Çocukla Kaliteli Vakit Geçirmek
Günümüzde çok ünlenmiş bir söylem var: “çocuklarınızda kaliteli vakit geçirin”. Geçirelim; geçirelim de nedir bu ‘kaliteli vakit’ dediğiniz şey? Diyesi geliyor insanın. Herkesin bundan anladığı anlam muhtemelen farklıdır. Kimisine göre saatlerce çocukla beraber ders yapmak; kimisine göre avm’lerde vakit geçirmek; kimisine göre de çocuk çizgi film izlerken yanında telefonla uğraşmak olabilir. Tabii ki anlayacağımız şeyler bunlar olmamalı.
Öncelikle şunu kendimize sormalıyız; geçirdiğimiz vakit çocuğuma ne kattı; bana ne kattı; gelecekte de bu kattığı şeyleri hayatımızda uygulayabilecek miyiz? Bu soruların cevabını verebiliyorsak yaptığımız etkinlik ne olursa olsun o sırada geçirdiğimiz zaman kaliteli zamandır. Burada işin maddi boyutu yok denecek kadar azdır. Aldığımız pahalı pahalı oyuncaklar çocuklarımızda biraz daha iyisi ve pahalısını istemek ve kıymetini bilmemek gibi istenmedik davranışlar ortaya çıkarabiliyor maalesef. Gelin o oyuncakları bir kenara bırakalım. Öncelikle ilk bakmamız gereken nokta çocuğumuzun o sıradaki duygusal ihtiyacı. Çocuğunuz o gün üzgün mü; mutlu mu; öfkeli mi; heyecanlı mı; depresif mi? Bunlara baktıktan sonra onun duygularını görmezden gelmek yerine duyguları hakkında çekinmeden konuşun. Bazı anne babalar çocuklarının olumsuz duygular içerisine girmesine dayanamayıp hemen konuyu değiştirmeye; onu güldürmeye ya da maddi birtakım şeylerle onu mutlu etmeye çalışırlar. Bunların hepsi çocuğun duygularla başa çıkma mekanizmalarını köreltir belki de hiç aktive edemeyecek hale getirir. “Biraz üzgün gördüm seni; konuşmak istediğin bir şey var mı?” gibi bir soru yardımcı olabilecektir. Ya da hemen orada bir oyun kurup “hadi gel şu anki hissettiğimiz duyguları anlatan bir resim çizelim ve sonra birbirimize bu resimleri anlatalım” da diyebilirsiniz. Buradaki önemli nokta; çocuğunuzun duygularının farkına varıp o duyguları işlemlemesine ve tanımasına yardımcı olmanızdır. Sonrasında da resim çizme; evdeki eski eşyalardan yeni bir şeyler üretme -ki bu çocuğun yaratıcı zekasını da geliştirecektir-; öğretmencilik-doktorculuk oynama; isim şehir gibi birçok geleneksel diyebileceğimiz ama oldukça geliştirici oyunlar oynayabilirsiniz. Bunları yaparken tüm odağınızı çocuğunuza vermeniz; göz teması kurmanız; onun fikirlerini almanız; arada sırada yenip arada sırada yenilmeniz çocuğunuzu hem değerli hissettirecek hem de ona gerçek dünyanın küçük bir ön hazırlığını yaşatmış olacaksınız. Bu oyunlarda ona örnek olarak çocuğunuzun özgüven gibi hakkını savunma gibi gelişmesini istediğiniz yönlerini de dolaylı yollardan öğretebilirsiniz. Ayrıca biz belki farkında değiliz ama çocuklar oynadıkları oyunlarda kendileri hakkında çok fikir verirler. Oyunlara bir de bu gözden bakmamız farklı bir bakış açısı kazanmamıza yardımcı olacaktır.
Bu uygulamalar sizlere sadece fikir vermek olarak düşünüp daha da çeşitlendirmek ve eğlenceli ve yararlı hale getirmek sizlerin elinde. Eminim sizler de çocuklarınızla yapacağınız hem size hem onlara katkı sağlayacak birçok uygulama yapabilir ve oyunlar kurabilirsiniz.
Öncelikle şunu kendimize sormalıyız; geçirdiğimiz vakit çocuğuma ne kattı; bana ne kattı; gelecekte de bu kattığı şeyleri hayatımızda uygulayabilecek miyiz? Bu soruların cevabını verebiliyorsak yaptığımız etkinlik ne olursa olsun o sırada geçirdiğimiz zaman kaliteli zamandır. Burada işin maddi boyutu yok denecek kadar azdır. Aldığımız pahalı pahalı oyuncaklar çocuklarımızda biraz daha iyisi ve pahalısını istemek ve kıymetini bilmemek gibi istenmedik davranışlar ortaya çıkarabiliyor maalesef. Gelin o oyuncakları bir kenara bırakalım. Öncelikle ilk bakmamız gereken nokta çocuğumuzun o sıradaki duygusal ihtiyacı. Çocuğunuz o gün üzgün mü; mutlu mu; öfkeli mi; heyecanlı mı; depresif mi? Bunlara baktıktan sonra onun duygularını görmezden gelmek yerine duyguları hakkında çekinmeden konuşun. Bazı anne babalar çocuklarının olumsuz duygular içerisine girmesine dayanamayıp hemen konuyu değiştirmeye; onu güldürmeye ya da maddi birtakım şeylerle onu mutlu etmeye çalışırlar. Bunların hepsi çocuğun duygularla başa çıkma mekanizmalarını köreltir belki de hiç aktive edemeyecek hale getirir. “Biraz üzgün gördüm seni; konuşmak istediğin bir şey var mı?” gibi bir soru yardımcı olabilecektir. Ya da hemen orada bir oyun kurup “hadi gel şu anki hissettiğimiz duyguları anlatan bir resim çizelim ve sonra birbirimize bu resimleri anlatalım” da diyebilirsiniz. Buradaki önemli nokta; çocuğunuzun duygularının farkına varıp o duyguları işlemlemesine ve tanımasına yardımcı olmanızdır. Sonrasında da resim çizme; evdeki eski eşyalardan yeni bir şeyler üretme -ki bu çocuğun yaratıcı zekasını da geliştirecektir-; öğretmencilik-doktorculuk oynama; isim şehir gibi birçok geleneksel diyebileceğimiz ama oldukça geliştirici oyunlar oynayabilirsiniz. Bunları yaparken tüm odağınızı çocuğunuza vermeniz; göz teması kurmanız; onun fikirlerini almanız; arada sırada yenip arada sırada yenilmeniz çocuğunuzu hem değerli hissettirecek hem de ona gerçek dünyanın küçük bir ön hazırlığını yaşatmış olacaksınız. Bu oyunlarda ona örnek olarak çocuğunuzun özgüven gibi hakkını savunma gibi gelişmesini istediğiniz yönlerini de dolaylı yollardan öğretebilirsiniz. Ayrıca biz belki farkında değiliz ama çocuklar oynadıkları oyunlarda kendileri hakkında çok fikir verirler. Oyunlara bir de bu gözden bakmamız farklı bir bakış açısı kazanmamıza yardımcı olacaktır.
Bu uygulamalar sizlere sadece fikir vermek olarak düşünüp daha da çeşitlendirmek ve eğlenceli ve yararlı hale getirmek sizlerin elinde. Eminim sizler de çocuklarınızla yapacağınız hem size hem onlara katkı sağlayacak birçok uygulama yapabilir ve oyunlar kurabilirsiniz.