Bir Şeker Hastasının Beslenme Rehberi
BİR ŞEKER HASTASININ BESLENME REHBERİ
Bir diyabet hastasında ; diğer adıyla şeker hastasında beslenme; hayati önem taşır. Kan şekerini düzenleyen insülin hormonu diyabetli bireyde eksik salgılanır veya hiç salgılanmaz. Tip 1 diyabet ve Tip 2 diyabet olmak üzere 2 türü vardır.Sıklıkla görülen türü ise beslenmeye ve fazla kiloya bağlı ortaya çıkan Tip 2 diyabettir. Bu tür şeker hastasında beslenme düzeni kişiye göre planlanmalıdır. Şeker hastası beslenmesine dikkat etmediği sürece hastanın kan şekeri devamlı yüksek seyreder. Bu da hastanın önceden sadece kan şekerini düşürecek ilaç kullanırken; daha sonra insüline bağımlı olmasına kadar kötü sonuçlara götürebilir. Bu yüzden hastanın beslenmesinde hayatına adapte etmesi gereken önemli kurallar vardır.
ALTIN KURALLAR
Fazla kilonuz varsa mutlaka bir uzmanla beraber takip ve kontrol edilerek zayıflanmalı ve tekrar kan şekerine bakılmalıdır.
Sabah kahvaltısı; öğle ve akşam öğünleri arasında düşük kalorili sağlıklı ara öğünler yapılmalıdır.
Beyaz ekmek yerine tam buğday; kepekli ; yulaf veya çavdar ekmeği tercih edilmelidir.
Pirinç pilavı yerine bulgur veya dövme pilavı tüketilebilir.
Şeker hastaları kan şekerini hızla yükselten sofra şekeri; bal; reçel; pekmez ve şerbetli tatlılardan uzak durmalıdır.
Çay ve kahveye şeker atma alışkanlığı bırakılmalıdır.
Kola ; gazoz; ice tea; meyve suyu; meyveli soda gibi şeker eklenmiş içecekler tüketilmemelidir.
Meyvenin suyunu sıkmak yerine meyvenin kendisi tüketilmelidir. Taze sıkılmış meyve suyu hızla emilip; kan şekerini yükseltir.
Meyvelerden elma; armut; şeftali gibi kan şekerini hızlı yükseltmeyecek meyveler tüketilebilir
Meyvelerin yanında proteinden zengin besinler tüketildiğinde kan şekeri yükselmesi engellendiğinden dolayı süt; ayran; kefir gibi besinlerle tüketilmelidir
Çorba ; sıcak tüketilirse kan şekerini hızlı yükseltir; oda sıcaklığına gelmesi beklenip öyle içilmelidir.
Patates nişasta içerir; şeker hastasının patates yerine diğer sebzeleri tercih etmesini öneririz.
Alkolden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Kuru fasulye; nohut; mercimek gibi kuru baklagiller lif içeriği yüksek olduğu kan şekerini yükseltmez; sıkça tüketilebilir.
Diyet lifi bir diğer adıyla posa kan şekerinin dostudur. Lif en yüksek sebze; meyve ve kuru baklagillerde mevcuttur.
Sebze yemekleri sıkça pişirilmelidir. Öğle ve akşam öğünlerinde yemeklerin yanına mutlaka salata yapılmalıdır.
Mutlaka kilo kontrolü yapılarak kan şekeri normal düzeyde tutulmalıdır.
Diğer önemlki noktadar arasında fazla kilolu olmak ve obezite vardır. Diyabet damarlara hasar verir; fazla kiloluluk ve obezite de bu hasarları daha da geliştirir. İpin ucu kalp damar hastalığında ve ameliyatta biter.
FAZLA KİLOLU OLMANIN KALBE ETKİLERİ
Fazla kilolu olan kişiler; normal ağırlıktaki kişilere göre; kalp hastalıklarına karşı 2 kat daha fazla risk taşırlar. Bunun en önemli nedenlerinden biri fazla kilolu kişilerde kan akımı ve hacminin daha fazla olmasıdır. Kan akımı ve hacmindeki artış; kalbe aşırı yük getirir ve normalden fazla çalışmasına neden olur.Fazla kilolu kişilerin; normal ağırlıktaki kişilere göre yaptıkları fiziksel uğraşlarda kalp yükü daha fazladır.Eğer kişide yüksek tansiyon da varsa; kalp yapısında olumsuz değişimler meydana gelebilir ve bu durum ani kalp krizi ve ölümlere neden olabilir.
Diğer yandan; fazla kilolu kişilerde aşırı olan yağ dokusu; damar sertliği (ateroskleroz) *gelişimini tetikler. Bunun başlıca nedeni; fazla kilolu kişilerde fazla olan yağ dokusunun vücutta inflamasyona (iltihaplanma) ve insülin direncine neden olmasıdır. Her iki durum da kalp hücrelerine zarar verebilir ve ölümcül ritim bozuklukları yaşanabilir.
Bel çevresi de kalp hastalıkları risk göstergeleri arasında yer alır. Kadınlarda 88 cm; erkeklerde 102 cm2den fazla olması yüksek risktir.
OBEZİTE VE KOLESTEROL İLİŞKİSİ
Obez bireylerde kalp damar hastalığı gelişme riski yüksektir.Çünkü şişmanlık kan kolesterolünde artışa; damar hasarına vb. zararlara yol açar.Bu da obez bireylerin vücutlarında fazladan kolesterol üretildiğine işarettir. Zayıflayan bireylerde ; kolesterol ve LDL kolesterol düşer; HDL kolesterol yükselir.
Bundan kaynaklı olarak diyabetli bireyler; fazla kilolarından kurtulmalıdır; kan lipidlerini ve kolesterollerine düzenli baktırmalıdırlar.
Bir diyabet hastasında ; diğer adıyla şeker hastasında beslenme; hayati önem taşır. Kan şekerini düzenleyen insülin hormonu diyabetli bireyde eksik salgılanır veya hiç salgılanmaz. Tip 1 diyabet ve Tip 2 diyabet olmak üzere 2 türü vardır.Sıklıkla görülen türü ise beslenmeye ve fazla kiloya bağlı ortaya çıkan Tip 2 diyabettir. Bu tür şeker hastasında beslenme düzeni kişiye göre planlanmalıdır. Şeker hastası beslenmesine dikkat etmediği sürece hastanın kan şekeri devamlı yüksek seyreder. Bu da hastanın önceden sadece kan şekerini düşürecek ilaç kullanırken; daha sonra insüline bağımlı olmasına kadar kötü sonuçlara götürebilir. Bu yüzden hastanın beslenmesinde hayatına adapte etmesi gereken önemli kurallar vardır.
ALTIN KURALLAR
Fazla kilonuz varsa mutlaka bir uzmanla beraber takip ve kontrol edilerek zayıflanmalı ve tekrar kan şekerine bakılmalıdır.
Sabah kahvaltısı; öğle ve akşam öğünleri arasında düşük kalorili sağlıklı ara öğünler yapılmalıdır.
Beyaz ekmek yerine tam buğday; kepekli ; yulaf veya çavdar ekmeği tercih edilmelidir.
Pirinç pilavı yerine bulgur veya dövme pilavı tüketilebilir.
Şeker hastaları kan şekerini hızla yükselten sofra şekeri; bal; reçel; pekmez ve şerbetli tatlılardan uzak durmalıdır.
Çay ve kahveye şeker atma alışkanlığı bırakılmalıdır.
Kola ; gazoz; ice tea; meyve suyu; meyveli soda gibi şeker eklenmiş içecekler tüketilmemelidir.
Meyvenin suyunu sıkmak yerine meyvenin kendisi tüketilmelidir. Taze sıkılmış meyve suyu hızla emilip; kan şekerini yükseltir.
Meyvelerden elma; armut; şeftali gibi kan şekerini hızlı yükseltmeyecek meyveler tüketilebilir
Meyvelerin yanında proteinden zengin besinler tüketildiğinde kan şekeri yükselmesi engellendiğinden dolayı süt; ayran; kefir gibi besinlerle tüketilmelidir
Çorba ; sıcak tüketilirse kan şekerini hızlı yükseltir; oda sıcaklığına gelmesi beklenip öyle içilmelidir.
Patates nişasta içerir; şeker hastasının patates yerine diğer sebzeleri tercih etmesini öneririz.
Alkolden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Kuru fasulye; nohut; mercimek gibi kuru baklagiller lif içeriği yüksek olduğu kan şekerini yükseltmez; sıkça tüketilebilir.
Diyet lifi bir diğer adıyla posa kan şekerinin dostudur. Lif en yüksek sebze; meyve ve kuru baklagillerde mevcuttur.
Sebze yemekleri sıkça pişirilmelidir. Öğle ve akşam öğünlerinde yemeklerin yanına mutlaka salata yapılmalıdır.
Mutlaka kilo kontrolü yapılarak kan şekeri normal düzeyde tutulmalıdır.
Diğer önemlki noktadar arasında fazla kilolu olmak ve obezite vardır. Diyabet damarlara hasar verir; fazla kiloluluk ve obezite de bu hasarları daha da geliştirir. İpin ucu kalp damar hastalığında ve ameliyatta biter.
FAZLA KİLOLU OLMANIN KALBE ETKİLERİ
Fazla kilolu olan kişiler; normal ağırlıktaki kişilere göre; kalp hastalıklarına karşı 2 kat daha fazla risk taşırlar. Bunun en önemli nedenlerinden biri fazla kilolu kişilerde kan akımı ve hacminin daha fazla olmasıdır. Kan akımı ve hacmindeki artış; kalbe aşırı yük getirir ve normalden fazla çalışmasına neden olur.Fazla kilolu kişilerin; normal ağırlıktaki kişilere göre yaptıkları fiziksel uğraşlarda kalp yükü daha fazladır.Eğer kişide yüksek tansiyon da varsa; kalp yapısında olumsuz değişimler meydana gelebilir ve bu durum ani kalp krizi ve ölümlere neden olabilir.
Diğer yandan; fazla kilolu kişilerde aşırı olan yağ dokusu; damar sertliği (ateroskleroz) *gelişimini tetikler. Bunun başlıca nedeni; fazla kilolu kişilerde fazla olan yağ dokusunun vücutta inflamasyona (iltihaplanma) ve insülin direncine neden olmasıdır. Her iki durum da kalp hücrelerine zarar verebilir ve ölümcül ritim bozuklukları yaşanabilir.
Bel çevresi de kalp hastalıkları risk göstergeleri arasında yer alır. Kadınlarda 88 cm; erkeklerde 102 cm2den fazla olması yüksek risktir.
OBEZİTE VE KOLESTEROL İLİŞKİSİ
Obez bireylerde kalp damar hastalığı gelişme riski yüksektir.Çünkü şişmanlık kan kolesterolünde artışa; damar hasarına vb. zararlara yol açar.Bu da obez bireylerin vücutlarında fazladan kolesterol üretildiğine işarettir. Zayıflayan bireylerde ; kolesterol ve LDL kolesterol düşer; HDL kolesterol yükselir.
Bundan kaynaklı olarak diyabetli bireyler; fazla kilolarından kurtulmalıdır; kan lipidlerini ve kolesterollerine düzenli baktırmalıdırlar.