İntihar Düşünceleriyle Baş Etme
İnsanlar; değiştirmekte zorlandıkları durumlarda acılarından kurtulmak istediklerinde; bir şeylerin değişeceğine; gelecekte daha iyi hissedeceklerine ve birilerinin onları anlayacağına dair umutsuzluk yaşadıklarında; ciddiye alınmak için büyük bir şey yapmaları gerektiğini hissettiklerinde; bir ilişkinin sonlanmasına çaresizce engel olmaya çalıştıklarında ve krizlerin zamanla sonlanacağını fark edemediklerinde intiharı bir çözüm olarak düşünmeye başlayabilirler. Ancak; intihar davranışları; geçici sorunlara getirilen kalıcı çözüm arayışlarıdır. Oysa acıları hafifletmek ve acı verici durumlarla baş etme becerilerini geliştirmek mümkündür.
İntiharla ilgili yanlış bilinenler:
YANLIŞ: İntihar etmekten bahseden kişiler gerçekten intihar etmez.
DOĞRU: İntihar girişiminde bulunan ve gerçekleştiren kişiler; sözel ya da davranışsal olarak böyle bir girişimde bulunacaklarının sinyallerini vermişlerdir. Bu nedenle; böyle bir sinyal her durumda ciddiye alınmalı ve gereken yönlendirmeler ve müdahaleler yapılmalıdır.
YANLIŞ: İntiharı düşünenler ve intihar edenler delidir.
DOĞRU: Bu kişiler; zor bir dönemden geçen ve bu dönemde yaşadıklarıyla baş etmekte zorlanan kişilerdir.
YANLIŞ: Biri intihar etmeye karar verdiğinde; onu durdurmak için yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur.
DOĞRU: İntihar önlenebilir. İntihar girişiminde bulunan çoğu kişi ölmeyi değil; acılarının azalmasını isterler.
YANLIŞ: İntihar yalnızca belirli bir cinsiyet; yaş grubu; ırk; ekonomik sınıf vs. için bir tehlikedir.
DOĞRU: Herkes intiharı düşünebilir; intihar girişiminde bulunabilir.
YANLIŞ: İntihar girişiminde bulunup kurtulan kişiler bir daha intihar girişiminde bulunmazlar.
DOĞRU: Aksine; geçmiş intihar girişimlerinin varlığı; yeni girişimlerin olasılığını arttırır.
YANLIŞ: İntiharla ilgili konuşmak ve soru sormak; intihar eğilimli bir kişinin aklına intihar düşüncesini sokabilir.
DOĞRU: İntiharla ilgili konuşmak kimsenin aklına intihar düşüncesini sokmaz. İntihar eğilimli kişilerle bu konuda konuşmak ise; onların düşünceleri ve niyetleri konusunda detaylı bir bilgi edinmenizi ve aynı zamanda onların rahatlamasını sağlar.
Tehlike işaretleri
İntihar girişiminde bulunan birçok kişi; böyle bir girişimde bulunacaklarının işaretlerini önceden vermektedirler. Bu nedenle bu tehlike işaretlerine açık olunmalı ve bu işaretlerin varlığında gerekli önlemler alınmalıdır.
Açık ya da dolaylı bir şekilde ölümden ve kendini öldürmekten bahsetmek (örn. “artık dayanamıyorum”; “yaşamak istemiyorum”; “kendimi öldüreceğim”; “bensiz daha mutlu olursunuz” vs.)
Çoğunlukla depresif ve mutsuz bir ruh hali içinde olmak
Umutsuz; sıkışmış; yoğun bir şekilde öfkeli ya da aşırı suçlu ve utanmış hissetmek
Aileden ve arkadaşlardan uzaklaşmış; keyif aldığı aktivitelere olan ilgisini kaybetmiş; okula veya işe etkin katılım sağlayamayan bir durumda olmak
Alkolü ve diğer maddeleri kötüye kullanmak
Dürtüsel ve riskli davranışlarda bulunmak
Son zamanlarda çok kötü hissederken sebepsiz bir şekilde rahatlamış ve huzurlu bir ruh haline girmek
Değerli eşyaları başkalarına vermek ya da bir vasiyet yazmak gibi veda içerikli davranışlar sergilemek.
İntihar düşünceleriniz varsa;
Hayatınızı sonlandırma kararınızı erteleyin: İntihar düşüncelerinin yalnızca geçici düşünceler olduğunu ve mutlaka bu düşüncelere uygun davranmak zorunda olmadığınızı hatırlayın. Riskli durumlarda dikkatinizi dağıtabilecek şeylerin listesini yapın (örn. film izlemek; arkadaşları aramak; spor yapmak; kitap okumak; müzik dinlemek) ve kendinize zaman verin.
Kendinize güvenli bir ortam oluşturun: Kendinize zarar verebileceğiniz eşyaları bulunduğunuz ortamlardan uzaklaştırın.
Güvenebileceğiniz birileriyle konuşun: Bir arkadaşa; aileden birine ya da bir uzmana konuşmaya ihtiyacınız olduğundan ve nasıl hissettiğinizden bahsedin. İnsanların arasına karışmak iyi gelebilir.
Alkol ya da madde kullanımından kaçının: Alkol ve bazı ilaçların yatıştırıcı etkisi kendinizi daha kötü hissetmenize neden olabilir ve karar verme becerilerinizi olumsuz yönde etkileyebilir.
Spor yapın ve iyi beslenin: Spor ve iyi beslenme; vücudunuzdaki hormonların düzenlenmesine yardımcı olur ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.
Küçük hedefler koyun: Gün içinde karşılaştığınız sorunların çözümünde; kısa sürede ulaşabileceğiniz hedefler belirleyin ve bu hedefleri gerçekleştirmeye odaklanın. Böylece; hayatınızın kontrol altında olduğunu hissedebilir ve endişelerinizin artmasını engelleyebilirsiniz.
Tanıdığınız birinin intihar düşünceleri varsa;
Dikkatle dinleyin ve sorular sorun. Çoğunlukla ne söylediğinizden çok; ona nasıl yaklaştığınız önemlidir. Kabul edici; açık ve sakin olmaya özen gösterin.
Anlattıklarını ciddiye alın.
Onu önemsediğinizi gösterin. Bazen düşünceli hareketler ve sözler – ve hatta bir sarılma bile yardımcı olabilir.
Bazı şeylerin; onun için ne kadar zor olduğunu kabul edin. Onu neşelendirmeye ve her şeyi bir kenara atmasını sağlamaya çalışmayın. Öğüt vermeyin.
Destekleyici ve umut verici şeyler söyleyin; çözüm önerileri sunun.
Onu uzman desteği alması konusunda destekleyin.
Tanıdığınızın intihar planını gerçekleştirebileceğini düşündüğünüz durumlarda; bir intihar planını kesinlikle sır olarak saklamayın ve bunu engellemenin sorumluluğunu tek başınıza üstlenmeyin. İntihar edecek bir kişiyi mutlaka bir uzman görmelidir. Bu nedenle; tanıdığınızın yanından ayrılmayın ve mutlaka yardım çağırın.
İntihar etmeyi düşünen bir tanıdığınızın olması; sizin de baş etmekte zorlanabileceğiniz bir yaşantıdır. Böyle bir durumda; siz de bir uzmanla görüşmeyi düşünebilirsiniz.
İntiharla ilgili yanlış bilinenler:
YANLIŞ: İntihar etmekten bahseden kişiler gerçekten intihar etmez.
DOĞRU: İntihar girişiminde bulunan ve gerçekleştiren kişiler; sözel ya da davranışsal olarak böyle bir girişimde bulunacaklarının sinyallerini vermişlerdir. Bu nedenle; böyle bir sinyal her durumda ciddiye alınmalı ve gereken yönlendirmeler ve müdahaleler yapılmalıdır.
YANLIŞ: İntiharı düşünenler ve intihar edenler delidir.
DOĞRU: Bu kişiler; zor bir dönemden geçen ve bu dönemde yaşadıklarıyla baş etmekte zorlanan kişilerdir.
YANLIŞ: Biri intihar etmeye karar verdiğinde; onu durdurmak için yapabileceğiniz hiçbir şey yoktur.
DOĞRU: İntihar önlenebilir. İntihar girişiminde bulunan çoğu kişi ölmeyi değil; acılarının azalmasını isterler.
YANLIŞ: İntihar yalnızca belirli bir cinsiyet; yaş grubu; ırk; ekonomik sınıf vs. için bir tehlikedir.
DOĞRU: Herkes intiharı düşünebilir; intihar girişiminde bulunabilir.
YANLIŞ: İntihar girişiminde bulunup kurtulan kişiler bir daha intihar girişiminde bulunmazlar.
DOĞRU: Aksine; geçmiş intihar girişimlerinin varlığı; yeni girişimlerin olasılığını arttırır.
YANLIŞ: İntiharla ilgili konuşmak ve soru sormak; intihar eğilimli bir kişinin aklına intihar düşüncesini sokabilir.
DOĞRU: İntiharla ilgili konuşmak kimsenin aklına intihar düşüncesini sokmaz. İntihar eğilimli kişilerle bu konuda konuşmak ise; onların düşünceleri ve niyetleri konusunda detaylı bir bilgi edinmenizi ve aynı zamanda onların rahatlamasını sağlar.
Tehlike işaretleri
İntihar girişiminde bulunan birçok kişi; böyle bir girişimde bulunacaklarının işaretlerini önceden vermektedirler. Bu nedenle bu tehlike işaretlerine açık olunmalı ve bu işaretlerin varlığında gerekli önlemler alınmalıdır.
Açık ya da dolaylı bir şekilde ölümden ve kendini öldürmekten bahsetmek (örn. “artık dayanamıyorum”; “yaşamak istemiyorum”; “kendimi öldüreceğim”; “bensiz daha mutlu olursunuz” vs.)
Çoğunlukla depresif ve mutsuz bir ruh hali içinde olmak
Umutsuz; sıkışmış; yoğun bir şekilde öfkeli ya da aşırı suçlu ve utanmış hissetmek
Aileden ve arkadaşlardan uzaklaşmış; keyif aldığı aktivitelere olan ilgisini kaybetmiş; okula veya işe etkin katılım sağlayamayan bir durumda olmak
Alkolü ve diğer maddeleri kötüye kullanmak
Dürtüsel ve riskli davranışlarda bulunmak
Son zamanlarda çok kötü hissederken sebepsiz bir şekilde rahatlamış ve huzurlu bir ruh haline girmek
Değerli eşyaları başkalarına vermek ya da bir vasiyet yazmak gibi veda içerikli davranışlar sergilemek.
İntihar düşünceleriniz varsa;
Hayatınızı sonlandırma kararınızı erteleyin: İntihar düşüncelerinin yalnızca geçici düşünceler olduğunu ve mutlaka bu düşüncelere uygun davranmak zorunda olmadığınızı hatırlayın. Riskli durumlarda dikkatinizi dağıtabilecek şeylerin listesini yapın (örn. film izlemek; arkadaşları aramak; spor yapmak; kitap okumak; müzik dinlemek) ve kendinize zaman verin.
Kendinize güvenli bir ortam oluşturun: Kendinize zarar verebileceğiniz eşyaları bulunduğunuz ortamlardan uzaklaştırın.
Güvenebileceğiniz birileriyle konuşun: Bir arkadaşa; aileden birine ya da bir uzmana konuşmaya ihtiyacınız olduğundan ve nasıl hissettiğinizden bahsedin. İnsanların arasına karışmak iyi gelebilir.
Alkol ya da madde kullanımından kaçının: Alkol ve bazı ilaçların yatıştırıcı etkisi kendinizi daha kötü hissetmenize neden olabilir ve karar verme becerilerinizi olumsuz yönde etkileyebilir.
Spor yapın ve iyi beslenin: Spor ve iyi beslenme; vücudunuzdaki hormonların düzenlenmesine yardımcı olur ve kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.
Küçük hedefler koyun: Gün içinde karşılaştığınız sorunların çözümünde; kısa sürede ulaşabileceğiniz hedefler belirleyin ve bu hedefleri gerçekleştirmeye odaklanın. Böylece; hayatınızın kontrol altında olduğunu hissedebilir ve endişelerinizin artmasını engelleyebilirsiniz.
Tanıdığınız birinin intihar düşünceleri varsa;
Dikkatle dinleyin ve sorular sorun. Çoğunlukla ne söylediğinizden çok; ona nasıl yaklaştığınız önemlidir. Kabul edici; açık ve sakin olmaya özen gösterin.
Anlattıklarını ciddiye alın.
Onu önemsediğinizi gösterin. Bazen düşünceli hareketler ve sözler – ve hatta bir sarılma bile yardımcı olabilir.
Bazı şeylerin; onun için ne kadar zor olduğunu kabul edin. Onu neşelendirmeye ve her şeyi bir kenara atmasını sağlamaya çalışmayın. Öğüt vermeyin.
Destekleyici ve umut verici şeyler söyleyin; çözüm önerileri sunun.
Onu uzman desteği alması konusunda destekleyin.
Tanıdığınızın intihar planını gerçekleştirebileceğini düşündüğünüz durumlarda; bir intihar planını kesinlikle sır olarak saklamayın ve bunu engellemenin sorumluluğunu tek başınıza üstlenmeyin. İntihar edecek bir kişiyi mutlaka bir uzman görmelidir. Bu nedenle; tanıdığınızın yanından ayrılmayın ve mutlaka yardım çağırın.
İntihar etmeyi düşünen bir tanıdığınızın olması; sizin de baş etmekte zorlanabileceğiniz bir yaşantıdır. Böyle bir durumda; siz de bir uzmanla görüşmeyi düşünebilirsiniz.