Parkinson Hastalığı ve Fizik Tedavisi
Parkinson hastalığı kronik; ilerleyici ve beyindeki substansiya nigra adlı alandaki bazı hücrelerin dejenerasyonuyla gerçekleşen bir hareket hastalığıdır. Bu hücrelerin dejenerasyonları yüzde 60-80 oranına geldiğinde Parkinson semptom vermeye başlar ve henüz bu hücresel bozulmaların nedenini bilim adamları bulabilmiş değil.
Parkinson hastalığında en çok öne çıkan klinik bulgulara göz atacak olursak bunlar;
1)Bradikinezi: hareket yavaşlığı anlamına gelmektedir. harekete başlamak; devam ettirmek ve yavaşlamak zorlaşır. Bu durumun bazal gangliyon çıktılarının yetersizliğine bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir.
2)Tremor: Tekrarlı kas kasılmalarıyla etkilenmiş vücut bölgesinin ritmik bir biçimde sallanmasıdır. İstemsiz olarak gelişir. Genelde tek taraflı ve istirahat halindeyken olur.
3)Rijidite: Hem agonist hem de antagonist kaslardaki harekete karşı direnç artışıdır. Spastisite ile karıştırılmamalıdır. Çünkü buradaki hareket katılığı hıza bağımlı değildir.
4)Postüral refleks kaybı: Düşmelerin en sık nedenlerinden biridir. Koruyucu refleksler azalmıştır.
5) Kilitlenme : Ani bir şekilde ortaya çıkan ve kısa süreli yaşanan motor blok durumudur. Hasta bu durumu yaşadığında hareket edemez (akinezi) Genelde yürüme esnasında alt ekstremitelerde takılıp durma şeklinde görülür.
Açıklanan bu klinik bulguların yanı sıra Parkinson hastalarında bilişsel ve davranışsal bozukluklar; seksüel bozukluklar; terleme bozukluğu; uyku bozuklukları; yorgunluk; kramp ve ağrı görülmekle birlikte hastaların yaşam kalitesinin de düştüğü görülür.
65 yaş üstü yaşlı grupta bu hastalığın görülme sıklığı artar. Beyindeki hareketi başlatan merkezlerdeki hasar sonucunda reflexlerde azalma; istirahatte titreme; hareketlerde yavaşlık; sertlik; konuşma ve yutma bozuklukları; bilişsel fonksiyonlarda bozulma gibi problemler ortaya çıkar.
Parkinson hastalığının fizik tedavisinde temel hedef hastaların normal hareketlerine tekrardan kavuşabilmesi; bağımsız yaşam süresini uzatmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Parkinson fizik tedavisinde öncelikle sertliklerin azaltılması ve esnekliğin artırılması amaçlanır. Eklem hareket açıklığı normal değerlerde kazanılmaya çalışılır. Germe egzersizleri de bu aşamada önemli bir yer tutar. Ayrıca sertliklerin azaltılması için masaj; sıcak uygulamalar ve relaksasyon teknikleri de faydalıdır.
Parkinson hastalarında genelde öne eğik bir pozisyon görüldüğünden bunu engellemek için sırt ve gövde kaslarını güçlendirici egzersizler verilir.
Parkinson hastalarında bir hareketi başlatmak zordur. O yüzden yürümeyi başlatmakta zorluk çekerler. Kolları hareket ettirmeden ve küçük adımlarla yürürler. Yürümeye başladıktan sonra ise durmakta zorlanır; yönünü değiştiremez; bir eşya etrafında dolaşamazlar. Dengeleri de bozulduğu için yanlış bir adımda veya hafif bir dokunmayla düşebilir.
Yapılan araştırmalar Parkinsonlu hastalarda 3 aylık fizik tedavi sonucunda yürüme hızlarında ve klinik bulgularında belirgin iyileşme olduğunu ortaya koymuştur.
Parkinson hastalığı fizik tedavisinde amaçlar :
-hastanın mobilitesini artırmak
-eklem hareket açıklığını artırmak
-kontraktürleri önlemek
-kamburluğu önlemek ve postürü düzeltmek
-yürümeyi düzeltmek
-dengeyi geliştirmek
-düşmeyi önlemek
-koordinasyonu geliştirmek
-el becerilerini artırmak
-solunum kapasitesini artırmak
Parkinson tedavisinde fizik tedavinin; ilaç tedavisi ve cerrahi seçeneklerin yanı sıra; psikoterapi; ergoterapi ve konuşma terapisi eğitimleri de hastalar için faydalıdır.
Parkinson hastalığında en çok öne çıkan klinik bulgulara göz atacak olursak bunlar;
1)Bradikinezi: hareket yavaşlığı anlamına gelmektedir. harekete başlamak; devam ettirmek ve yavaşlamak zorlaşır. Bu durumun bazal gangliyon çıktılarının yetersizliğine bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir.
2)Tremor: Tekrarlı kas kasılmalarıyla etkilenmiş vücut bölgesinin ritmik bir biçimde sallanmasıdır. İstemsiz olarak gelişir. Genelde tek taraflı ve istirahat halindeyken olur.
3)Rijidite: Hem agonist hem de antagonist kaslardaki harekete karşı direnç artışıdır. Spastisite ile karıştırılmamalıdır. Çünkü buradaki hareket katılığı hıza bağımlı değildir.
4)Postüral refleks kaybı: Düşmelerin en sık nedenlerinden biridir. Koruyucu refleksler azalmıştır.
5) Kilitlenme : Ani bir şekilde ortaya çıkan ve kısa süreli yaşanan motor blok durumudur. Hasta bu durumu yaşadığında hareket edemez (akinezi) Genelde yürüme esnasında alt ekstremitelerde takılıp durma şeklinde görülür.
Açıklanan bu klinik bulguların yanı sıra Parkinson hastalarında bilişsel ve davranışsal bozukluklar; seksüel bozukluklar; terleme bozukluğu; uyku bozuklukları; yorgunluk; kramp ve ağrı görülmekle birlikte hastaların yaşam kalitesinin de düştüğü görülür.
65 yaş üstü yaşlı grupta bu hastalığın görülme sıklığı artar. Beyindeki hareketi başlatan merkezlerdeki hasar sonucunda reflexlerde azalma; istirahatte titreme; hareketlerde yavaşlık; sertlik; konuşma ve yutma bozuklukları; bilişsel fonksiyonlarda bozulma gibi problemler ortaya çıkar.
Parkinson hastalığının fizik tedavisinde temel hedef hastaların normal hareketlerine tekrardan kavuşabilmesi; bağımsız yaşam süresini uzatmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Parkinson fizik tedavisinde öncelikle sertliklerin azaltılması ve esnekliğin artırılması amaçlanır. Eklem hareket açıklığı normal değerlerde kazanılmaya çalışılır. Germe egzersizleri de bu aşamada önemli bir yer tutar. Ayrıca sertliklerin azaltılması için masaj; sıcak uygulamalar ve relaksasyon teknikleri de faydalıdır.
Parkinson hastalarında genelde öne eğik bir pozisyon görüldüğünden bunu engellemek için sırt ve gövde kaslarını güçlendirici egzersizler verilir.
Parkinson hastalarında bir hareketi başlatmak zordur. O yüzden yürümeyi başlatmakta zorluk çekerler. Kolları hareket ettirmeden ve küçük adımlarla yürürler. Yürümeye başladıktan sonra ise durmakta zorlanır; yönünü değiştiremez; bir eşya etrafında dolaşamazlar. Dengeleri de bozulduğu için yanlış bir adımda veya hafif bir dokunmayla düşebilir.
Yapılan araştırmalar Parkinsonlu hastalarda 3 aylık fizik tedavi sonucunda yürüme hızlarında ve klinik bulgularında belirgin iyileşme olduğunu ortaya koymuştur.
Parkinson hastalığı fizik tedavisinde amaçlar :
-hastanın mobilitesini artırmak
-eklem hareket açıklığını artırmak
-kontraktürleri önlemek
-kamburluğu önlemek ve postürü düzeltmek
-yürümeyi düzeltmek
-dengeyi geliştirmek
-düşmeyi önlemek
-koordinasyonu geliştirmek
-el becerilerini artırmak
-solunum kapasitesini artırmak
Parkinson tedavisinde fizik tedavinin; ilaç tedavisi ve cerrahi seçeneklerin yanı sıra; psikoterapi; ergoterapi ve konuşma terapisi eğitimleri de hastalar için faydalıdır.