yla başa çıkmak için“ gözlemini gerçekleştirmektir.
Size geçersek ; önce ilk şart huzuru yakalamak için kendinizi iyi tanımalı; sınırlarınızın farkında olmalı ve ona göre “yumuşak ama kararlı” bir duruş sergilemelisiniz; aksi taktirde sizi zorlayacak şeylere ayıp olmasın veya korktuğunuz için “evet” derseniz; emin olun sonrasında daha büyük bedel ödeyecek ve ödeteceksiniz.
Bu iki farkındalıktan sonra genel tekniklere geçelim ve sınırlarımızı korumak için neler yapabilirsek daha iyi sonuçlar alırız bakalım ;
Soğuk Kanlı Olmak ; problemi şiddetini tırmandıracağınıza yumuşamasını sağlamanıza yarar. Mümkünse durumun dışına çıkın ve sakinleştikten sonra tekrar konuya dönün.
Kuş bakışı bakın sizin ve onun isteğini 1 cümle ile özetleyin ve ne yapabiliriz ikimizin mutlu olacağı çözüm için sorusunu sorun .
Kabul de kalmak ; aslında karşınızdakini inatçı görüyorsanız aslında sizi aynalıyordur ; aynalayabilir değil; kesin o sizin yansımanızdır aslında kendinizin farklı görüntüsüne bakıyorsunuz. Değişmemekte inat eden negatif insanları değiştirme ve ikna etme çabasına girmeyin; aranıza sağlıklı bir mesafe koyun. Fikrinizi söyleyin bir kere ; yavaş; sakin ve kararlı sonra durun gözlerinin içine bakın ve susun
Kişiselleştirmekten kaçınıp ; diğer alternatifleri de düşünün . Örneğin; iş arkadaşınızın mesajlarınıza cevap vermediğinde size “değer” vermediği düşüncesi aklınıza gelirse; onun meşgul olabilme ihtimalinin yüzde kaç olduğunu düşünün veya bilmediğinizi bilmediğinizin farkında olun ( patronundan fırça yemiş olabilir; bir şey yetiştiriyor olabilir; telefonunu arabada unutmuş olabilir….. ) ; kendimizi o kişinin içinde bulunduğu duruma bir an için koyun o hareketini açıklayacak gerçekçi bir neden bulmaya odaklanın . Kişiselleştirmeden uzaklaşarak; olayları daha objektif görebilir ve daha iyi çözüm yolları bulabiliriz.
Kendini açık ve net ifade etmek. Her iletişim durumunda iki unsur vardır : O kişiyle aranızdaki ilişki vesize yararı olacaksonuçlar elde edeceğiniz mevzu… Kişiye karşı yumuşak fakat konuya karşı ciddi ve net olmak ; bununla ilgili bir örenek vereyim ki daha iyi anlaşılsın;
“Toplantıda senin fikirlerini ; gözlemlerini duymak çok istiyorum; bunlarla daha kolay çözüme gideceğimizi düşünüyorum . İki hususta rahatsız ; biz bir takımız ; herkesin uzmanlığı ayrı dolayısıyla her alandan bilgi almamız ki doğru kararı alabilelim ; bunun için eşit zamanlarda konuşmalıyız konuşmalarında 10 dakikayı geçmemi önemle rica edeceğiz. Diğer konuda son zamanlardaki gibi geç kalırsan maalesef sen olmadan başlamak zorunda kalırız; çünkü herkes işleri yetiştirmekte zorlanıyor .”
İnsanlara karşı daha sakin; nazik ve kararlı olursak; insanlar söylediklerimize daha çok kulak verir. Kısa; açık ve net ifade problemi çözüm sürecine sokup yolda tutmanın tek yoludur.
Logos ; Pathos; Ethos Tekniklerini kullanın ; bu üç tekniğin eğitimini bir terapistten öğrenebilirsiniz ; bir çok kez uygulamayı denediğinizde ise artık bir iletişim uzmanı olursunuz; karşınızda gerçek bir zorba bile olsa iletişime yön veren bir tek siz olacaksınız.
Aklınızda tutmanız gereken en önemli şey; zorbalar; daha güçsüz olanlara sataşırlar; pasif hedefi olmaya da devam edersiniz. Kurbanları direnmeye ve ayakları üzerinde haklarını savunmaya başladığında geri adim atacaklardır. Onların karşısında ayakta durabilmek çok önemlidir; ve bunu yalnız yapmak zorunda da değilsiniz.
“İnsanlar kendilerini pek sevmediklerinde; bunu başkaları ile telafi ederler “ – Tom Hiddleston
“Bazı insanlar başkalarının başını keserek uzun görünmeye çalışırlar” – Paramhansa Yogananda
Sonuçları Gösterin ; bunu tehdit mesajından kaçınarak yapmalısınız; bunun için öncelikle bu kararı size aldırtacak duygusal zorlukları ifade etmelisiniz. empati kurabilecekleri cümleler kullanın bu taktirde arkasında almak zorunda olduğunuz karar ve sonuçlarını anlatın ; bu zorlu bireyi durdurur ve tıkanık tavırlarının yerine iş birliğine mecbur hale getirir.kısa ; az; net cümleler bu işin püf noktasındır ; hatta konuşmaya başlamadan evvel bu cümleleri yazın. Sadece aynı cümleleri tekrarlamaktan oluşan Papağan Metodu dediğimiz tekniğin ; zorlu insanlara kendimizi anlatma da en etkili metod olduğunu araştırmalarda görülmektedir.
Mizah yaydığı enerji ilegerçeği aydınlatabilir; ortamdaki ciddiyetin ; agresyonun etkisini zayıflatır onun yerine sakinliği duruma davet eder ama en önemli nokta alay içermemesidir; alayın yerine bilgelik koyduğunuz öyle mucizeler yaratır ki siz bile şaşırırsınız.
Ethos; Pathos ve Logos; Aristo’ya göre karşımdakine kendinizi ifade etmek için bu üç tekniğin kullanılması mutlaktır.
-“Empati” kelimesinin kökeninden gelen Pathos; eski Yunancadaki anlamı ise “karşısındakinin duygusunu hissetmek ” ve “kendi duygumuzu karşımdakine onun yaşanmışlıkları üzerinden hissettirmek” tir. İki şekilde önümüze çıkmaktadır;
İlki; karşınızdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anladığınızı ifade ederek onun ihtiyaçlarına duyarlık göstermektir; yapılan araştırmalar empati gösterildiği vakit karşı taraf anlaşıldığını hissettiği için savunmadan çıkıp olayın olayın çözümüne odaklandığını göstermektedir.
Örneğin “ bu çok zor olmalı senin için ; benden ne yapmamı istersin? “ veya “ Bu hafta çok çalıştığın az uyuduğun için yorgun olduğunu çok iyi biliyorum; istersen bu gün ev günü yapalım uyuyalım; kitap; film iyice dinlenelim sonra da gece o konsere gitmek istiyorum seninle dans edip haftanın yorgunluğunu boşaltırız ne dersin ? “
İkincisi ise; kendi hissettiğimiz duyguları onlara da hissettirmek amacıyla soru sormak veya onun da aynı duygu içinde olduğu süreci incelettiren sorular sormaktır.
Örneğin “ sence bu kadar işi yetiştirmeye çalışırken ne hissediyorum ? “ veya “ hatırlıyor musun raporunu yetiştirmek için çalıştığın Pazar gününü o gün bizi ikinci plana koymak zorunda kalmıştın “ gibi…
- Logos ya da mantıksal hitap; eski Yunancada aslında “Kelime” anlamına gelir; ama gerçek tanımı bunun çok ötesine geçiyordu. Fransızca’dan dilimize geçen Lojik kelimesi de Logos’dan türemiştir. Olayı akıl ve mantığa dayandırmayı ifade etmektedir. Karşımdakinin mantığını anlamak; kendi mantığımı anlatmak için sorular sormak demektir. Bunun sonucu yapılan irrasyonal hataları bulup gerçeği ortaya çıkarma ve ona göre çözüm bulma amaçlıdır.
Örneğin “ akşam arkadaşlarımla çıkmak istememle sana değer vermemem arasında nasıl bir bağ kuruyorsun ? …. evet bu dediğinde bir olasılık; peki kız kıza muhabbeti özlemiş biraz gülmek ciddiyetten uzaklaşmak; dedikodu yapmak gibi rahatlama ihtiyacını yoğun hissediyor da olamaz mıyım ? Hafta sonu baş başa geçirmek için de plan yapan ben değil miyim ? “
Jeffrey Young tüm hayatını öğrenilmişlikleri inceleyerek geçirmiş teorilerini amprik verilere dökerek Psikoloji Literatürüne Şema Terapi kazandırmıştır. Bu yazı zorluklara baş ederken kullanabilirseniz size yarar sağlayacağını düşündüğüm metodları içerir; kullanabilirseniz dememim nedeni ise değişim için sadece mantığının anlanması veya idrak etmemiz yeterli değildir; duygusal ve fenomenolojik tekrar yapılandırma sadece terapide gerçekleşir .
Zorluklarla baş etme de iki farkındalık çok ama çok önemlidir. Bir problem varsa bunun mutlaka iki tarafı vardır ; biri siz ; diğeri karşı taraftır. Dolaysıyla size ait ve karşıya ait bir farkındalıkla başlamak başlamak lazım her probleme ;
Diğer taraftan başlarsak önce; karşımızdaki canını sıkan bir durumun acısını size yansıtıyor olabilir ya da problem çözme şekli budur. Söz konusu olay onun karakterinde böyle tepki verdirtecek bir yerleri tetiklemiştir; şimdi çağrışım yapmıştır geçmişten ve tepkisi öğrenilmiş otomatik tepkidir; problem çözme şeklidir; sizinle bir alakası yoktur.
Empati “onun böyle davranması ; …………….yla başa çıkmak için“ gözlemini gerçekleştirmektir.
- “Çocuğum çok agressif; böyle davranması okul ve sosyal baskılarla başa çıkabilmek için kendi bulduğu yöntem.”
- “ Patronum gerçekten çok talepkâr. İsteklerinin sonu gelmiyor. Böyle olmasaydı; bu kadar çok beklentiye sahip bir kurumda yöneticilik yapması kolay olmazdı.”
- “Eşim duygusal olarak çok mesafeli böyle olmasaydı duygularını belli etmeyen bir ailede yaşadığı için öğrendiği bir tarz.”
Size geçersek ; önce ilk şart huzuru yakalamak için kendinizi iyi tanımalı; sınırlarınızın farkında olmalı ve ona göre “yumuşak ama kararlı” bir duruş sergilemelisiniz; aksi taktirde sizi zorlayacak şeylere ayıp olmasın veya korktuğunuz için “evet” derseniz; emin olun sonrasında daha büyük bedel ödeyecek ve ödeteceksiniz.
Bu iki farkındalıktan sonra genel tekniklere geçelim ve sınırlarımızı korumak için neler yapabilirsek daha iyi sonuçlar alırız bakalım ;
Soğuk Kanlı Olmak ; problemi şiddetini tırmandıracağınıza yumuşamasını sağlamanıza yarar. Mümkünse durumun dışına çıkın ve sakinleştikten sonra tekrar konuya dönün.
Kuş bakışı bakın sizin ve onun isteğini 1 cümle ile özetleyin ve ne yapabiliriz ikimizin mutlu olacağı çözüm için sorusunu sorun .
Kabul de kalmak ; aslında karşınızdakini inatçı görüyorsanız aslında sizi aynalıyordur ; aynalayabilir değil; kesin o sizin yansımanızdır aslında kendinizin farklı görüntüsüne bakıyorsunuz. Değişmemekte inat eden negatif insanları değiştirme ve ikna etme çabasına girmeyin; aranıza sağlıklı bir mesafe koyun. Fikrinizi söyleyin bir kere ; yavaş; sakin ve kararlı sonra durun gözlerinin içine bakın ve susun
Kişiselleştirmekten kaçınıp ; diğer alternatifleri de düşünün . Örneğin; iş arkadaşınızın mesajlarınıza cevap vermediğinde size “değer” vermediği düşüncesi aklınıza gelirse; onun meşgul olabilme ihtimalinin yüzde kaç olduğunu düşünün veya bilmediğinizi bilmediğinizin farkında olun ( patronundan fırça yemiş olabilir; bir şey yetiştiriyor olabilir; telefonunu arabada unutmuş olabilir….. ) ; kendimizi o kişinin içinde bulunduğu duruma bir an için koyun o hareketini açıklayacak gerçekçi bir neden bulmaya odaklanın . Kişiselleştirmeden uzaklaşarak; olayları daha objektif görebilir ve daha iyi çözüm yolları bulabiliriz.
Kendini açık ve net ifade etmek. Her iletişim durumunda iki unsur vardır : O kişiyle aranızdaki ilişki vesize yararı olacaksonuçlar elde edeceğiniz mevzu… Kişiye karşı yumuşak fakat konuya karşı ciddi ve net olmak ; bununla ilgili bir örenek vereyim ki daha iyi anlaşılsın;
“Toplantıda senin fikirlerini ; gözlemlerini duymak çok istiyorum; bunlarla daha kolay çözüme gideceğimizi düşünüyorum . İki hususta rahatsız ; biz bir takımız ; herkesin uzmanlığı ayrı dolayısıyla her alandan bilgi almamız ki doğru kararı alabilelim ; bunun için eşit zamanlarda konuşmalıyız konuşmalarında 10 dakikayı geçmemi önemle rica edeceğiz. Diğer konuda son zamanlardaki gibi geç kalırsan maalesef sen olmadan başlamak zorunda kalırız; çünkü herkes işleri yetiştirmekte zorlanıyor .”
İnsanlara karşı daha sakin; nazik ve kararlı olursak; insanlar söylediklerimize daha çok kulak verir. Kısa; açık ve net ifade problemi çözüm sürecine sokup yolda tutmanın tek yoludur.
Logos ; Pathos; Ethos Tekniklerini kullanın ; bu üç tekniğin eğitimini bir terapistten öğrenebilirsiniz ; bir çok kez uygulamayı denediğinizde ise artık bir iletişim uzmanı olursunuz; karşınızda gerçek bir zorba bile olsa iletişime yön veren bir tek siz olacaksınız.
Aklınızda tutmanız gereken en önemli şey; zorbalar; daha güçsüz olanlara sataşırlar; pasif hedefi olmaya da devam edersiniz. Kurbanları direnmeye ve ayakları üzerinde haklarını savunmaya başladığında geri adim atacaklardır. Onların karşısında ayakta durabilmek çok önemlidir; ve bunu yalnız yapmak zorunda da değilsiniz.
“İnsanlar kendilerini pek sevmediklerinde; bunu başkaları ile telafi ederler “ – Tom Hiddleston
“Bazı insanlar başkalarının başını keserek uzun görünmeye çalışırlar” – Paramhansa Yogananda
Sonuçları Gösterin ; bunu tehdit mesajından kaçınarak yapmalısınız; bunun için öncelikle bu kararı size aldırtacak duygusal zorlukları ifade etmelisiniz. empati kurabilecekleri cümleler kullanın bu taktirde arkasında almak zorunda olduğunuz karar ve sonuçlarını anlatın ; bu zorlu bireyi durdurur ve tıkanık tavırlarının yerine iş birliğine mecbur hale getirir.kısa ; az; net cümleler bu işin püf noktasındır ; hatta konuşmaya başlamadan evvel bu cümleleri yazın. Sadece aynı cümleleri tekrarlamaktan oluşan Papağan Metodu dediğimiz tekniğin ; zorlu insanlara kendimizi anlatma da en etkili metod olduğunu araştırmalarda görülmektedir.
Mizah yaydığı enerji ilegerçeği aydınlatabilir; ortamdaki ciddiyetin ; agresyonun etkisini zayıflatır onun yerine sakinliği duruma davet eder ama en önemli nokta alay içermemesidir; alayın yerine bilgelik koyduğunuz öyle mucizeler yaratır ki siz bile şaşırırsınız.
Ethos; Pathos ve Logos; Aristo’ya göre karşımdakine kendinizi ifade etmek için bu üç tekniğin kullanılması mutlaktır.
- “Etik” kelimesinin kökeninden gelen Ethos; kişinin karakteri ifade etmektedir. Tekniğin içeriği ise karşınızdaki kişiye güvenirlik ; dürüstlük; sorumluluk; çalışkanlık; sevecenlik ; sadakat gibi problem yaratan konu ile ilgili olan kendi özelliklerinizi yaşanmış kanıtlara dayanarak hatırlatmanızı kapsar. Örneğin sizi tembellikle suçlayan eşinize geçmişteki çabalarınızı hatırlatabilirsiniz.
-“Empati” kelimesinin kökeninden gelen Pathos; eski Yunancadaki anlamı ise “karşısındakinin duygusunu hissetmek ” ve “kendi duygumuzu karşımdakine onun yaşanmışlıkları üzerinden hissettirmek” tir. İki şekilde önümüze çıkmaktadır;
İlki; karşınızdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anladığınızı ifade ederek onun ihtiyaçlarına duyarlık göstermektir; yapılan araştırmalar empati gösterildiği vakit karşı taraf anlaşıldığını hissettiği için savunmadan çıkıp olayın olayın çözümüne odaklandığını göstermektedir.
Örneğin “ bu çok zor olmalı senin için ; benden ne yapmamı istersin? “ veya “ Bu hafta çok çalıştığın az uyuduğun için yorgun olduğunu çok iyi biliyorum; istersen bu gün ev günü yapalım uyuyalım; kitap; film iyice dinlenelim sonra da gece o konsere gitmek istiyorum seninle dans edip haftanın yorgunluğunu boşaltırız ne dersin ? “
İkincisi ise; kendi hissettiğimiz duyguları onlara da hissettirmek amacıyla soru sormak veya onun da aynı duygu içinde olduğu süreci incelettiren sorular sormaktır.
Örneğin “ sence bu kadar işi yetiştirmeye çalışırken ne hissediyorum ? “ veya “ hatırlıyor musun raporunu yetiştirmek için çalıştığın Pazar gününü o gün bizi ikinci plana koymak zorunda kalmıştın “ gibi…
- Logos ya da mantıksal hitap; eski Yunancada aslında “Kelime” anlamına gelir; ama gerçek tanımı bunun çok ötesine geçiyordu. Fransızca’dan dilimize geçen Lojik kelimesi de Logos’dan türemiştir. Olayı akıl ve mantığa dayandırmayı ifade etmektedir. Karşımdakinin mantığını anlamak; kendi mantığımı anlatmak için sorular sormak demektir. Bunun sonucu yapılan irrasyonal hataları bulup gerçeği ortaya çıkarma ve ona göre çözüm bulma amaçlıdır.
Örneğin “ akşam arkadaşlarımla çıkmak istememle sana değer vermemem arasında nasıl bir bağ kuruyorsun ? …. evet bu dediğinde bir olasılık; peki kız kıza muhabbeti özlemiş biraz gülmek ciddiyetten uzaklaşmak; dedikodu yapmak gibi rahatlama ihtiyacını yoğun hissediyor da olamaz mıyım ? Hafta sonu baş başa geçirmek için de plan yapan ben değil miyim ? “