Tedavi planlamasında hasta ve yakınları bir bütün olarak ele alınmalıdır. Hasta ve yakınlarının motivasyonu yüksek tutulmalıdır.
Tedaviye hasta yoğun bakımda dahi olsa hiç zaman kaybetmeden başlanmalıdır. Unutulmamalıdır ki yoğun bakımda uzun süre kalan hastalarda fizyoterapinin yapilmamasi veya yetersiz kalmasına bağlı olarak; hastalarda bası yarası; spastisite; kontraktür gibi hastanın iyileşmesini engelleyici sorunlar baş göstermektedir.
Amaç felç geçirmiş kişiyi en kısa sürede bağımsız hale getirmek olmalıdır. Hasta ve hasta yakınlarının motive edilip bilgilendirilmesi ve rehabilitasyona aktif olarak katılımları sağlanmalıdır.
Felç tedavisi ekibi
Ftr hekimi; Nörolog;Psikiyatrist; Fizyoterapist; İş-uğraşı terapisti; Ortez-protez teknisyeni; Konuşma terapisti ve Psikolog bulunur.
Felç tedavisi neleri içerir?
Hasta yoğun bakım döneminde sorumlu hekim ve hemşire kontrolünde takip edilir.
Bu dönemde Fizyoterapist tarafından pozisyonlama yapılır; gerekli gördüğü durumlarda sorumlu hemşireyi bilgilendirir.
Pasif eklem hareketleri dediğimiz ROM egzersizleri yapılır.
Hasta hareketsiz kaldığı için akcigerlerinde sekresyon sorunu yaşayacaktır.
Fizyoterapist hastanın durumunu belirler.
Perkusyon; vibrasyon gibi teknikler uygular.
Hasta bilinci açıldıktan sonra vakit kaybetmeden yavaş yavaş oturma pozisyonuna alıştırılır.
Solunum egzersizleri yapılır.
Pasif egzersizlere ilaveten aktif-asistif egzersizlere geçilir.
Yoğun bakım sonrası rehabilitasyonda ise artık daha ileri ve farklı tedavi yöntemlerine geçirebilir. Biz Fizyoterapistler olarak erken dönemde genel olarak Bobath yöntemini kullanmaktayız. Bu dönemde genel olarak;
Oturma pozisyonunda gövde ve baş kontrolü
Skapula(kürek kemiği )mobilizasyon egzersizleri
Omuz mobilizasyon egzersizleri
Ağırlık aktarma egzersizleri..gibi tedavi yöntemleri kullanılır. Bobath yönteminden farklı olarak brunstrom ve johnstone metodları da uygulanabilir.
Hastada baş ve gövde kontrolü sağlandıktan sonra artık daha ileri seviyelere geçilir.
Aktif hareket; denge ve koordinasyonun sağlanması;
Günlük yaşam aktivitelerini yapabilmek için iş-uğraşı terapisi;
Konuşma terapisi;
Yutma rehabilitasyonu;
Mesane ve bağırsak rehabilitasyonunu içermektedir. Genel olarak;
Köprü egzersizi
Köprü pozisyonunda tek bacak kaldırma-(denge ve ağırlık aktarma)
Dizüstü pozisyona gelme ve dizüstü pozisyondan ayağa kalkma
Hamstring ko-kontraksiyon
Düz bacak kaldırma egzersizleri
Yürüyüş egzersizleri
Merdiven inip çıkma egzersizleri
Omuz;dirsek ve el için aktif egzersizler
Kalça-diz fleksiyon-ekstansiyon egzersizleri..vs egzersizleri yapılabilir.
İleri dönemde ise artık hastanın kaba hareketleri düzelmiştir. Hastanın durumuna göre İnce motor egzersizleri ve ileri denge egzersizleri yapılabilir.
Tüm bu egzersizler kabaca yazdığımız egzersizlerdir.Hastanın durumuna göre Fizyoterapist egzersiz planlaması yapar. Ftr Hekimi gerekli gördüğü durumlarda Elektroterapi ajanları; kinesioteyp; ortezleme planlayabilir. Spastisitenin yoğun olduğu durumlarda botox tedavisini uygulayabilir.
Felç geçirmiş hastalar; iyi bir rehabilitasyon ekibi ve iyi bir rehabilitasyon programı ile yürüme ; kendine bakım ve günlük yaşam aktivitlerini bağımsız olarak yerine getirebilir hale gelebilmektedir. Tedavinin hiç vakit kaybetmeden başlanması gerekmektedir. Malesef azımsanmayacak sayıda hasta fizik tedaviye geç başladığı için iyileşme ihtimali azalmaktadır.