Ceza Değil Bedel
CEZA DEĞİL BEDEL
Çocuğun yaptığı olumsuz davranışlara karşı tepkimizin nasıl olması gerekiyor?...
Tanıştığım pek çok anne baba ceza ile bedeli karıştırıyor. Ceza vermek; çocuğun hatalı davranışına korkutarak karşılık vermektir. Ancak bedel ödetmek yalnızca hatanın telafisini istemektir. Çocuktur elbette birçok yanlış davranışta bulunacaktır. Fakat yanlış davranışlarına gösterdiğiniz tepki sağlıklı olmalı ki çocuğunuz hem doğru davranış neymiş öğrensin; hem özgüveni kırılmasın; hem de yaptığı hatanın ceremesini çeksin. Eğer yapılan yanlış davranışa ceza verilirse veya dayak atılırsa çocuğunuzun özgüveni kırılır; ruhu zarar görür. Bedel ödetilirse çocuk yaptığı hatayı anlar ve telafi etmiş olur.
Mesut annesinin uyarısına rağmen sofrada hızlı hızlı yemek yiyordu. Sonunda üstünü ve etrafı kirlendi. Annesi de Mesut’a “yemekten sonra sofrayı kaldırmama yardım etmelisin; bak senin acele etmen yüzünden her yer kirlendi!” der ve Mesut’la birlikte ortalığı temizlerler. Fakat anne bu yaptırımı uygularken aslında rahat etmedi aksine daha fazla iş yapmak zorunda kaldı çünkü Mesut iş yaparken annesinin eline ayağına dolaştı. Anne daha fazla zahmet çekmiş oldu ama Mesut’a çok güzel alışkanlıklar kazandırdı. Birincisi; yaptığın hatayı telafi et. İkincisi; aceleciliğin sonu kaza getirir. Üçüncüsü ise Mesut’un acelecilik huyunun başka konularda kendisini göstermesine ket vurmuş oldu. Sözgelimi aceleciliği yüzünden ödevlerini yarım yamalak yapma huyunu tolere etmiş olur.
Genelde
anne ve babalar kötü davranışları cezalandırma yoluna giderler ve
cezalandırdıkları davranışın sonlanacağını düşünürler. Fakat düşünülenin aksine
ceza çoğu zaman ters tepki yaratarak istenmeyen davranışı daha da
kötüleştirir.
Cezanın en önemli olumsuz sonucu yetişkin - çocuk ilişkisini zedelemesi ve çocuğa fiziksel ve psikolojik zarar vermesidir. Çünkü ceza fiziksel disiplin uygulamak (dayak) olabileceği gibi; çocuğu sözle hor görmek ve sevgiyi esirgemek şeklindedir.
Çocuk sırf ceza alma korkusundan olumsuz davranışını tekrarlamayabilir. Fakat bu çocuğun olumsuz davranışlardan vazgeçtiği anlamına gelmez!
Her çocuk yetişkinleri örnek alarak kendisi de aynı yöntemleri sorun çözmek için kullanmaya başlar.
Hani bir söz vardır ya
"görgülü kuşlar 🐦 🐦 gördüğünü işler!
Dolayısıyla çocuğa yaptığı veya yapmış olabileceği hatalı davranışına ceza yerine bedel yöntemini kullanalım.
Hatalarının karşılığını ödemeyen çocuk hayırsız evlat olur. Çünkü ne suç işlese birilerinin arkasını toplamasını; hatalarının affedilmesini ister. Eğer daha da yüzsüzleşirse hatasının üstüne ‘aferin’ bekler.
ERDİNÇ GÜLLÜ
Çocuğun yaptığı olumsuz davranışlara karşı tepkimizin nasıl olması gerekiyor?...
Tanıştığım pek çok anne baba ceza ile bedeli karıştırıyor. Ceza vermek; çocuğun hatalı davranışına korkutarak karşılık vermektir. Ancak bedel ödetmek yalnızca hatanın telafisini istemektir. Çocuktur elbette birçok yanlış davranışta bulunacaktır. Fakat yanlış davranışlarına gösterdiğiniz tepki sağlıklı olmalı ki çocuğunuz hem doğru davranış neymiş öğrensin; hem özgüveni kırılmasın; hem de yaptığı hatanın ceremesini çeksin. Eğer yapılan yanlış davranışa ceza verilirse veya dayak atılırsa çocuğunuzun özgüveni kırılır; ruhu zarar görür. Bedel ödetilirse çocuk yaptığı hatayı anlar ve telafi etmiş olur.
Mesut annesinin uyarısına rağmen sofrada hızlı hızlı yemek yiyordu. Sonunda üstünü ve etrafı kirlendi. Annesi de Mesut’a “yemekten sonra sofrayı kaldırmama yardım etmelisin; bak senin acele etmen yüzünden her yer kirlendi!” der ve Mesut’la birlikte ortalığı temizlerler. Fakat anne bu yaptırımı uygularken aslında rahat etmedi aksine daha fazla iş yapmak zorunda kaldı çünkü Mesut iş yaparken annesinin eline ayağına dolaştı. Anne daha fazla zahmet çekmiş oldu ama Mesut’a çok güzel alışkanlıklar kazandırdı. Birincisi; yaptığın hatayı telafi et. İkincisi; aceleciliğin sonu kaza getirir. Üçüncüsü ise Mesut’un acelecilik huyunun başka konularda kendisini göstermesine ket vurmuş oldu. Sözgelimi aceleciliği yüzünden ödevlerini yarım yamalak yapma huyunu tolere etmiş olur.
Genelde
anne ve babalar kötü davranışları cezalandırma yoluna giderler ve
cezalandırdıkları davranışın sonlanacağını düşünürler. Fakat düşünülenin aksine
ceza çoğu zaman ters tepki yaratarak istenmeyen davranışı daha da
kötüleştirir.
Cezanın en önemli olumsuz sonucu yetişkin - çocuk ilişkisini zedelemesi ve çocuğa fiziksel ve psikolojik zarar vermesidir. Çünkü ceza fiziksel disiplin uygulamak (dayak) olabileceği gibi; çocuğu sözle hor görmek ve sevgiyi esirgemek şeklindedir.
Çocuk sırf ceza alma korkusundan olumsuz davranışını tekrarlamayabilir. Fakat bu çocuğun olumsuz davranışlardan vazgeçtiği anlamına gelmez!
Her çocuk yetişkinleri örnek alarak kendisi de aynı yöntemleri sorun çözmek için kullanmaya başlar.
Hani bir söz vardır ya
"görgülü kuşlar 🐦 🐦 gördüğünü işler!
Dolayısıyla çocuğa yaptığı veya yapmış olabileceği hatalı davranışına ceza yerine bedel yöntemini kullanalım.
Hatalarının karşılığını ödemeyen çocuk hayırsız evlat olur. Çünkü ne suç işlese birilerinin arkasını toplamasını; hatalarının affedilmesini ister. Eğer daha da yüzsüzleşirse hatasının üstüne ‘aferin’ bekler.
ERDİNÇ GÜLLÜ