Depresyon
Depresyon Nedir?
İnsanlar bazen kendilerini keyifsiz; mutsuz; moralsiz hissedebilirler. Yaşadığımız bazı olumsuz yaşam olayları bu duyguları tetikleyebilir. Bu duyguları hissetmek yaşamımızın normal bir parçasıdır ve depresyonda olduğumuz anlamına gelmez. Gündelik yaşam olaylarıyla bağlantılı keyifsizlik; mutsuzluk duyguları ile depresyon arasındaki fark; yaşanan belirtilerin şiddeti; süresi ve yaşam kalitesine olan etkisidir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2012 yılında yayınladığı raporda; dünya genelinde 350 milyon kişinin depresyondan etkilendiğini belirtmektedir. Dünya Sağlık Örgütüne göre; 2030 yılında depresyon; dünyanın en yaygın hastalığı haline gelecektir (WHO; 2012).
Depresyonun Belirtileri
Depresyonun iki ana belirtisi; en az iki hafta süreyle kişinin kendisini mutsuz; çökkün; karamsar hissetmesini içeren depresif duygu durum ve kişinin daha önce zevk aldığı aktivitelere yönelik yaşadığı ilgi kaybıdır. Bu belirtilere ek olarak; halsizlik; enerji kaybı; kolay yorulma; hareketlerde artma ya da gerileme; uyku bozukluğu; iştah ve kilo değişikliği; değersizlik duygusu; sosyal etkileşimde azalma; suçluluk duyguları; benlik saygısında düşüş; dikkati toplamada güçlük; umutsuz hissetme; intihar düşünceleri görülebilir.
Depresyonun Sebepleri ve Risk Faktörleri
Genelde yaşanan olumsuz yaşam olayları depresyona yol açıyor diye düşünülse de; depresyon tek bir nedene bağlı değildir. Depresyonun oluşmasında birçok faktör rol oynayabilir. Kimyasal değişiklikler; genetik faktörler; kişilik yapısı; düşünce yapısı; kayıp; yalnızlık; kişiler arası çatışma; işsizlik gibi stresli yaşam olayları depresyonun oluşmasında ve sürmesinde etkilidir. Depresyonun risk faktörlerine örnek olarak sosyal destek eksikliği; ailede depresyon öyküsü; sağlık problemleri; maddi zorluk; sosyal ilişkilerde yaşanan çatışmalar; işsizlik; travmatik yaşam olayları; yalnızlık; alkol ve madde kötüye kullanımı verilebilir.
Depresyon Tedavisi
Depresyon nedeniyle kişinin yaşamındaki bir ya da daha çok alan (aile; iş; sosyal ilişkiler; gelecek planları vb) olumsuz etkilenmeye başladıysa kişinin yardım alması gerekmektedir.
Depresyon tedavisinde birçok tedavi yaklaşımı kullanılmaktadır. Depresyonun etkin tedavisi psikoterapi ve ilaç tedavisi ile yürütülür. Yapılan çalışmalar ilaç tedavisi ve psikoterapinin kombinasyonunun en etkili yöntem olduğunu göstermektedir. İlaç tedavisi mutlaka psikiyatr rehberliğinde yürütülmelidir. Bilişsel terapi ve davranışçı terapi depresyon tedavisinde kullanılan etkinliği kanıtlanmış psikoterapi yaklaşımlarıdır. Depresif belirtiler gösteren kişiler kendileri; hayat ve gelecek hakkında olumsuz düşüncelere (örn.; “hiçbir şey değişmeyecek”; “her şey benim suçum”; “her şey kötü gidiyor”) sahip olma eğilimindedirler. Bu düşünceler kişilerin duygu durumunu olumsuz olarak etkiler. Bilişsel terapi ile depresyona etki eden bu düşüncelerin keşfedilmesi ve daha işlevsel; gerçeğe uygun hale getirilmesi amaçlanır. Depresyonda olan kişinin yaşam tarzı ve davranışları değişiklik göstermeye başlar. Kişinin yaşam etkinliklerinde azalma; etkinlikleri gerçekleştirmede isteksizlik ya da bu etkinlikleri gerçekleştirememe görülür. Depresif belirtiler geliştiren kişilerin yaşam tarzı ve davranışlardaki bu değişiklikler; depresif belirtilerin sürmesinde de rol oynar. Davranışçı terapi ile depresyonun sürmesine etki eden davranışlar tanımlanır ve bu davranışlarda değişiklik sağlanmaya çalışılır.
Kaynakça
Hawton; K.; Salkovskis; P.M.; Kirk; J.; & Clark; D. M. (1989). Coginitive behaviour therapy for psychiatric problems: A practical guide. New York: Oxford University Press
WHO (2012) World mental health day: Depression: A Global Crisis. Geneva; World Health Organization.
İnsanlar bazen kendilerini keyifsiz; mutsuz; moralsiz hissedebilirler. Yaşadığımız bazı olumsuz yaşam olayları bu duyguları tetikleyebilir. Bu duyguları hissetmek yaşamımızın normal bir parçasıdır ve depresyonda olduğumuz anlamına gelmez. Gündelik yaşam olaylarıyla bağlantılı keyifsizlik; mutsuzluk duyguları ile depresyon arasındaki fark; yaşanan belirtilerin şiddeti; süresi ve yaşam kalitesine olan etkisidir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2012 yılında yayınladığı raporda; dünya genelinde 350 milyon kişinin depresyondan etkilendiğini belirtmektedir. Dünya Sağlık Örgütüne göre; 2030 yılında depresyon; dünyanın en yaygın hastalığı haline gelecektir (WHO; 2012).
Depresyonun Belirtileri
Depresyonun iki ana belirtisi; en az iki hafta süreyle kişinin kendisini mutsuz; çökkün; karamsar hissetmesini içeren depresif duygu durum ve kişinin daha önce zevk aldığı aktivitelere yönelik yaşadığı ilgi kaybıdır. Bu belirtilere ek olarak; halsizlik; enerji kaybı; kolay yorulma; hareketlerde artma ya da gerileme; uyku bozukluğu; iştah ve kilo değişikliği; değersizlik duygusu; sosyal etkileşimde azalma; suçluluk duyguları; benlik saygısında düşüş; dikkati toplamada güçlük; umutsuz hissetme; intihar düşünceleri görülebilir.
Depresyonun Sebepleri ve Risk Faktörleri
Genelde yaşanan olumsuz yaşam olayları depresyona yol açıyor diye düşünülse de; depresyon tek bir nedene bağlı değildir. Depresyonun oluşmasında birçok faktör rol oynayabilir. Kimyasal değişiklikler; genetik faktörler; kişilik yapısı; düşünce yapısı; kayıp; yalnızlık; kişiler arası çatışma; işsizlik gibi stresli yaşam olayları depresyonun oluşmasında ve sürmesinde etkilidir. Depresyonun risk faktörlerine örnek olarak sosyal destek eksikliği; ailede depresyon öyküsü; sağlık problemleri; maddi zorluk; sosyal ilişkilerde yaşanan çatışmalar; işsizlik; travmatik yaşam olayları; yalnızlık; alkol ve madde kötüye kullanımı verilebilir.
Depresyon Tedavisi
Depresyon nedeniyle kişinin yaşamındaki bir ya da daha çok alan (aile; iş; sosyal ilişkiler; gelecek planları vb) olumsuz etkilenmeye başladıysa kişinin yardım alması gerekmektedir.
Depresyon tedavisinde birçok tedavi yaklaşımı kullanılmaktadır. Depresyonun etkin tedavisi psikoterapi ve ilaç tedavisi ile yürütülür. Yapılan çalışmalar ilaç tedavisi ve psikoterapinin kombinasyonunun en etkili yöntem olduğunu göstermektedir. İlaç tedavisi mutlaka psikiyatr rehberliğinde yürütülmelidir. Bilişsel terapi ve davranışçı terapi depresyon tedavisinde kullanılan etkinliği kanıtlanmış psikoterapi yaklaşımlarıdır. Depresif belirtiler gösteren kişiler kendileri; hayat ve gelecek hakkında olumsuz düşüncelere (örn.; “hiçbir şey değişmeyecek”; “her şey benim suçum”; “her şey kötü gidiyor”) sahip olma eğilimindedirler. Bu düşünceler kişilerin duygu durumunu olumsuz olarak etkiler. Bilişsel terapi ile depresyona etki eden bu düşüncelerin keşfedilmesi ve daha işlevsel; gerçeğe uygun hale getirilmesi amaçlanır. Depresyonda olan kişinin yaşam tarzı ve davranışları değişiklik göstermeye başlar. Kişinin yaşam etkinliklerinde azalma; etkinlikleri gerçekleştirmede isteksizlik ya da bu etkinlikleri gerçekleştirememe görülür. Depresif belirtiler geliştiren kişilerin yaşam tarzı ve davranışlardaki bu değişiklikler; depresif belirtilerin sürmesinde de rol oynar. Davranışçı terapi ile depresyonun sürmesine etki eden davranışlar tanımlanır ve bu davranışlarda değişiklik sağlanmaya çalışılır.
Kaynakça
Hawton; K.; Salkovskis; P.M.; Kirk; J.; & Clark; D. M. (1989). Coginitive behaviour therapy for psychiatric problems: A practical guide. New York: Oxford University Press
WHO (2012) World mental health day: Depression: A Global Crisis. Geneva; World Health Organization.