Aile Terapisi
Aile ve Evlilik Terapisi
Aile ve evlilik kurumu; boyutları ve içeriği değişime uğramakla birlikte insanlık tarihi boyunca evrenselliğini ve toplumun temel birimi olma özelliğini korumuştur. Aile ve evlilik kurumunun özellikleri; içinde bulunduğu toplumun sosyal yapısına göre farklılıklar göstermektedir. Ailenin bu özelliğine karşın tüm toplumlarda büyük benzerlik gösteren yedi temel işlevi vardır. Bunlar; üremek; ekonomik gereksinimleri karşılamak; statü sağlamak; çocukların eğitimini planlamak; din eğitimi vermek; boş zaman etkinliklerini gerçekleştirmek; aile üyelerinin birbirlerini korumaları; karşılıklı sevgi ortamı yaratmak ve cinsel doyum sağlamak gibi işlevlerdir. Tüm bu genel işlevler “biyolojik”; “sosyal”; “psikolojik” ve “ekonomik” olmak üzere dört genel başlıkta toplanabilir.
Evlilik; kadın ve erkek cinsinin toplum ve kültür tarafından kabul edilen birlikteliğidir. Bireylerin özgür iradeleri kapsamında; ortak yaşama isteği olarak da tanımlanabilir. Evlilik aynı zamanda kanunlar önünde bir ortaklık sözleşmesidir. Evlenmek aynı zamanda belli sorumlulukları karşılıklı üstlenmeyi beraberinde getirmektedir. Evlilik kararı verildikten sonra evlilik hayatına geçilmesiyle birlikte evinizi geçindirmek; birbirinize duygusal anlamda destek olmak; zor zamanlarda duygusal desteği hissettirmek; affedici olabilmek; sorumlulukları eşit ve dengeli bir şekilde paylaşarak çift hayatınızın ahengini yakalamak için güç birliği; duygu; fikir birliği yapmak anlamında birbirinize karşı söz vermişsiniz demektir. İki kişi evlilik yoluyla hayatlarını birleştirdikleri zaman; bu birleşme; aşk; sevgi; sadakat; güç; keyf dolu yaşantılarının gücüne kaynak oluşturur. Bazen de bunun tam tersi olur. Çift anlaşamadığı zaman; çok büyük bir enerji açığa çıkar ve bu enerjiyi birbirlerini incitmek için kullanabilirler. Bazen de çiftler; yaşamlarını birleştirdikleri süreçten sonra iletişim stilleri; birbirlerine olan saygıları; çatışma çözme biçimleri; soruna yaklaşma ve birlikte harekete geçmeye dair öğrendikleri ve kişilik özellikleri; sorumluluk dağılımı; evlilikten beklentileri ve evlilikte buldukları yaşantı bağlamında sorunlarla karşılaşabilmektedirler. Yukarıdaki bahsettiğim durumlar sonucunda çift hayatı sekteye uğrayabilir. Ve kişiler birbirlerine besledikleri sevgiyi; saygıyı; aşkı; kaybedebilirler. Ortaya; yoğun bir öfke; kızgınlık; mutsuzluk; üzüntü hatta nefret dahi çıkabilir. Bu noktada evli çiftler; kendileri açısından bekledikleri gibi gitmeyen ve sorun yumağına dönmüş bir evlilikle karşı karşıya kalabilirler yani evliliği kaybetme durumunun içerisinde kendilerini bulabilirler. Buradaki dikkat ettiğimiz temel nokta evliliği başlatan temel dinamiklerin olduğu ve evliliğin en başından beri sorun yumağı içinde gitmediği ya da sorun yumağı olan evlilik hayatı dışında sorunların olmadığı dönemlerin var olduğu gerçeğidir.
AİLE
Sistem perspektifine göre aile bir geçmişi paylaşan; duygusal bağı olan; bireysel aile üyelerinin ve ailenin bütününün ihtiyaçlarını karşılamak için stratejiler planlayan bireylerden oluşmuş kompleks bir yapı olarak tanımlanır. Aile sistemi öğelerden oluşmuş bir takımdır. Öğeler arasında etkileşim vardır. Etkileşim sistemdeki öğelerin özelliklerinden etkilenir. Aile alt sistemlerden oluşmuş; bir amaca yönelmiş; tamamlanması gereken görevleri olan ve bu görevleri yerine getirmek için stratejiler planlayan bir sistemdir. Aile sistemi içerisindeki her bir parça sistemin etkileyebilir. Sistemde o parçayı etkileyebilir. Sistem; sistemi oluşturan parçaların özelliklerinden farklı bir özelliğe sahiptir.
SAĞLIKLI AİLE
Henüz sağlıklı ailenin tanımı ve özellikleri hakkında tam bir anlaşma olmamasına rağmen; aile fonksiyonlarını yerine getiren ve üyelerine doyum sağlayan ailelere sağlıklı aile denir.
Sağlıklı ailenin fonksiyonları şöyle sıralanmaktadır:
Yukarıda bahsedilen sağlıklı aile nitelikleri sağlıksız niteliklere döndüğü noktada terapinin başladığını ve terapide de en genel hedeflerin aileyi yukarıda bahsedilen sağlıklı işlevler kapsamına yaklaştırmak olduğudur.
Psikolog/Psikoterapist Ümit Karabulut
Aile ve evlilik kurumu; boyutları ve içeriği değişime uğramakla birlikte insanlık tarihi boyunca evrenselliğini ve toplumun temel birimi olma özelliğini korumuştur. Aile ve evlilik kurumunun özellikleri; içinde bulunduğu toplumun sosyal yapısına göre farklılıklar göstermektedir. Ailenin bu özelliğine karşın tüm toplumlarda büyük benzerlik gösteren yedi temel işlevi vardır. Bunlar; üremek; ekonomik gereksinimleri karşılamak; statü sağlamak; çocukların eğitimini planlamak; din eğitimi vermek; boş zaman etkinliklerini gerçekleştirmek; aile üyelerinin birbirlerini korumaları; karşılıklı sevgi ortamı yaratmak ve cinsel doyum sağlamak gibi işlevlerdir. Tüm bu genel işlevler “biyolojik”; “sosyal”; “psikolojik” ve “ekonomik” olmak üzere dört genel başlıkta toplanabilir.
Evlilik; kadın ve erkek cinsinin toplum ve kültür tarafından kabul edilen birlikteliğidir. Bireylerin özgür iradeleri kapsamında; ortak yaşama isteği olarak da tanımlanabilir. Evlilik aynı zamanda kanunlar önünde bir ortaklık sözleşmesidir. Evlenmek aynı zamanda belli sorumlulukları karşılıklı üstlenmeyi beraberinde getirmektedir. Evlilik kararı verildikten sonra evlilik hayatına geçilmesiyle birlikte evinizi geçindirmek; birbirinize duygusal anlamda destek olmak; zor zamanlarda duygusal desteği hissettirmek; affedici olabilmek; sorumlulukları eşit ve dengeli bir şekilde paylaşarak çift hayatınızın ahengini yakalamak için güç birliği; duygu; fikir birliği yapmak anlamında birbirinize karşı söz vermişsiniz demektir. İki kişi evlilik yoluyla hayatlarını birleştirdikleri zaman; bu birleşme; aşk; sevgi; sadakat; güç; keyf dolu yaşantılarının gücüne kaynak oluşturur. Bazen de bunun tam tersi olur. Çift anlaşamadığı zaman; çok büyük bir enerji açığa çıkar ve bu enerjiyi birbirlerini incitmek için kullanabilirler. Bazen de çiftler; yaşamlarını birleştirdikleri süreçten sonra iletişim stilleri; birbirlerine olan saygıları; çatışma çözme biçimleri; soruna yaklaşma ve birlikte harekete geçmeye dair öğrendikleri ve kişilik özellikleri; sorumluluk dağılımı; evlilikten beklentileri ve evlilikte buldukları yaşantı bağlamında sorunlarla karşılaşabilmektedirler. Yukarıdaki bahsettiğim durumlar sonucunda çift hayatı sekteye uğrayabilir. Ve kişiler birbirlerine besledikleri sevgiyi; saygıyı; aşkı; kaybedebilirler. Ortaya; yoğun bir öfke; kızgınlık; mutsuzluk; üzüntü hatta nefret dahi çıkabilir. Bu noktada evli çiftler; kendileri açısından bekledikleri gibi gitmeyen ve sorun yumağına dönmüş bir evlilikle karşı karşıya kalabilirler yani evliliği kaybetme durumunun içerisinde kendilerini bulabilirler. Buradaki dikkat ettiğimiz temel nokta evliliği başlatan temel dinamiklerin olduğu ve evliliğin en başından beri sorun yumağı içinde gitmediği ya da sorun yumağı olan evlilik hayatı dışında sorunların olmadığı dönemlerin var olduğu gerçeğidir.
AİLE
Sistem perspektifine göre aile bir geçmişi paylaşan; duygusal bağı olan; bireysel aile üyelerinin ve ailenin bütününün ihtiyaçlarını karşılamak için stratejiler planlayan bireylerden oluşmuş kompleks bir yapı olarak tanımlanır. Aile sistemi öğelerden oluşmuş bir takımdır. Öğeler arasında etkileşim vardır. Etkileşim sistemdeki öğelerin özelliklerinden etkilenir. Aile alt sistemlerden oluşmuş; bir amaca yönelmiş; tamamlanması gereken görevleri olan ve bu görevleri yerine getirmek için stratejiler planlayan bir sistemdir. Aile sistemi içerisindeki her bir parça sistemin etkileyebilir. Sistemde o parçayı etkileyebilir. Sistem; sistemi oluşturan parçaların özelliklerinden farklı bir özelliğe sahiptir.
SAĞLIKLI AİLE
Henüz sağlıklı ailenin tanımı ve özellikleri hakkında tam bir anlaşma olmamasına rağmen; aile fonksiyonlarını yerine getiren ve üyelerine doyum sağlayan ailelere sağlıklı aile denir.
Sağlıklı ailenin fonksiyonları şöyle sıralanmaktadır:
- Duyguları paylaşma;
- Bireysel farklılıkları kabullenme;
- İlgi ve sevgi duygularının gelişimi;
- İşbirliği;
- Mizah duygusu;
- Yaşamı sürdürmek için temel ihtiyaçların karşılanması
- Problem çözme;
- Geniş bir felsefi düşünce;
- Taahhüt; takdir duygularını ifade etme;
- İletişim;
- Birlikte zaman geçirme;
- Maneviyat;
- Başa çıkma becerileri.
Yukarıda bahsedilen sağlıklı aile nitelikleri sağlıksız niteliklere döndüğü noktada terapinin başladığını ve terapide de en genel hedeflerin aileyi yukarıda bahsedilen sağlıklı işlevler kapsamına yaklaştırmak olduğudur.
Psikolog/Psikoterapist Ümit Karabulut