Panik Bozukluk
Panik Bozukluk nedir?
Panik bozukluk; anksiyete (kaygı) bozukluklarının alt başlığı olarak yer alır. Kişide panik atak geçirme korkusu ve kaçınma (örneğin; kalp atışları hızlanmasın diye yokuş çıkamama) hareketleri görülür. Panik atak ortalama olarak 5-20 dakika arası süren psikolojik ve fizyolojik belirtilerin bir arada yaşandığı endişe nöbetidir. Semptomlar git gide artar ve dakikalar içinde kendiliğinden kaybolur.
Panik bozuklukta vücut duyumları yanlış yorumlanır ve beyin tehlikede olduğunu düşünür. Bunun gibi durumlarda kişi sıklıkla kalp krizi geçireceğini veya aklını kaybedeceğini düşünebilir. Bu hastalar tekrar ne zaman atak geçirecekleri konusuna odaklanırlar. Bu durum da kişide agorafobi gelişmesine sebep olabilir. Agorafobi; kişinin açık alanlara; evden çıkmaya ve toplu taşıma aracına binme korkusu olarak tanımlanır.
Panik bozukluk genel popülasyonda %2 ve 5 arasında; kardiyolojik hastalarda ise yüzde 10 ila 14 arasında görülür.
Yaşanılan fiziksel semptomlar:
· Kalp çarpıntısı
· Terleme; titreme
· Nefes alamama; boğulma hissi
· El ve ayaklarda karıncalanma hissi
· Baş dönmesi; sersemlik; baygınlık (nadiren)
Düşünceler:
· Sonradan ortaya çıkan sürekli panik atak geçirme korkusu
· Kalp krizi veya kontrolünü kaybedeceği düşüncesi
Davranışlar:
· Atağın yaşandığı durum ve yerlerden uzak durma
Yanlış yorumlamalar:
Göğüs ağrısı= kalp krizi
Nefes alamama= öleceğim
Genel içsel değişimler= kontrolü kaybedeceğim; delireceğim
Tedavisi var mıdır?
Kendinizi korkulu ve kaygılı hissettiğiniz her anın sebebi aslında kendinize kötü birşey olacağını söylemenizdir. Örneğin; uçaktasınız ve uçağınız türbülansa girdi. Panikleyebilirsiniz çünkü içinizden bu uçak düşecek diye geçirirsiniz. İnsanların bağırdığını sağa sola kaçıştığını hayal edersiniz. Fakat korkunun kaynağı türbülans değil; olaya yüklediğiniz gerçekçi olmayan düşüncelerdir. Düşünme şeklinizi değiştirirseniz; duygularınız da aynı ölçüde değişir. Senelerdir süregelen düşünce kalıplarını değiştirmek kolay değildir ancak duygu ve düşünce arasındaki bağın farkında olma; çarpıtılmış düşünceleri fark edebilme ve zamanla bunları değiştirebilme tedavinin ana sürecini oluşturur. Panik bozukluk tedavi edilebilen ve yüksek oranda tedaviye cevap veren bir ruhsal rahatsızlıktır.
İlaç kullanılmalı mıdır?
İlaç kullanıldığı sürece semptomlarda azalma gözlenebilir fakat ilaç kesildiğinde tekrar aynı sorunlar nükseder. Etkili bir tedavi için mutlaka psikoterapi uygulanmalıdır. Yapılan çalışmalar; ilacın ve bilişsel davranışçı terapinin panik atak üzerindeki etkisinin eşit olduğunu göstermektedir. Hem ilacın hem de psikoterapinin kullanıldığı tedaviler de tercih edilebilir.
Panik bozukluk kalp krizini tetikler mi?
Panik bozukluğun kalp krizine bir etkisi yoktur fakat bazen semptomlar birbirine benzediği için kişi kalp krizi geçirdiğini düşünebilir. Unutulmaması gerekir ki panik atağın kalp hastalıklarından belli başlı farkları vardır. Kalp hastalıklarında ortaya çıkan nefes darlığı ve kalp sıkışması genellikle kişi hareket halindeyken ortaya çıkar ve dinlenince geçer. Panik bozuklukta ise belirtiler kişi tek başına otururken ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.
Panik atak sonucu aklımı kaybedebilir miyim?
Panik atak rahatsız edici bir durumdur fakat kesinlikle zararlı değildir. Vücudun alarm durumuna geçmesi sonucu ortaya çıkar. Kişinin delirmesi veya aklını kaybetmesi olasılık dahilinde bile değildir sadece kişi iç uyaranlara çok fazla odaklanır ve bu durum da panic atağı tetikler.
Panik bozukluk; anksiyete (kaygı) bozukluklarının alt başlığı olarak yer alır. Kişide panik atak geçirme korkusu ve kaçınma (örneğin; kalp atışları hızlanmasın diye yokuş çıkamama) hareketleri görülür. Panik atak ortalama olarak 5-20 dakika arası süren psikolojik ve fizyolojik belirtilerin bir arada yaşandığı endişe nöbetidir. Semptomlar git gide artar ve dakikalar içinde kendiliğinden kaybolur.
Panik bozuklukta vücut duyumları yanlış yorumlanır ve beyin tehlikede olduğunu düşünür. Bunun gibi durumlarda kişi sıklıkla kalp krizi geçireceğini veya aklını kaybedeceğini düşünebilir. Bu hastalar tekrar ne zaman atak geçirecekleri konusuna odaklanırlar. Bu durum da kişide agorafobi gelişmesine sebep olabilir. Agorafobi; kişinin açık alanlara; evden çıkmaya ve toplu taşıma aracına binme korkusu olarak tanımlanır.
Panik bozukluk genel popülasyonda %2 ve 5 arasında; kardiyolojik hastalarda ise yüzde 10 ila 14 arasında görülür.
Yaşanılan fiziksel semptomlar:
· Kalp çarpıntısı
· Terleme; titreme
· Nefes alamama; boğulma hissi
· El ve ayaklarda karıncalanma hissi
· Baş dönmesi; sersemlik; baygınlık (nadiren)
Düşünceler:
· Sonradan ortaya çıkan sürekli panik atak geçirme korkusu
· Kalp krizi veya kontrolünü kaybedeceği düşüncesi
Davranışlar:
· Atağın yaşandığı durum ve yerlerden uzak durma
Yanlış yorumlamalar:
Göğüs ağrısı= kalp krizi
Nefes alamama= öleceğim
Genel içsel değişimler= kontrolü kaybedeceğim; delireceğim
Tedavisi var mıdır?
Kendinizi korkulu ve kaygılı hissettiğiniz her anın sebebi aslında kendinize kötü birşey olacağını söylemenizdir. Örneğin; uçaktasınız ve uçağınız türbülansa girdi. Panikleyebilirsiniz çünkü içinizden bu uçak düşecek diye geçirirsiniz. İnsanların bağırdığını sağa sola kaçıştığını hayal edersiniz. Fakat korkunun kaynağı türbülans değil; olaya yüklediğiniz gerçekçi olmayan düşüncelerdir. Düşünme şeklinizi değiştirirseniz; duygularınız da aynı ölçüde değişir. Senelerdir süregelen düşünce kalıplarını değiştirmek kolay değildir ancak duygu ve düşünce arasındaki bağın farkında olma; çarpıtılmış düşünceleri fark edebilme ve zamanla bunları değiştirebilme tedavinin ana sürecini oluşturur. Panik bozukluk tedavi edilebilen ve yüksek oranda tedaviye cevap veren bir ruhsal rahatsızlıktır.
İlaç kullanılmalı mıdır?
İlaç kullanıldığı sürece semptomlarda azalma gözlenebilir fakat ilaç kesildiğinde tekrar aynı sorunlar nükseder. Etkili bir tedavi için mutlaka psikoterapi uygulanmalıdır. Yapılan çalışmalar; ilacın ve bilişsel davranışçı terapinin panik atak üzerindeki etkisinin eşit olduğunu göstermektedir. Hem ilacın hem de psikoterapinin kullanıldığı tedaviler de tercih edilebilir.
Panik bozukluk kalp krizini tetikler mi?
Panik bozukluğun kalp krizine bir etkisi yoktur fakat bazen semptomlar birbirine benzediği için kişi kalp krizi geçirdiğini düşünebilir. Unutulmaması gerekir ki panik atağın kalp hastalıklarından belli başlı farkları vardır. Kalp hastalıklarında ortaya çıkan nefes darlığı ve kalp sıkışması genellikle kişi hareket halindeyken ortaya çıkar ve dinlenince geçer. Panik bozuklukta ise belirtiler kişi tek başına otururken ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.
Panik atak sonucu aklımı kaybedebilir miyim?
Panik atak rahatsız edici bir durumdur fakat kesinlikle zararlı değildir. Vücudun alarm durumuna geçmesi sonucu ortaya çıkar. Kişinin delirmesi veya aklını kaybetmesi olasılık dahilinde bile değildir sadece kişi iç uyaranlara çok fazla odaklanır ve bu durum da panic atağı tetikler.