Dünya Koah Günü
KOAH nasıl bir hastalıktır? Tedavisi var mı?
KOAH; “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı” isminin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir hastalık ismidir.
KRONİK kelimesi uzun süredir devam eden anlamındadır.
OBSTRÜKTİF kelimesi tıkayıcı anlamındadır ve bu hastalıkta nefes borularının (bronşların) tıkandığını göstermek için kullanılır. O halde KOAH’ı; “uzun süredir bronşlarda tıkanmaya neden olan bir hastalıktır” şeklinde tarif edebiliriz. Bu hastalığın en kötü yanı; bronşlarda oluşan tıkanmanın bir daha düzelmemesi ve tedavi olunmaz ise hastalığın sinsice ilerlemesidir. KOAH adı altında ‘Kronik Bronşit’ ve ‘Amfizem’ adlı iki grup hastalık yer almaktadır.
Hastalığın en önemli nedeni SİGARA bağımlılığıdır.
KOAH yaklaşık olarak 20 yıl günde bir paket sigara içme sonrasında ortaya çıkar. Eğer günde bir paketten daha fazla sayıda sigara içiliyorsa bu zaman daha da kısalır. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra belirti vermeye başlar. KOAH teşhisi alan kişilerin büyük çoğunluğu halen sigara içen veya çok uzun süre sigara içmiş ve bırakmış kişilerdir. Hastalık sinsi ilerlediği için ve sigara bağımlıları öksürük; balgam çıkarma gibi şikayetleri önemsemedikleri için KOAH teşhisi konduğu zaman hastalar akciğer kapasitelerinin önemli bir kısmını kaybetmiş olmaktadırlar.
Sigara içen her beş; altı kişiden birinde KOAH gelişmektedir. Ülkemizde 20 yaş üstündeki kişilerin en az yarısı sigara bağımlısıdır. Dolayısıyla bizim gibi sigara içme alışkanlığının çok yaygın olduğu ülkelerde KOAH önemli bir halk sağlığı sorunudur. En sık orta ve ileri yaş sigara içen erkeklerde görülür. Sigara içimi dışında nargile; puro gibi tütün ürünleri de benzer şekilde KOAH’a yol açabilir. Yine pasif içicilik dediğimiz; uzun yıllar sigara içilen ortamlarda bulunmak; yoğun sigara dumanı maruziyeti de KOAH açısından risk teşkil eder. Genetik olarak akciğer harabiyetini azaltan bir faktor olan alfa 1 antitripsin düzeyinin düşük olduğu kişilerde KOAH gelişebilir. Bu durum çok nadir görülür. Yine özellikle kırsal kesimde sigara içmeyen hanımlarda organik yakıt tüketimine; odun sobası kullanımı; tezek yakılmasına bağlı olarak çıkan dumanın solunması da KOAH gelişiminde rol oynayabilmektedir. Yine bazı meslek grupları özellikle sanayi kollarında çalışma (maden işciliği; metal işciliği; ulaşım sektörü ve odun/kağıt üretiminde çalışma; çimento; tahıl ve tekstil işçiliği) risk teşkil edebilir. Ayrıca hava kirliliği; beslenme yetersizliği (A; C; E vitamini eksikliği); alkol kullanımı KOAH gelişiminde rol oynayabilmektedir. Son yıllarda önemi giderek vurgulanmaya başlayan ‘fiziksel aktivitedeazalma; hareketsizlik’ de artık bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir.
Dünya’da 600 milyon; Türkiye’de 5 milyona yakın KOAH hastası olduğu tahmin edilmektedir.
Sağlık Bakanlığı; Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) görülme sıklığının 40 yaş üstü yetişkinlerde yüzde 20 olduğunu bildirmiştir. Yani 40 yaş üstü her beş kişiden biri KOAH’lıdır. Ancak 10 KOAH hastasının sadece biri hekime başvurup KOAH tanısı alabilmektedir. Yani ülkemizde yaşayan 5 milyon KOAH’lının sadece 500 bini KOAH olduğunun farkındadır.
KOAH dünyada yılda 2.9 milyon ölüme neden olmaktadır. Günümüzde dünyada 3. ölüm nedenidir ve tüm ölümlerin %5.5’dan sorumludur.
Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları en sık görülen 3. Ölüm nedenidir ve bu ölümlerin %61.5’i KOAH nedeniyledir.
KOAH’ın Tedavisi Mümkün Müdür ?
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına rağmen önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH’lı bir hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmaktır.
Bunun dışında toz ve dumandan uzak durulması; grip ve zatürre aşılarının
yapılması ve solunum nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanında egzersiz özellikle yürüyüş yapılması hem hastalık oluşumunun hem de hastalığın ilerlemesinin önlenmesi konusunda etkili bir adımdır.
Uzm. Dr. Sevin KARALAR
KOAH; “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı” isminin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir hastalık ismidir.
KRONİK kelimesi uzun süredir devam eden anlamındadır.
OBSTRÜKTİF kelimesi tıkayıcı anlamındadır ve bu hastalıkta nefes borularının (bronşların) tıkandığını göstermek için kullanılır. O halde KOAH’ı; “uzun süredir bronşlarda tıkanmaya neden olan bir hastalıktır” şeklinde tarif edebiliriz. Bu hastalığın en kötü yanı; bronşlarda oluşan tıkanmanın bir daha düzelmemesi ve tedavi olunmaz ise hastalığın sinsice ilerlemesidir. KOAH adı altında ‘Kronik Bronşit’ ve ‘Amfizem’ adlı iki grup hastalık yer almaktadır.
Hastalığın en önemli nedeni SİGARA bağımlılığıdır.
KOAH yaklaşık olarak 20 yıl günde bir paket sigara içme sonrasında ortaya çıkar. Eğer günde bir paketten daha fazla sayıda sigara içiliyorsa bu zaman daha da kısalır. Hastalık genellikle 40 yaşından sonra belirti vermeye başlar. KOAH teşhisi alan kişilerin büyük çoğunluğu halen sigara içen veya çok uzun süre sigara içmiş ve bırakmış kişilerdir. Hastalık sinsi ilerlediği için ve sigara bağımlıları öksürük; balgam çıkarma gibi şikayetleri önemsemedikleri için KOAH teşhisi konduğu zaman hastalar akciğer kapasitelerinin önemli bir kısmını kaybetmiş olmaktadırlar.
Sigara içen her beş; altı kişiden birinde KOAH gelişmektedir. Ülkemizde 20 yaş üstündeki kişilerin en az yarısı sigara bağımlısıdır. Dolayısıyla bizim gibi sigara içme alışkanlığının çok yaygın olduğu ülkelerde KOAH önemli bir halk sağlığı sorunudur. En sık orta ve ileri yaş sigara içen erkeklerde görülür. Sigara içimi dışında nargile; puro gibi tütün ürünleri de benzer şekilde KOAH’a yol açabilir. Yine pasif içicilik dediğimiz; uzun yıllar sigara içilen ortamlarda bulunmak; yoğun sigara dumanı maruziyeti de KOAH açısından risk teşkil eder. Genetik olarak akciğer harabiyetini azaltan bir faktor olan alfa 1 antitripsin düzeyinin düşük olduğu kişilerde KOAH gelişebilir. Bu durum çok nadir görülür. Yine özellikle kırsal kesimde sigara içmeyen hanımlarda organik yakıt tüketimine; odun sobası kullanımı; tezek yakılmasına bağlı olarak çıkan dumanın solunması da KOAH gelişiminde rol oynayabilmektedir. Yine bazı meslek grupları özellikle sanayi kollarında çalışma (maden işciliği; metal işciliği; ulaşım sektörü ve odun/kağıt üretiminde çalışma; çimento; tahıl ve tekstil işçiliği) risk teşkil edebilir. Ayrıca hava kirliliği; beslenme yetersizliği (A; C; E vitamini eksikliği); alkol kullanımı KOAH gelişiminde rol oynayabilmektedir. Son yıllarda önemi giderek vurgulanmaya başlayan ‘fiziksel aktivitedeazalma; hareketsizlik’ de artık bir risk faktörü olarak kabul edilmektedir.
Dünya’da 600 milyon; Türkiye’de 5 milyona yakın KOAH hastası olduğu tahmin edilmektedir.
Sağlık Bakanlığı; Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) görülme sıklığının 40 yaş üstü yetişkinlerde yüzde 20 olduğunu bildirmiştir. Yani 40 yaş üstü her beş kişiden biri KOAH’lıdır. Ancak 10 KOAH hastasının sadece biri hekime başvurup KOAH tanısı alabilmektedir. Yani ülkemizde yaşayan 5 milyon KOAH’lının sadece 500 bini KOAH olduğunun farkındadır.
KOAH dünyada yılda 2.9 milyon ölüme neden olmaktadır. Günümüzde dünyada 3. ölüm nedenidir ve tüm ölümlerin %5.5’dan sorumludur.
Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları en sık görülen 3. Ölüm nedenidir ve bu ölümlerin %61.5’i KOAH nedeniyledir.
KOAH’ın Tedavisi Mümkün Müdür ?
KOAH ilerleyici bir hastalık olmasına rağmen önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. KOAH’lı bir hastanın yapması gereken ilk iş sigarayı bırakmaktır.
Bunun dışında toz ve dumandan uzak durulması; grip ve zatürre aşılarının
yapılması ve solunum nefes yoluyla alınan ilaç tedavisinin yanında egzersiz özellikle yürüyüş yapılması hem hastalık oluşumunun hem de hastalığın ilerlemesinin önlenmesi konusunda etkili bir adımdır.
Uzm. Dr. Sevin KARALAR