Güney Amerika (Peru) kökenli bir bitkidir. Bu bitki Peru nun yüksek platolarında (2000-3500 m) yetiştirilmektedir. Tarihteki kullanımı İnkalara kadar uzanan Maca bitkisi; Peru halkı tarafından yüzyıllardan beri hem bir besin hem de şifalı bir bitki olarak güven ile kullanılmaktadır. Lepidium meyenii; maca-maca; maino; ayak chichira; ayak willku gibi farklı isimlerle de bölgelere göre anılmaktadır.
Maca bitkisi pişirilerek veya kurutularak tüketilebilir. Fakat kapsül ve toz şeklinde tüketim daha yaygındır.
Maca kök bitki ailesindendir ve köklerinin rengi kırmızı-sarı-siyah olabilir. 2011’ de İngiltere’de yapılan bir araştırmaya göre siyah maca en hızlı kas yapımını ve enerjiyi sağlayan maca çeşitidir.
Kırmızı maka diğer maka çeşitlerine göre daha çok flavanoid ve bitkisel gıda ( alkaloid; tanin; saponin) içermektedir.
The Universidad Peruana’ nın 2010’ da yaptığı araştırmaya göre; kırmızı ve siyah maca kemik sağlığı ve kemik yoğunluğunu arttırmada önemli rol oynamaktadır.
BESİN DEĞERİ
Maca bitkisinin köklerinin besin değeri çok yüksektir. Maca kökü; karbonhidrat; protein; lif ve esansiyel mineraller (özellikle selenyum; kalsiyum magnezyum ve demir); B1;B2;B12;E ve C vitaminleri bakımından zengindir. Ayrıca linolenik asit; palmitik asit; oleik asit; steroller ; 22 esansiyel aminoasitten 19 unu ve polisakkaritler içermektedir.
Maca kökünün aktif içeriği:
Fenolik bileşikler;
Saponin
Glikozitler
Tannin
Flavonoidlerden oluşmaktadır.
100 gram maca : Günlük gereksinim
325 kalori
4 gr yağ (bitkisel) (%5 i)
71 gram karbonhidrat (%24)
7 gram lif (%29)
14 gram protein içermektedir.
LİBİDO – ENERJİ
Maca; stresle başa çıkma; afrodizyak etkisinden dolayı libido (cinsel istek) ve kuvvet verici bir tonik olarak popülerdir. Maka 2 grup orijinal bileşik macamides ve macaenes içerir. Bu ajanlar cinsel ilişkiye daha çok istekli olma durumunu ve enerji sağlamaktadır. Aynı zamanda sperm üretimi; semen yoğunluğu ve sperm hareketliliğini arttırıcı özelliğe sahip olduğundan doğurganlıkta önemli rol almaktadır.
Latin Amerika’nın pek çok yerinde ise; içerik açısından aynı olmadığı halde; “Peru Ginseng” diye anılır ve tıpkı ginseng gibi enerji seviyesini yükseltmek; daha güçlü ve dayanıklı olmak; yorgunluk ve halsizliği azaltmak ya da gidermek ve cinsel güç için veya bunların değişik kombinasyonları için pek çok kişi tarafından kullanılır.
2013 ‘ te Peru’da yapılan çalışmaya göre siyah maca’nın ; spermatogenez ( sperm hücrelerinin yapımı) üzerine pozitif etkisi vardır.
MENAPOZ
Maca halsizlik; vajinal kuruluk ve menapoz semptomlarını azaltıcı etkiye sahiptir. Aniden vücut sıcaklığında artış en sık rastlanılan menapoz semptomlarından biridir. Maca kökü ; aktif içeriğinde hormonal denge sağlama özelliğinden dolayı vücut sıcaklığında ani yükselmelerin görülme sıklığını azaltmaktadır. Vücut hormon düzeyinde denge sağladığı için tipik menapoz hormon ilaçlarının da kullanımına gerek kalmamaktadır.
MENSTURASYON
Kadınlarda bu dönemde oluşan ağrı; düzensiz adet; halsizlik gibi durumların hafifletilmesinde maca bitkisi aktif rol almaktadır.
CİLT SAĞLIĞI
Kadınlarda ve erkeklerde maca tüketimi; akne oluşumunu ve çeşitli cilt rahatsızlıklarını engellediği ; cilt tazeliğini sağladığı görülmüştür.
DEPRESYON
Maca tüketimi vücutta seratonin seviyesini arttırdığından orta derece depresyon gibi durumlarda faydalıdır. Antidepresan kullanımı kilo artışı; yorgunluk gibi yan etkilere sahipken tamamen bitkisel ve organik olan maca’ nın herhangi bir yan etkisi yoktur.
KULLANIM ve DOZU
Kök olarak tüketildiğinde maca’nın mide duvarını kaplayıcı özelliğinden dolayı çiğ tüketimi sindirim problemine sebep olabilir. Bu yüzden maca kökü öncelikle pişirilmelidir.
Kapsül veya toz şeklinde tüketimi çok yaygındır. Kapsül olarak günlük doz 500 mg ; toz şeklinde ise 1 yemek kaşığı kadardır.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
Maka kökü içeriğinden dolayı adaptojen özelliğe sahiptir. Vücut savunma sistemini destekleyerek fiziksel ; mental ve bunun gibi potansiyel rahatsızlıkların oluşumunu engeller.
TARİFLER
MACA TRUFFLE
Malzemeler:
1 gece önceden suda bekletilmiş yarım kase kaju
1 gece önceden suda bekletilmiş yarım kase ceviz
8 adet çekirdeği çıkarılmış hurma
2 yemek kaşığı sıvı hindistancevizi yağı
2 yemek kaşığı maca tozu
2 yemek kaşığı kakao
Hazırlanışı:
Kaşu ve cevizlerin suyunu süzün; duruladıktan sonra blender dan geçirin. Hindistan cevizi yağını ekleyin ve karıştırmaya devam edin. Maca tozunu ve kakaoyu ekleyin. İyice yumuşak kıvam aldıktan sonra başka kaba alarak üzerini örtün ve buzdolabında hamur kıvamına gelene kadar bekletin. Hamur kıvamına gelen karışımı parçalar halinde elinizde yuvarlayarak küçük toplar hazırlayın. Topları kakao tozuna batırarak servis edin.
ELMALI MACA ENERJİ BAR
Malzemeler:
2 yemek kaşığı maca tozu
1 gece önceden suda bekletilmiş yarım kase çiğ badem
1 gece önceden suda bekletilmiş yarım kase ceviz
2 adet kuru incir
8-9 adet çekirdeği çıkarılmış hurma
2 yemek kaşığı yulaf ezmesi
2 adet orta boy yeşil elma
1 çay kaşığı tarçın
2 yemek kaşı su
Hazırlanışı:
Badem ve cevizlerin suyunu süzüp; yıkadıktan sonra blender edin. Tüm malzemeleri üzerine yavaş yavaş ekleyerek karıştırmaya devam edin. Karışım yapışkan bir hal alacak şekilde su ekleyin. Karışım hazır hale geldiğinde parşömen kağıdına yayın ve bastırarak duz hale getirin. Küçük bar halinde kesin ve şekil verin. Daha sonra buzdolabında gerekli kıvamı alana kadar bekletin. Üzerine isteğe bağlı olarak elma dilimleri eklenerek servis edilebilir.
MACA ÇORBASI
Malzemeler:
3 yemek kaşığı maca tozu
3-4 adet domates
1 küçük boy salatalık
1 çay kaşığı pul biber
1 adet avokado
2 subardağı su
1 veya 2 diş sarımsak
1 çay kaşığı kimyon
1 çay kaşığı nane
Yarım çay bardağı badem veya Hindistan cevizi sütü
1 adet limon
Hazırlanışı:
Domates ve salatalığı katı meyve sıkacağından geçirin ve sebze suyu elde edin. Daha sonra sebze suyuna tüm malzemeleri ekleyerek blender da yumuşak kıvam alana kadar karıştırın. Tencerede kısık ateşte pişirin. Limon ve baharatları ekleyerek servis edin.
MACA JUICE
Malzemeler:
2 yemek kaşığı maka tozu
3 adet havuç
2 orta boy elma
Küçük parça taze zencefil
2 adet kereviz sapı
1 orta boy portakal
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri katı meyve sıkacağından geçirin. Karışımı bir bardağa boşaltın ve üzerine maka tozunu ilave edin.