Gebelikte Hipertansiyon
Hipertansiyon tüm gebeliklerin % 5-10 da izlenir ve çok önemli komplikasyonlara neden olabilir.Gebeliğin başından itibaren dikkatli tansiyon takibi ve yönetimi yapılmalıdır.Hipertansiyon tek başına olabileceği gibi preeklampsi denilen durum ile beraber de olabilir.Preeklampsi tüm gebeliklerin %3.9 da gözlenen ciddi bir klinik tablodur.Gelişmiş ülkelerde anne ölümlerinin %16 hipertansif hastalığa bağlı gerçekleşir.Uzun zamandır yapılan tüm çalışmalara rağmen gebelikte hipertansiyonun nasıl uyarıldığı ve ya varolan hipertansiyon durumunun nasıl şiddetlendiği hala çözülememiştir.
Gebelikte hipertansiyon 4 grupta ele alınır;
1-Gestasyonel hipertansiyon ; gebelikte ortaya çıkan ; preeklampsinin eşlik etmediği ve doğum sonrası 12. haftadan itibaren ortadan kalkan kilinik durum
2-Preeklampsi ve ya eklampsi; obes;çoğul gebelik;anne yaşının 35 in üstünde olması;sigara içen anne adayı
3-Kronik hipertansiyonu zaten var olan hastada gebelikte eklenen hipertansiyon durumu
4-Kronik hipertansiyon; ileri yaş ve multipar gebelerde sıktır
Gebelerde tansiyonun uygun koşullarda ölçülmesi gerekir.hasta dinlenmiş-istirahat etmiş olmalıdır. Uygun koşullardaki ölçümlerde 140 /90 ve üstü değerler önemlidir.Hatta son yıllarda bu rakamlar 130/ 80 e kadar çekilmiştir.Ayrıca ilk aylardan itibaren düzenli tansiyon ölçümü yapılan gebelerde son ölçümlerin sistolik 30;diastolik basıncın ise 15 birim artmış olması da oldukça önemlidir.
Yüksek tansiyon tespit edilen gebelerde ödem ve idrarda protein kaybının mevcudiyeti oldukça önemlidir.
Tansiyon yüksekliği tespit edilen gebelerde beslenme faktörü mutlaka incelenmelidir. Antioksidan aktiviteye sahip sebze ve meyve tüketimi kan basıncı üzerine olumlu etkilidir.Kalsiyumdan zengin; tuzsuz diyet ;balık yağı;C ve E vitamini takviyesi önemlidir.
Gebelikte hipertansiyon genetik faktörlerle de ilişkilidir.Annesinde preeklampsi öyküsü olan kadınlarda preeklampsi riski % 20 oranında artış gösterir.Çevresel faktörler ; sosyo ekonomik durum;etnik özellikler hatta mevsimsel etkiler bile söz konusudur.
Patofizyolojisi tam olarak bilinmese de bir takım kanıtlar mevcuttur.Normalde gebelerde vazopressör infuzyonuna duyarlılık mevcuttur.Ancak gebeliğin erken döneminde preeklampsi gebelerinde endotelyal direnç gelişir.Normal gebeler ile kıyaslandığında preeklampsi gebelerde PGI2 salınımı azalmıştır.Yine by gebelerde nitrik osit salınımı azalmıştır.
Gebelerde düzenli tansiyon ölçümü ; rutin idrar testi kontrolü yapılır. İdrarda protein kaybının varlığı önemlidir
Önlemler:
** Tuz kısıtlaması
** kalsiyum desteği
**balık yağı kullanımı
**antioksidan kullanımı
** düşük doz aspirin
** anti-hipertansif ilaç kullanımı
** kilo kontrolü -obesite ile mücadele
Hipertansif gebelerde sonraki gebelikler için danışmanlık verilmelidir.Genellikle ilk gebeliğinde erken haftada tanı almış hasta ise sonraki gebeliğinde tekrarlama riski daha yüksektir. İlk gebeliğinde gebelik hipertansiyonu yaşamış 511 hastanın incelendiği bir çalışmada ikinci gebeliklerinde tekrarlama riski %70 gibi yüksek bir oran çıkmıştır.Bu yüzden pozitif öyküsü olan kadınlar yakından izlenmeli ve önlem alınmalıdır.İlk takipten itibaren tansiyon ölçümü kayıt altına alınmalı; detaylı anamnez ile aile öyküsü saptanmalıdır. Doğum zamanının planlanması son derece önemlidir. Bebeğin akciğer maturasyonunu tamamladığı gebelik haftasında doğum planlanmalıdır.Doğumun şekline tüm riskler belirlenerek karar verilmelidir.Bazı gebelerde fetus akciğer gelişimini hızlandırmak için kortikosteroid tedavisi uygulamak gerekebilir.
Özetle gebelerde yüksek tansiyon önemli komplikasyonlara neden olabilecek klinik tablodur. Ciddiye alınmalı ve yüksek riskli gebelik olarak kabul edilmelidir. Diyet ve kilo kontrolü çok önemlidir.
Gebelikte hipertansiyon 4 grupta ele alınır;
1-Gestasyonel hipertansiyon ; gebelikte ortaya çıkan ; preeklampsinin eşlik etmediği ve doğum sonrası 12. haftadan itibaren ortadan kalkan kilinik durum
2-Preeklampsi ve ya eklampsi; obes;çoğul gebelik;anne yaşının 35 in üstünde olması;sigara içen anne adayı
3-Kronik hipertansiyonu zaten var olan hastada gebelikte eklenen hipertansiyon durumu
4-Kronik hipertansiyon; ileri yaş ve multipar gebelerde sıktır
Gebelerde tansiyonun uygun koşullarda ölçülmesi gerekir.hasta dinlenmiş-istirahat etmiş olmalıdır. Uygun koşullardaki ölçümlerde 140 /90 ve üstü değerler önemlidir.Hatta son yıllarda bu rakamlar 130/ 80 e kadar çekilmiştir.Ayrıca ilk aylardan itibaren düzenli tansiyon ölçümü yapılan gebelerde son ölçümlerin sistolik 30;diastolik basıncın ise 15 birim artmış olması da oldukça önemlidir.
Yüksek tansiyon tespit edilen gebelerde ödem ve idrarda protein kaybının mevcudiyeti oldukça önemlidir.
Tansiyon yüksekliği tespit edilen gebelerde beslenme faktörü mutlaka incelenmelidir. Antioksidan aktiviteye sahip sebze ve meyve tüketimi kan basıncı üzerine olumlu etkilidir.Kalsiyumdan zengin; tuzsuz diyet ;balık yağı;C ve E vitamini takviyesi önemlidir.
Gebelikte hipertansiyon genetik faktörlerle de ilişkilidir.Annesinde preeklampsi öyküsü olan kadınlarda preeklampsi riski % 20 oranında artış gösterir.Çevresel faktörler ; sosyo ekonomik durum;etnik özellikler hatta mevsimsel etkiler bile söz konusudur.
Patofizyolojisi tam olarak bilinmese de bir takım kanıtlar mevcuttur.Normalde gebelerde vazopressör infuzyonuna duyarlılık mevcuttur.Ancak gebeliğin erken döneminde preeklampsi gebelerinde endotelyal direnç gelişir.Normal gebeler ile kıyaslandığında preeklampsi gebelerde PGI2 salınımı azalmıştır.Yine by gebelerde nitrik osit salınımı azalmıştır.
Gebelerde düzenli tansiyon ölçümü ; rutin idrar testi kontrolü yapılır. İdrarda protein kaybının varlığı önemlidir
Önlemler:
** Tuz kısıtlaması
** kalsiyum desteği
**balık yağı kullanımı
**antioksidan kullanımı
** düşük doz aspirin
** anti-hipertansif ilaç kullanımı
** kilo kontrolü -obesite ile mücadele
Hipertansif gebelerde sonraki gebelikler için danışmanlık verilmelidir.Genellikle ilk gebeliğinde erken haftada tanı almış hasta ise sonraki gebeliğinde tekrarlama riski daha yüksektir. İlk gebeliğinde gebelik hipertansiyonu yaşamış 511 hastanın incelendiği bir çalışmada ikinci gebeliklerinde tekrarlama riski %70 gibi yüksek bir oran çıkmıştır.Bu yüzden pozitif öyküsü olan kadınlar yakından izlenmeli ve önlem alınmalıdır.İlk takipten itibaren tansiyon ölçümü kayıt altına alınmalı; detaylı anamnez ile aile öyküsü saptanmalıdır. Doğum zamanının planlanması son derece önemlidir. Bebeğin akciğer maturasyonunu tamamladığı gebelik haftasında doğum planlanmalıdır.Doğumun şekline tüm riskler belirlenerek karar verilmelidir.Bazı gebelerde fetus akciğer gelişimini hızlandırmak için kortikosteroid tedavisi uygulamak gerekebilir.
Özetle gebelerde yüksek tansiyon önemli komplikasyonlara neden olabilecek klinik tablodur. Ciddiye alınmalı ve yüksek riskli gebelik olarak kabul edilmelidir. Diyet ve kilo kontrolü çok önemlidir.