Gebelikte Beslenme
GEBE BESLENMESİ
Normal kilodaki bir gebenin gebelik süresince alması beklenen kilo ortalama tekil gebeliklerde 11;5-12 kg ;İkiz gebeliklerde ise 16-20 kg dur.Zayıf hanımların daha çok;kilolu hanımların ise daha az kilo almaları önerilir.Ancak kilo verilmesi hiçbir şekilde önerilmez.Gebelik sırasında kilo verecek diyet yapıldığında;vucutta ortaya çıkan maddeler bebeğin sinir sistemi gelişimi üzerine olumsuz etki yaparlar.Amacımız :dengeli beslenerek; çok kilo almadan bu süreci hem annenin; hem de bebeğin sağlıklı bir şekilde geçirmesidir.
Bunun için 100-300kcal/gün normale göre daha fazla enerji almak yeterlidir.Sağlıklı bir gebenin diyetinde demir ve folik asit haricinde hiçbir ilave vitamin veya minerale ihtiyaç yoktur
Gebelik öncesi 3 ay ve gebelik başındaki ilk 3 ay 0;4 mg/gün folik asit kullanımı nöral tüp defekti dediğimiz beyinin olmaması;omurgada açıklık olması gibi hastalıkları önlemede önemlidir.Daha önce nöral tüp defekti olan bir çocuk doğumu yapanlarda;anti epileptik dediğimiz sara ilacı kullananlarda folik asit dozu 4mg/gün e çıkarılmalıdır.Çoğul gebelik ;hemolitik anemi;orak hücreli anemi ;alkolizm;crohn hastalığı gibi hastalıklarda da yüksek doz önerilir.
Gebelikte 1. ;ve 3.trimesterde hemoglobin 11 g/dl ve üzerinde;2.trimesterde ise 10;5 g/dl ve üzerinde olmalıdır.Altında olması anemi yani kansızlık olarak kabul edilir.Gebelikte artan demir ihtiyacı;mide-barsak sisteminden emilimin artışı ile giderilmeye çalışılır.Demirin enfazla olduğu besinler kırmızı et ve et ürünleri;sakatatlar;yumurta;yeşil sebzeler ve bakliyatlardır.Gebeliğin İlk aylarından itibaren günde 27mg elemental demir içeren preperatlar kullanılmalıdır.Çoğul gebelik;anemi;düzensiz beslenme; düzensiz ilaç kullanımlarda 60-100mg elementer demir /gün alınmalıdır.Demir içeren preperatlar mümkün olduğunca aç karna veya C vitamini içeren meyve ve meyve suları gibi besinle alınmalıdır.Çay ;kahve kola;süt ve süt ürünleri emilimi azaltır.Annede oluşan demir eksikliği bebekte demir eksikliği anemisi oluşturmaz.
Vitamin B12; gebelikte transcobalamin denen taşıyıcı madde düştüğünden plazmada normalden daha düşük seviyede bulunur.Bu normal bir durumdur.Vitamin B12 eksikliğine bağlı anemi ihtimali gebelikte çok düşüktür.Genelde vejeteryanlarda ;total veya parsiyel gastrik veya ileal rezeksiyon yapılanlarda yani mide barsak cerrahisi geçirenlerde veya crohn dediğimiz iltahabi barsak hastalığı olanlarda görülür.Normal sağlıklı bir gebede olma ihtimali çok azdır.
Gebelikte ;fetal kalsiyum ihtiyacı 300mg/gündür.Artan VitaminD3 tarafından ; barsaklardan kalsiyum emilimi artırılır.Total kalsiyum miktarı;total albüminle aynı oranda azalır ama iyonize kalsiyum aynı kalır.Gebe bir hanımın dışarıdan kalsiyum preperatı almasına gerek yoktur.Beslenmede süt ve süt ürünleri alımı;yeşillikler önem taşır.Güneş in zaten yoğun olduğu bir ülkede yaşamaktayız ;ancak güneş ışınlarının zararları da ozon tabakasının azalmasıyla gittikçe artmakta.Bu nedenle D vitamininin gebelere destek olarak verilmesi devlet tarafından aile hekimlikleri kanalıyla desteklenmektedir. Annenin kalsiyum seviyesi düştüğünde;bebek gereksinimini annenin kalsiyum deposu olan kemik ve dişlerinden sağlayacağı için yetersiz beslenmede osteoporoz dediğimiz kemik erimesi ve diş çürükleri meydana gelir.Süt ve süt ürünleri(yoğurt;ayran kefir;tarhana çorbası; yoğurt çorbası vb.);yeşillik(salata)yenmesi önemlidir.
Gebelikte; özellikle hormonlar nedeniyle barsak hareketleri azalır.Bu kabızlık sorunlarını artırır. Posalı yiyecek; kuru kayısı; taze meyve ve sebze tüketimi kabızlığı azaltır. Ayrıca bol sıvı alımı da kabızlığın geçmesine yardımcı olur.Günde en az 3 litre sıvı tüketimi önemlidir . Asitli ve gazlı;boyalı içecekler tercih edilmemelidir.Genel olarak ot çayları önerilmez;meyve çayları içilebilir. Günde 3-4 bardak açık siyah çay; 1 fincan kahve (tercihen filtre kahve 200 mg kafeini geçmeyecek) tüketilmesinde sakınca yoktur.Meyve suyu yerine meyvenin kendisinin yenmesi kişiyi hem tok tutar ve kabızlığı azaltır; hemde gereksiz kalori alımını önler.Meyvelerin ara öğün olarak bir porsiyonu geçmeyecek şekilde yenmesi;yemeklerin yanına bol yeşillik içeren salata yapılması önerilir. Omega yağ asitlerinden zengin olan balık ve ceviz; badem; fındık gibi kuru yemişlerden sağlanan Omega-3 yağ asitleri; sinir sistemi ve beyin gelişimine katkı sağlar.Son yıllarda araştırmalar omega3 alımının doğum sonrası depresyonu azalttığını;bebeğin IQ sunu yükselttiği yönündedir.
VitaminA;B6;C;D;demir;selenyum toksik etkileri olduğu için önerilenin 2 katından fazla alınmamalıdır.Sağlıklı;normal beslenen bir gebenin diyetinde bu vitamin ve mineraller yeterli düzeyde bulunur.İyot eksikliğinde endemik kretenizm oluşur;yeni doğanda zeka geriliği;öğrenme güçlüğü görülür.İyotlu tuz kullanımı önerilmektedir..Aşırı tuz kullanımı da; tuzsuz diette sağlıklı gebeye zararlıdır.
Kadınların günlük çinko gereksinimi günde 8 mg iken hamilelikte bu oran 11 mg’a çıkar. Çinko süt ve süt ürünleri; balık; kırmızı et ve yumurtada bolca bulunmaktadır.Çinko eksikliğinde akrodermatitis enteropatika oluşur.Selenyum eksikliğinde fetal kardiomyopati meydana gelir.
Sonuç olarak normal bir gebenin demir;folik asit alması gerekir.3ana 3ara öğün şekinde düzenli beslenmesi mümkün olduğunca işlenmiş gıdaları değil; organik olanları tercih etmesi gerekir.Bunun içinde yediği besinlerin mevsiminde olması;açık tarla malı olması yani daha az hormon ve ilaca maruz olan besinlerle beslenmesi önerilir.
Normal kilodaki bir gebenin gebelik süresince alması beklenen kilo ortalama tekil gebeliklerde 11;5-12 kg ;İkiz gebeliklerde ise 16-20 kg dur.Zayıf hanımların daha çok;kilolu hanımların ise daha az kilo almaları önerilir.Ancak kilo verilmesi hiçbir şekilde önerilmez.Gebelik sırasında kilo verecek diyet yapıldığında;vucutta ortaya çıkan maddeler bebeğin sinir sistemi gelişimi üzerine olumsuz etki yaparlar.Amacımız :dengeli beslenerek; çok kilo almadan bu süreci hem annenin; hem de bebeğin sağlıklı bir şekilde geçirmesidir.
Bunun için 100-300kcal/gün normale göre daha fazla enerji almak yeterlidir.Sağlıklı bir gebenin diyetinde demir ve folik asit haricinde hiçbir ilave vitamin veya minerale ihtiyaç yoktur
Gebelik öncesi 3 ay ve gebelik başındaki ilk 3 ay 0;4 mg/gün folik asit kullanımı nöral tüp defekti dediğimiz beyinin olmaması;omurgada açıklık olması gibi hastalıkları önlemede önemlidir.Daha önce nöral tüp defekti olan bir çocuk doğumu yapanlarda;anti epileptik dediğimiz sara ilacı kullananlarda folik asit dozu 4mg/gün e çıkarılmalıdır.Çoğul gebelik ;hemolitik anemi;orak hücreli anemi ;alkolizm;crohn hastalığı gibi hastalıklarda da yüksek doz önerilir.
Gebelikte 1. ;ve 3.trimesterde hemoglobin 11 g/dl ve üzerinde;2.trimesterde ise 10;5 g/dl ve üzerinde olmalıdır.Altında olması anemi yani kansızlık olarak kabul edilir.Gebelikte artan demir ihtiyacı;mide-barsak sisteminden emilimin artışı ile giderilmeye çalışılır.Demirin enfazla olduğu besinler kırmızı et ve et ürünleri;sakatatlar;yumurta;yeşil sebzeler ve bakliyatlardır.Gebeliğin İlk aylarından itibaren günde 27mg elemental demir içeren preperatlar kullanılmalıdır.Çoğul gebelik;anemi;düzensiz beslenme; düzensiz ilaç kullanımlarda 60-100mg elementer demir /gün alınmalıdır.Demir içeren preperatlar mümkün olduğunca aç karna veya C vitamini içeren meyve ve meyve suları gibi besinle alınmalıdır.Çay ;kahve kola;süt ve süt ürünleri emilimi azaltır.Annede oluşan demir eksikliği bebekte demir eksikliği anemisi oluşturmaz.
Vitamin B12; gebelikte transcobalamin denen taşıyıcı madde düştüğünden plazmada normalden daha düşük seviyede bulunur.Bu normal bir durumdur.Vitamin B12 eksikliğine bağlı anemi ihtimali gebelikte çok düşüktür.Genelde vejeteryanlarda ;total veya parsiyel gastrik veya ileal rezeksiyon yapılanlarda yani mide barsak cerrahisi geçirenlerde veya crohn dediğimiz iltahabi barsak hastalığı olanlarda görülür.Normal sağlıklı bir gebede olma ihtimali çok azdır.
Gebelikte ;fetal kalsiyum ihtiyacı 300mg/gündür.Artan VitaminD3 tarafından ; barsaklardan kalsiyum emilimi artırılır.Total kalsiyum miktarı;total albüminle aynı oranda azalır ama iyonize kalsiyum aynı kalır.Gebe bir hanımın dışarıdan kalsiyum preperatı almasına gerek yoktur.Beslenmede süt ve süt ürünleri alımı;yeşillikler önem taşır.Güneş in zaten yoğun olduğu bir ülkede yaşamaktayız ;ancak güneş ışınlarının zararları da ozon tabakasının azalmasıyla gittikçe artmakta.Bu nedenle D vitamininin gebelere destek olarak verilmesi devlet tarafından aile hekimlikleri kanalıyla desteklenmektedir. Annenin kalsiyum seviyesi düştüğünde;bebek gereksinimini annenin kalsiyum deposu olan kemik ve dişlerinden sağlayacağı için yetersiz beslenmede osteoporoz dediğimiz kemik erimesi ve diş çürükleri meydana gelir.Süt ve süt ürünleri(yoğurt;ayran kefir;tarhana çorbası; yoğurt çorbası vb.);yeşillik(salata)yenmesi önemlidir.
Gebelikte; özellikle hormonlar nedeniyle barsak hareketleri azalır.Bu kabızlık sorunlarını artırır. Posalı yiyecek; kuru kayısı; taze meyve ve sebze tüketimi kabızlığı azaltır. Ayrıca bol sıvı alımı da kabızlığın geçmesine yardımcı olur.Günde en az 3 litre sıvı tüketimi önemlidir . Asitli ve gazlı;boyalı içecekler tercih edilmemelidir.Genel olarak ot çayları önerilmez;meyve çayları içilebilir. Günde 3-4 bardak açık siyah çay; 1 fincan kahve (tercihen filtre kahve 200 mg kafeini geçmeyecek) tüketilmesinde sakınca yoktur.Meyve suyu yerine meyvenin kendisinin yenmesi kişiyi hem tok tutar ve kabızlığı azaltır; hemde gereksiz kalori alımını önler.Meyvelerin ara öğün olarak bir porsiyonu geçmeyecek şekilde yenmesi;yemeklerin yanına bol yeşillik içeren salata yapılması önerilir. Omega yağ asitlerinden zengin olan balık ve ceviz; badem; fındık gibi kuru yemişlerden sağlanan Omega-3 yağ asitleri; sinir sistemi ve beyin gelişimine katkı sağlar.Son yıllarda araştırmalar omega3 alımının doğum sonrası depresyonu azalttığını;bebeğin IQ sunu yükselttiği yönündedir.
VitaminA;B6;C;D;demir;selenyum toksik etkileri olduğu için önerilenin 2 katından fazla alınmamalıdır.Sağlıklı;normal beslenen bir gebenin diyetinde bu vitamin ve mineraller yeterli düzeyde bulunur.İyot eksikliğinde endemik kretenizm oluşur;yeni doğanda zeka geriliği;öğrenme güçlüğü görülür.İyotlu tuz kullanımı önerilmektedir..Aşırı tuz kullanımı da; tuzsuz diette sağlıklı gebeye zararlıdır.
Kadınların günlük çinko gereksinimi günde 8 mg iken hamilelikte bu oran 11 mg’a çıkar. Çinko süt ve süt ürünleri; balık; kırmızı et ve yumurtada bolca bulunmaktadır.Çinko eksikliğinde akrodermatitis enteropatika oluşur.Selenyum eksikliğinde fetal kardiomyopati meydana gelir.
Sonuç olarak normal bir gebenin demir;folik asit alması gerekir.3ana 3ara öğün şekinde düzenli beslenmesi mümkün olduğunca işlenmiş gıdaları değil; organik olanları tercih etmesi gerekir.Bunun içinde yediği besinlerin mevsiminde olması;açık tarla malı olması yani daha az hormon ve ilaca maruz olan besinlerle beslenmesi önerilir.