Hayır Diyebilmek
HAYIR DİYEBİLMEK…
Başkalarına “evet” derken; kendinize “hayır” demediğinizden emin olmalısınız. Paulo Coehlo
Gerek iş yaşantımızda; gerek özel hayatımızda kısacası günlük akışta; yaratacağı etki; nasıl söyleyeceğini bilememek kendisine söylendiğinde hissettireceği olumsuzluklar düşünülerek telaffuz etmekten çekindiğimiz kelimelerin başındadır “HAYIR”
Biliyoruz ki onaylanmak ve beğenilmek insanların en önemli ihtiyaçlarından biridir. Bazen sırf bu ihtiyacını karşılayabilmek için insanlar; kendi isteklerini bir kenara bırakarak diğer insanların istek ve beklentilerini karşılamak adına onlara “EVET” derler. Karşı tarafa istemeden de olsa evet derken kendimize de hayır dediğimizi unutmamak gerekir. Bu durumda söylediğimiz hayır ve evetlerin dengesini çok iyi kurabilmek önemlidir. Çünkü ruh sağlığı tanımlamalarına baktığımızda tanımlardan biri de: kendinin ve toplumun beklentilerine dengeli uyum göstermektir. Yani ne biri ne de diğeri çok ağır basmayacak şekilde uygun dengeyi kurabilmek ruh sağlığının kısa fakat belirgin tanımlamalarından biri olarak kabul edilmektedir?
Peki; evet ve hayırları dengeli kullanmak ne demektir? Ve neden bazı insanlar evetleri fazla kullanır da hayır demeyi kullanamaz? Neden bazı insanlar hayır demek istediği halde diyemez ve sonradan bundan rahatsızlık duydukları halde yine de diğer insanların beklentilerini kendi beklenti ve isteklerinden önde tutma ihtiyacı hissederler? Ve hayır diyebilmek neden bu kadar zordur; önemlidir?
Zorlanmanın temelinde; insanların isteklerine; taleplerine olumsuz yanıt vermenin yani “hayır” demenin o kişiyi reddetmek; geri çevirmek olacağı düşüncesi; ilişkilerimizin zedeleneceğini hatta biteceğini düşüncesi; hayır dediğimizde bencil olarak algılanacağımız kaygısı; herkesle iyi olmak ve herkes tarafından sevilen birisi olmak için her şeye evet denilmesiyle ilgili geliştirilen çarpık düşünceler vardır. Ayrıca "Hayır" ın ne zaman ve ne şekilde kullanılacağı ile ilgili bilgi yetersizliği de buna eşlik eder.
Hayır diyebilmenin önemi noktasında ise; evetçi yaklaşımın bizi başkalarıyla işbirliği ve dayanışma yapmaya yönelten bir yaklaşım olduğu çarpıtmasıdır. Dâhil olmayı ve kabul görmeyi kolaylaştırdığını sanırız. Zannederiz ki diğer insanların beklentilerine hep evet dersek onlarla daha yakın; daha samimi ilişkiler kurabiliriz; en önemlisi de onlar tarafından onaylanıp beğenileceğimizi yani kabul edileceğimizi düşünürüz. Çocuklarda; ergenlerde ve bazı yetişkinlerde bu yaklaşım daha güçlüdür. Fakat evetlerin dengesini kaçırmaya başladığımızda bu beklentimizin boş olduğunu ve imajımızın beklediğimiz gibi olmadığını görmeye başlarız.
Evetlerin dengesini kaçırmak; İş yaşantısında da diğer sosyal ve özel ilişkilerde de gerektiği zaman "hayır" diyememek ve zamanla bu evetlerin sayısının artmasına; kişinin kendisine olan saygısının azalmasına; yaşama ve insanlara karşı ciddi öfkeler biriktirmelerine; gerginliklerin üst düzeye tırmanmasına neden olabilir. Biriktirilen ve bastırılan bu gerginlikler uygun olmayan zamanlarda ve aşırı dozlarda tepkilere neden olacaktır.
“Hayır” denmediği için sürekli biriken işler ve başkalarının isteklerini geri çeviremediği için sürekli verilen tavizler bir süre sonra yaşantınızın kontrolünün elinizden kaçmasına; kendi isteklerinizin yaşantınız içinde yer almamasına neden olabilir. Bu durum da bizi değersiz ve önemsiz hissettirir; öfkelendirir. Bunun önüne geçmek için Kendi yaşantınızın kontrolünü elinizde tutmak ve "hayır" diyebilmek gerekiyor. Bu beceri için kişinin kendilik değerinin ve özgüveninin yüksek olması süreci kolaylaştıracaktır.
Sonuç olarak; istenmeyen bir durum da “Hayır” diyebilmenin önemine yapılan vurgudan sonra bu becerinin kazanılması için neler yapılması gerektiğine değinecek olursak öncelikle kararlılık ve tutarlılık karşı tarafa sınırlarınızla ilgili net bilgiler verecektir. Atılgan tarzda ve ben dili ifadelerle; karşı tarafın haklarını gözeterek ancak sizde yarattığı duyguya vurgu yaparak hayır diyebilmek iletişimizi engellemeyecektir. Uzun açıklamalar; dolaylı konuşmalar yapmamak hem size zaman kaybettirmeyecek; hem de mesajınızın direkt iletilmesini kolaylaştıracaktır. Karşı tarafın sizin haklarınıza saygı gösterebilmesi için kendinizi net ortaya koymanız önemlidir. Zamanında harekete geçmek; nedenleriniz hakkında bilgi vermek ve son olarak sizin yetersizliğinizmiş gibi davranmamak duruşunuzu bütünleyecektir.
Bu dayanaklarla kazanacağınız “Hayır” deme beceriniz iş yaşantınızda ve özel hayatınızda doğru planlama; zaman yönetimi; performans artımına neden olurken; birey olarak da kendinize daha fazla güvenmenizde ve kendinizi daha saygın bulmanızda; insanların sizi daha gerçekçi boyutlarda değerlendirmesinde etkili olacaktır. Ayrıca da; onların istediklerini yaptığınız için değil de kendiniz olduğunuz için sevildiğinizi; değer verildiğinizi görme fırsatınız olacaktır.
Başkalarına “evet” derken; kendinize “hayır” demediğinizden emin olmalısınız. Paulo Coehlo
Gerek iş yaşantımızda; gerek özel hayatımızda kısacası günlük akışta; yaratacağı etki; nasıl söyleyeceğini bilememek kendisine söylendiğinde hissettireceği olumsuzluklar düşünülerek telaffuz etmekten çekindiğimiz kelimelerin başındadır “HAYIR”
Biliyoruz ki onaylanmak ve beğenilmek insanların en önemli ihtiyaçlarından biridir. Bazen sırf bu ihtiyacını karşılayabilmek için insanlar; kendi isteklerini bir kenara bırakarak diğer insanların istek ve beklentilerini karşılamak adına onlara “EVET” derler. Karşı tarafa istemeden de olsa evet derken kendimize de hayır dediğimizi unutmamak gerekir. Bu durumda söylediğimiz hayır ve evetlerin dengesini çok iyi kurabilmek önemlidir. Çünkü ruh sağlığı tanımlamalarına baktığımızda tanımlardan biri de: kendinin ve toplumun beklentilerine dengeli uyum göstermektir. Yani ne biri ne de diğeri çok ağır basmayacak şekilde uygun dengeyi kurabilmek ruh sağlığının kısa fakat belirgin tanımlamalarından biri olarak kabul edilmektedir?
Peki; evet ve hayırları dengeli kullanmak ne demektir? Ve neden bazı insanlar evetleri fazla kullanır da hayır demeyi kullanamaz? Neden bazı insanlar hayır demek istediği halde diyemez ve sonradan bundan rahatsızlık duydukları halde yine de diğer insanların beklentilerini kendi beklenti ve isteklerinden önde tutma ihtiyacı hissederler? Ve hayır diyebilmek neden bu kadar zordur; önemlidir?
Zorlanmanın temelinde; insanların isteklerine; taleplerine olumsuz yanıt vermenin yani “hayır” demenin o kişiyi reddetmek; geri çevirmek olacağı düşüncesi; ilişkilerimizin zedeleneceğini hatta biteceğini düşüncesi; hayır dediğimizde bencil olarak algılanacağımız kaygısı; herkesle iyi olmak ve herkes tarafından sevilen birisi olmak için her şeye evet denilmesiyle ilgili geliştirilen çarpık düşünceler vardır. Ayrıca "Hayır" ın ne zaman ve ne şekilde kullanılacağı ile ilgili bilgi yetersizliği de buna eşlik eder.
Hayır diyebilmenin önemi noktasında ise; evetçi yaklaşımın bizi başkalarıyla işbirliği ve dayanışma yapmaya yönelten bir yaklaşım olduğu çarpıtmasıdır. Dâhil olmayı ve kabul görmeyi kolaylaştırdığını sanırız. Zannederiz ki diğer insanların beklentilerine hep evet dersek onlarla daha yakın; daha samimi ilişkiler kurabiliriz; en önemlisi de onlar tarafından onaylanıp beğenileceğimizi yani kabul edileceğimizi düşünürüz. Çocuklarda; ergenlerde ve bazı yetişkinlerde bu yaklaşım daha güçlüdür. Fakat evetlerin dengesini kaçırmaya başladığımızda bu beklentimizin boş olduğunu ve imajımızın beklediğimiz gibi olmadığını görmeye başlarız.
Evetlerin dengesini kaçırmak; İş yaşantısında da diğer sosyal ve özel ilişkilerde de gerektiği zaman "hayır" diyememek ve zamanla bu evetlerin sayısının artmasına; kişinin kendisine olan saygısının azalmasına; yaşama ve insanlara karşı ciddi öfkeler biriktirmelerine; gerginliklerin üst düzeye tırmanmasına neden olabilir. Biriktirilen ve bastırılan bu gerginlikler uygun olmayan zamanlarda ve aşırı dozlarda tepkilere neden olacaktır.
“Hayır” denmediği için sürekli biriken işler ve başkalarının isteklerini geri çeviremediği için sürekli verilen tavizler bir süre sonra yaşantınızın kontrolünün elinizden kaçmasına; kendi isteklerinizin yaşantınız içinde yer almamasına neden olabilir. Bu durum da bizi değersiz ve önemsiz hissettirir; öfkelendirir. Bunun önüne geçmek için Kendi yaşantınızın kontrolünü elinizde tutmak ve "hayır" diyebilmek gerekiyor. Bu beceri için kişinin kendilik değerinin ve özgüveninin yüksek olması süreci kolaylaştıracaktır.
Sonuç olarak; istenmeyen bir durum da “Hayır” diyebilmenin önemine yapılan vurgudan sonra bu becerinin kazanılması için neler yapılması gerektiğine değinecek olursak öncelikle kararlılık ve tutarlılık karşı tarafa sınırlarınızla ilgili net bilgiler verecektir. Atılgan tarzda ve ben dili ifadelerle; karşı tarafın haklarını gözeterek ancak sizde yarattığı duyguya vurgu yaparak hayır diyebilmek iletişimizi engellemeyecektir. Uzun açıklamalar; dolaylı konuşmalar yapmamak hem size zaman kaybettirmeyecek; hem de mesajınızın direkt iletilmesini kolaylaştıracaktır. Karşı tarafın sizin haklarınıza saygı gösterebilmesi için kendinizi net ortaya koymanız önemlidir. Zamanında harekete geçmek; nedenleriniz hakkında bilgi vermek ve son olarak sizin yetersizliğinizmiş gibi davranmamak duruşunuzu bütünleyecektir.
Bu dayanaklarla kazanacağınız “Hayır” deme beceriniz iş yaşantınızda ve özel hayatınızda doğru planlama; zaman yönetimi; performans artımına neden olurken; birey olarak da kendinize daha fazla güvenmenizde ve kendinizi daha saygın bulmanızda; insanların sizi daha gerçekçi boyutlarda değerlendirmesinde etkili olacaktır. Ayrıca da; onların istediklerini yaptığınız için değil de kendiniz olduğunuz için sevildiğinizi; değer verildiğinizi görme fırsatınız olacaktır.