Gebelikte Tarama Testleri
BİRİNCİ TRİMESTER (İLK 3 AY) TARAMA TESTLERİ
Gebeliğin 11-14 haftalarında yapılır
İKİLİ TARAMA TESTİ
.İkili tarama test diye bilinen bu testte( free beta HCG ) ve PAPP-A hormonlarına bakılır.Sadece bu iki hormona ve anne yaşına bakılarak yapılan testin başarı oranı %63 civarındadır.Yapılan USG ölçümleri teste katıldığında (NT:Fetüsün ense kalınlığı ölçümü)ikili testin; Down sendromunu belirleme oranı % 85 lere çıkar.
Down sendromunda : . NT artar
. Serbest beta HCG düzeyi 2 kat artar;
. PAPP-Adüzeyi ise 2;5kat azalır.
NT(ENSE KALINLIĞI) ÖLÇÜMÜ
.Sadece USG ile NT (Fetüsün ense kalınlığı) ölçümü bile Down sendromlu bir bebeği % 60-70 oranında yakalayabilmemizi sağlar.Bu oran ikinci trimesterde yapılan üçlü testin başarı oranıyla benzer bir orandır.Artan NT(ense kalınlığı) değeri down sendromu yanında diğer kromozomal bozukluklarda da olabilir ve genetik araştırmayı gerektirir.Genetik araştırma normal olması durumunda bile fetüsde birçok malformasyon;deformasyon;displazi;genetik sendrom;nörögelişimsel gecikme olarak tariflediğimiz kötü yenidoğan sonuçları görülme olasılığı artar.NT(ense kalınlığı) artışına sebep olan diğer nedenler arasında kalp yetmezliği;lenfatik drenaj yetmezliği;boyun ve başta venöz göllenme;konjenital enfeksiyonlar ve fetal anemi sayılabilir.Bu nedenle NT kalınlığı artmış gebelerde;genetik olarak normal olmaları halinde; 20-22 haftalarda yapısal anomalileri ve genetik sendromları araştırmak için ayrıntılı USG çok önemlidir.
İLK TRİMESTERDE (11-14 haftalarda ) DİĞER USG BULGULARI NELERDİR?
.Nazal kemik yokluğu
.Triküspit kapak yetmezliği
.Ductus venosus ta anormal a dalgası
.Frontomaxiller açının genişlemesi
İkili testin diğer tarama testlerine göre avantajı; gebeliğin daha erken döneminde yapılması dır.Anormal bir sonuç durumunda tanısal test (koryon villus örneklemesi ) erken dönemde yapılır ve kesin sonuç elde edilir. Anomalili bebek durumunda ise ;ailenin isteğine bağlı olarak; gebelik sonlandırılması erken gebelik haftalarında yapılabilir.
Çoğul gebeliklerde ikili;üçlü;dörtlü tarama testleri yapılamayacağı için;NT( ense kalınlığı) ölçümü ve diğer USG bulguları çok önemli değerlendirme ölçütleri olur.
İKİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTLERİ
İkinci trimester tarama testleri ;gebeliğin 16 ve 20 haftaları arasında yapılan üçlü ve dörtlü testtir.Dörtlü testte 4 tane hormona bakılır ve down sendromunu taramadaki başarı oranı daha yüsektir.
1.ÜÇLÜ TEST ( ÜÇLÜ TARAMA TESTİ) NEDİR?
Anne kolundan alınan kanda üç hormona bakılır.Bu hormonlar E3(estriol);HCG; AFP dir.
Down sendromunda .HCG artar
.E3 ve AFP azalır
Üçlü testin down sendromunu belirleme değeri % 60-70 arasında değişir.Bunun anlamı şudur;test’’ bebeğiniz down sendromudur veya değildir’’ demez.’’Bebeğinizin down sendromu olma ihtimali düşüktür veya yüksektir ‘’der.Risk yüksek çıkmışsa amniosentez yapılır;kromozomlara bakılır ve sonuca göre aile ile gebeliğin devam edip etmemesine karar verilir.
2. DÖRTLÜ TEST (DÖRTLÜ TARAMA TESTİ) NEDİR?
Üçlü teste ilave olarak İnhibinA dediğimiz dördüncü hormon da bakılır.
Down sendromunda .İnhibin A ve HCG artar
.E3 ve AFP azalır
Dörtlü testin down sendromu olan bir bebeği belirleme oranı %80 civarındadır.Yani üçlü testten daha çok güvenebileceğimiz bir testtir.Bu test de bize bebeğin down sendromu olma ihtimali hakkında bilgi verir.Kesin sonuç değildir.Riski yüksek gruba amniosentez yapılarak kesin sonuç belirlenir.
İKİLİ;ÜÇLÜ VE DÖRTLÜ TESTİN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI
.İkili testin en önemli avantajı zaman açısındandır.11-14 gibi erken gebelik haftalarında yapılması;tanının daha erken dönemde konmasına olanak sağlar.Böylece gerekli müdahalelerde erken dönemde yapılabilir.
.İkili test sadece iki hormon bakılarak yapıldığında başarı düşüktür;ikili testte iyi bir USG olması ve ölçümün düzgün yapılabilmes i önemlidir.Bu testin başarı oranını %80lere çıkaran yapılan ultrasonografik ölçümlerdir.
.Üçlü test bu konuda çıkan ilk testtir.İmkan varsa başarı oranı daha yüksek olan dörtlü test yapılması tercih edilir.
.Dörtlü testde USG da sadece gebelik haftasının doğru belirlenmesi yeterlidir.Yani USG ve yapan kişiden etkilenim daha azdır.Başarı oranı da% 80lere varan yüksek bir orandır.
.Üçlü ve dörtlü testler gebeliğin daha ileri haftalarında yapılabilmektedir.Yüksek riski olan gruplara amniosentez sonucunun beklenmesi gebelik haftasının büyümesine ve annenin bebeğe daha çok bağlanmasına neden olmaktadır.
.Üçlü ve dörtlü testdeki hormon seviyeleri; nöral tüp defekti (bebeğin beyninin olmaması;omurganın açık olması…) ve Plesanta patolojileri (bebeğin eşinin normalde fazla yapışık olması..) gibi konularda da uyarıcıdır.
3.İNTEGRE TEST
Birinci trimester de yani 11-14 haftalarda USG da NT ve serum da PAPP-A düzeyi ölçülür.İkinci trimesterde yani 16-20 .haftalarda dörtlü test ölçümleri yapılır.Başarı oranı %94 dür.
USG ile NT(ense kalınlığı) yapılabilecek düzeyde bir USG yoksa bile 11-14 haftada yapılan PAPP-A ve 16-20 haftalarda yapılan dörtlü test hormonlarıyla yapılan integre testin başarı oranı %85dir.Bu durumda bile başarı oranı oldukça yüksektir.Başarı oranının yüksek olması amniosenteze gidiş gereksinimini azaltır.
HANGİSİNİ YAPTIRALIM?
1.İmkan varsa başarı oranı en yüksek test integre testtir.(%94)
2. 11-14 haftalarda yapılan kombine birinci trimester tarama testinin başarı oranı ile ikinci trimester de yapılan dörtlü tarama testi nin başarı oranı benzerdir.
3.İlk trimester tarama testinin yapılamadığı;durumda dörtlü test en başarılı testtir.
Gebeliğin 11-14 haftalarında yapılır
İKİLİ TARAMA TESTİ
.İkili tarama test diye bilinen bu testte( free beta HCG ) ve PAPP-A hormonlarına bakılır.Sadece bu iki hormona ve anne yaşına bakılarak yapılan testin başarı oranı %63 civarındadır.Yapılan USG ölçümleri teste katıldığında (NT:Fetüsün ense kalınlığı ölçümü)ikili testin; Down sendromunu belirleme oranı % 85 lere çıkar.
Down sendromunda : . NT artar
. Serbest beta HCG düzeyi 2 kat artar;
. PAPP-Adüzeyi ise 2;5kat azalır.
NT(ENSE KALINLIĞI) ÖLÇÜMÜ
.Sadece USG ile NT (Fetüsün ense kalınlığı) ölçümü bile Down sendromlu bir bebeği % 60-70 oranında yakalayabilmemizi sağlar.Bu oran ikinci trimesterde yapılan üçlü testin başarı oranıyla benzer bir orandır.Artan NT(ense kalınlığı) değeri down sendromu yanında diğer kromozomal bozukluklarda da olabilir ve genetik araştırmayı gerektirir.Genetik araştırma normal olması durumunda bile fetüsde birçok malformasyon;deformasyon;displazi;genetik sendrom;nörögelişimsel gecikme olarak tariflediğimiz kötü yenidoğan sonuçları görülme olasılığı artar.NT(ense kalınlığı) artışına sebep olan diğer nedenler arasında kalp yetmezliği;lenfatik drenaj yetmezliği;boyun ve başta venöz göllenme;konjenital enfeksiyonlar ve fetal anemi sayılabilir.Bu nedenle NT kalınlığı artmış gebelerde;genetik olarak normal olmaları halinde; 20-22 haftalarda yapısal anomalileri ve genetik sendromları araştırmak için ayrıntılı USG çok önemlidir.
İLK TRİMESTERDE (11-14 haftalarda ) DİĞER USG BULGULARI NELERDİR?
.Nazal kemik yokluğu
.Triküspit kapak yetmezliği
.Ductus venosus ta anormal a dalgası
.Frontomaxiller açının genişlemesi
İkili testin diğer tarama testlerine göre avantajı; gebeliğin daha erken döneminde yapılması dır.Anormal bir sonuç durumunda tanısal test (koryon villus örneklemesi ) erken dönemde yapılır ve kesin sonuç elde edilir. Anomalili bebek durumunda ise ;ailenin isteğine bağlı olarak; gebelik sonlandırılması erken gebelik haftalarında yapılabilir.
Çoğul gebeliklerde ikili;üçlü;dörtlü tarama testleri yapılamayacağı için;NT( ense kalınlığı) ölçümü ve diğer USG bulguları çok önemli değerlendirme ölçütleri olur.
İKİNCİ TRİMESTER TARAMA TESTLERİ
İkinci trimester tarama testleri ;gebeliğin 16 ve 20 haftaları arasında yapılan üçlü ve dörtlü testtir.Dörtlü testte 4 tane hormona bakılır ve down sendromunu taramadaki başarı oranı daha yüsektir.
1.ÜÇLÜ TEST ( ÜÇLÜ TARAMA TESTİ) NEDİR?
Anne kolundan alınan kanda üç hormona bakılır.Bu hormonlar E3(estriol);HCG; AFP dir.
Down sendromunda .HCG artar
.E3 ve AFP azalır
Üçlü testin down sendromunu belirleme değeri % 60-70 arasında değişir.Bunun anlamı şudur;test’’ bebeğiniz down sendromudur veya değildir’’ demez.’’Bebeğinizin down sendromu olma ihtimali düşüktür veya yüksektir ‘’der.Risk yüksek çıkmışsa amniosentez yapılır;kromozomlara bakılır ve sonuca göre aile ile gebeliğin devam edip etmemesine karar verilir.
2. DÖRTLÜ TEST (DÖRTLÜ TARAMA TESTİ) NEDİR?
Üçlü teste ilave olarak İnhibinA dediğimiz dördüncü hormon da bakılır.
Down sendromunda .İnhibin A ve HCG artar
.E3 ve AFP azalır
Dörtlü testin down sendromu olan bir bebeği belirleme oranı %80 civarındadır.Yani üçlü testten daha çok güvenebileceğimiz bir testtir.Bu test de bize bebeğin down sendromu olma ihtimali hakkında bilgi verir.Kesin sonuç değildir.Riski yüksek gruba amniosentez yapılarak kesin sonuç belirlenir.
İKİLİ;ÜÇLÜ VE DÖRTLÜ TESTİN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI
.İkili testin en önemli avantajı zaman açısındandır.11-14 gibi erken gebelik haftalarında yapılması;tanının daha erken dönemde konmasına olanak sağlar.Böylece gerekli müdahalelerde erken dönemde yapılabilir.
.İkili test sadece iki hormon bakılarak yapıldığında başarı düşüktür;ikili testte iyi bir USG olması ve ölçümün düzgün yapılabilmes i önemlidir.Bu testin başarı oranını %80lere çıkaran yapılan ultrasonografik ölçümlerdir.
.Üçlü test bu konuda çıkan ilk testtir.İmkan varsa başarı oranı daha yüksek olan dörtlü test yapılması tercih edilir.
.Dörtlü testde USG da sadece gebelik haftasının doğru belirlenmesi yeterlidir.Yani USG ve yapan kişiden etkilenim daha azdır.Başarı oranı da% 80lere varan yüksek bir orandır.
.Üçlü ve dörtlü testler gebeliğin daha ileri haftalarında yapılabilmektedir.Yüksek riski olan gruplara amniosentez sonucunun beklenmesi gebelik haftasının büyümesine ve annenin bebeğe daha çok bağlanmasına neden olmaktadır.
.Üçlü ve dörtlü testdeki hormon seviyeleri; nöral tüp defekti (bebeğin beyninin olmaması;omurganın açık olması…) ve Plesanta patolojileri (bebeğin eşinin normalde fazla yapışık olması..) gibi konularda da uyarıcıdır.
3.İNTEGRE TEST
Birinci trimester de yani 11-14 haftalarda USG da NT ve serum da PAPP-A düzeyi ölçülür.İkinci trimesterde yani 16-20 .haftalarda dörtlü test ölçümleri yapılır.Başarı oranı %94 dür.
USG ile NT(ense kalınlığı) yapılabilecek düzeyde bir USG yoksa bile 11-14 haftada yapılan PAPP-A ve 16-20 haftalarda yapılan dörtlü test hormonlarıyla yapılan integre testin başarı oranı %85dir.Bu durumda bile başarı oranı oldukça yüksektir.Başarı oranının yüksek olması amniosenteze gidiş gereksinimini azaltır.
HANGİSİNİ YAPTIRALIM?
1.İmkan varsa başarı oranı en yüksek test integre testtir.(%94)
2. 11-14 haftalarda yapılan kombine birinci trimester tarama testinin başarı oranı ile ikinci trimester de yapılan dörtlü tarama testi nin başarı oranı benzerdir.
3.İlk trimester tarama testinin yapılamadığı;durumda dörtlü test en başarılı testtir.