Çocuklarda Obezite
ÇOCUKLARDA OBEZİTE
Obezite: Vücut yağ yüzdesinin sağlığı bozacak düzeyde artışı durumudur.Kilo artışıyla beraber yağ oranındaki artışın da görüldüğü obezitede kolesterol ; diyabet;hipertansiyon;karaciğer yağlanması ;kardiyovasküler hastalıkların görülme sıklığındaki artışla sonuçlanır.Çocukluk cağı obezitesi özellikle gelişmiş ülkelerde olmakla beraber bütün dünyada artan bir prevalansa sahiptir. Çocukluk çağı obezitesinde bugün gelinen noktada; prevelansının 1970lerdeki değerlerden 10 kat fazla olduğu bildirilmektedir.Bunun bir çok sebebi olmakla beraber sebepleri arasında sanayinin gelişmesi ;fast food tüketiminde artış ;abur cuburlara olan ilginin artması ;sebze meyve tüketiminin azalması ve fiziksel aktivitenin azalması daha hareketsiz yaşam sürdürmek gösterilebilir..Çocuklarda ki aşırı kilo durumu hem çocukluk döneminde sağlığı bozucu hemde gençlik dönemi obezitesinin nedenlerindendir..Gençlik dönemi obezitesinin önlenmesi için ise alınacak önlemlerin çocukluk çağından itibaren uygulanmış olması gerekmektedir.Çocuk döneminde alınacak önelemler daha kalıcı olup hastalık riskinizi minimum seviyeye indirecektir.
İlk görev Ebeveynlerde : Çocuklar özellikleri gereği ane babalarını taklid etmeye meyillidir onlar sizin aynadaki görüntünüzdürler.Çünkü onlar Anne babanın alışkanlıklarını taklit eder ve onlar gibi davranmaya çalışırlar.Anne ve babanın gerek alışkanlıkları gerekse yaşam tarzları açısından çocuklarına örnek olması atılabilecek ilk adımdır. Çocuğunuzun geleceği için önce siz sağlıklı beslenin ;siz sağlıklı olun ki onlarda mutlu huzurlu ve sağlıklı olsunlar.Unutmayın ona bırakacağınız en güzel miras sağlıklı bir gelecektir.
Çocuklarda diyete hayır : Çocukluk ve ergenlik dönemi aynı zamanda büyümenin de gerçekleştiği evreler olduğu için bu dönemlerde büyüme faktörüde hesaplandığında günlük almaları gereken enerji ve besin ögeleri ihtiyacının artmış olduğu görülecektir.Büyüme ve gelişme dönemindeyken kalori kısıtlaması yapılmaması gerekmektedir eğer enerji kısıtlaması yapılırsa bu durum büyüme ve gelişmesini de olumsuz etkileyecektir.Bu durum onun geleceğini olumsuz etkileyecektir bunun yerine fiziksel aktivitelerini arttırmak ;zararlı alışkanlıklar ve zararlı uygulamaları en aza indirmek ve enerji ihtiyacını daha sağlıklı tercihlerle karşılayarak beslenmesi büyüme ve gelişmesine uygun şekilde düzenlemek önerilir.
Fiziksel Aktiviteyi arttırmak : Çocukların fiziksel aktivitelerini arttırmak için sedanter yaşama yönlendiren bilgisayar;televizyon ve telefonla geçirilen sürenin kısaltılması ilk etapta şarttır.Teknolojik eşyalar sınırlandırılmalı hatta gerekirse yasaklanmalıdır.Kendilerine ait görevleri yerine getirmeleri (odalarını kendilerinin toplamaları ;giysilerini kendilerinin giymeleri ve yemeklerini kendileri yemeleri gibi ) bir kural olarak aşılanmalıdır.İlgilerini çeken bir spor dalına yönlendirilmeleri yapılacak bir diğer yöntemdir çocuğun bir ömür boyu uygulayabileceği bir spor dalı olmasına dikkat etmek gerekir.Spor konusunda önemli olan çocuğunuzun şampiyon olması değil bu spor sayesinde eğlenmesidir.Yapılabilecek bir diğer aım da ailecek açık havada hafif tempoda yürüyüş yapmak olur hem bu şekilde ailece geçirdiğiniz keyifli zamanları arttırmış olursunuz.
Çocuklarda yasaklanması gereken besinler ve alternatifleri
Hazır içecekler : Kalori ve şeker değerlerinin yüksek olması sebebiyle kola gazoz ice tea ve hazır meyve suları gibi içecekler sınırlandırılmalı hatta yasaklanmalıdır. Bunların yerine ev yapımı limonata ;ev yapımı hazır çay taze sıkılmış meyve suları ;sade maden suyu ;ayran ;süt veya ev yapımı soğuk çay vermek daha doğru tercihler olacaktır.
Fast foodlar : Artık günümüzde döndüğümüz her köşede bizi bekleyen bir fat food dükkanı bulunmakta ve ister istemez çocuklarımız bu dükkanlara yönelmekte. Hamburger kızarmış patates lahmacun döner çocukların çok sevdiği fakat yağ içerikleri sebebiyle şişmanlamalarının altında yatan en önemli sebeptir.Bunların yerine ev yapımı köfteli sebzeli tam buğday ekmeğinden yapılmış hamburger fırınlanmış patates ve bol salata daha sağlıklı olacaktır.Unutmayın ev yapımı olan en kötü seçenek bile dışarıda yiyeceğiniz en sağlıklı seçenekten daha masumdur .
Şekerli besinler : Çikolata;bal; reçel;.hamurlu tatlılar; çay şekeri ;dondurma ;pasta ;hazır kurabiyeler ve bisküvi gibi şeker içeriği yüksek olan besinler tüketilmemelidir. Hazır besinler hem içeriğindeki katkı maddeleri sebebiyle çocuklarınızın sağlığını olumsuz etkilemekte hem de kan şekerini hızlı yükseltip bir anda düşürdüğü için sürekli yemek yeme ihtiyacı ouşturacaktır.Bunların yerine ev yapımı sütlü tatlılar ;kuru meyveler ve meyveler tüketilmelidir.
Yağ ve yağlı yiyecekler : Kaymak ;krema ;mayonez ;soslar gibi yağlı gıdalar tereyağı; kuyruk yağı gibi hayvansal yağlar ve hamurişleri et ve sebze kızartmaları gibi yağlı kızartmalar kullanılmamalıdır.Bu gibi besinler vücudun yağ oranının artmasına ve kolesterol ;karaciğer yağlanması kardiyovasküler hastalıklar gibi rahatsızlıklara sebep olacaklardır.
Bunların yerine çocuklarımıza sebze yemekleri yedirmeli onlara sebze ve meyveleri sevdirme yolları denenmelidir. Gün içerisinde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmelidir.
Hazır yiyecekler : Cips; çekirdek; hazır kurabiye; hazır kek; poğaça; bisküvi; çikolata ve şeker çocukların marketlere gittiklerinde fazlasıyla yöneldikleri seçeneklerdir.Markete giderken tok olmaya özen göstermek atılabilecek ilk adımdır.Evde bu tarz yiyecek seçenekleri bulundurmamak ve bunların yerine çocuğunuza bunların ev yapımı yani içeriğini bildiğiniz hallerini sunmalısınız tatlılar yerine ev yapımı kurabiye kek sütlü tatlı diğerleri yerine de ev yapımı poğaça ev yapımı börek hazırlamak tercih edilebilir.
Yemek yerken yapılan hatalar : Yemek yerken çoğu zaman farkında olmadan bir çok hata yaparız onlardan bazıları şöyledir.Yemeğe ilk olarak kalorisi yüksek olan besinlerle
başlamak ;yemeğe ilk kalorisi yüksek besinlerle başlamak daha çok enerji almanıza sebep olacaktır bunun yerine yemeğe ilk çorba ile başlanmalıdır.Çünkü ilk olarak çorba
içmek midede kapladığı yer sebebiyle tokluk hissi oluşturarak sonrasında daha az yemek yemenizi sağlayacaktır.Yemek yerken hızlı davranmak; beynimize tokluk sinyalinin gitmesi için 20 dakika geçmesi gerekmektedir bunun sağlanabilmesi için yemeğin yavaş yavaş yenmesi iyice çiğnenmesi iyi bir tercih olacaktır. Yemek yerken televizyon seyredilmesi;yemek yerken farklı şeylerle ilgilenmek tokluk sinyalinin daha geç gelmesine ve daha fazla yemek yemeye sebep olur ailece sofraya oturup huzurlu mutlu bir sofrada yemek yemek çocuğunuzun ve sizin daha sağlıklı beslenmenize temel
oluşturacaktır.Psikolojik açlık ve fizyolojik açlığı birbirine karıştırmak ; sinir stres susuzluk gibi bazı durumları beynimiz açlık olarak algılayabilmektedir yemek yedikten kısa bir süre sonra bile kişi ben açım diyerek ortalıkta gezebilmektedir.Böyle bir durumla karşılaşınca bir bardak ılık su içip 20 dakika kadar beklemek ve ardından gerçekten aç mıyım sorusunu kendimize yöneltmek en doğru ve kolay yöntem olacaktır.
Sağlıklı Günler Dilerim
Diyetisyen Zehra GÖKTAŞ
Obezite: Vücut yağ yüzdesinin sağlığı bozacak düzeyde artışı durumudur.Kilo artışıyla beraber yağ oranındaki artışın da görüldüğü obezitede kolesterol ; diyabet;hipertansiyon;karaciğer yağlanması ;kardiyovasküler hastalıkların görülme sıklığındaki artışla sonuçlanır.Çocukluk cağı obezitesi özellikle gelişmiş ülkelerde olmakla beraber bütün dünyada artan bir prevalansa sahiptir. Çocukluk çağı obezitesinde bugün gelinen noktada; prevelansının 1970lerdeki değerlerden 10 kat fazla olduğu bildirilmektedir.Bunun bir çok sebebi olmakla beraber sebepleri arasında sanayinin gelişmesi ;fast food tüketiminde artış ;abur cuburlara olan ilginin artması ;sebze meyve tüketiminin azalması ve fiziksel aktivitenin azalması daha hareketsiz yaşam sürdürmek gösterilebilir..Çocuklarda ki aşırı kilo durumu hem çocukluk döneminde sağlığı bozucu hemde gençlik dönemi obezitesinin nedenlerindendir..Gençlik dönemi obezitesinin önlenmesi için ise alınacak önlemlerin çocukluk çağından itibaren uygulanmış olması gerekmektedir.Çocuk döneminde alınacak önelemler daha kalıcı olup hastalık riskinizi minimum seviyeye indirecektir.
İlk görev Ebeveynlerde : Çocuklar özellikleri gereği ane babalarını taklid etmeye meyillidir onlar sizin aynadaki görüntünüzdürler.Çünkü onlar Anne babanın alışkanlıklarını taklit eder ve onlar gibi davranmaya çalışırlar.Anne ve babanın gerek alışkanlıkları gerekse yaşam tarzları açısından çocuklarına örnek olması atılabilecek ilk adımdır. Çocuğunuzun geleceği için önce siz sağlıklı beslenin ;siz sağlıklı olun ki onlarda mutlu huzurlu ve sağlıklı olsunlar.Unutmayın ona bırakacağınız en güzel miras sağlıklı bir gelecektir.
Çocuklarda diyete hayır : Çocukluk ve ergenlik dönemi aynı zamanda büyümenin de gerçekleştiği evreler olduğu için bu dönemlerde büyüme faktörüde hesaplandığında günlük almaları gereken enerji ve besin ögeleri ihtiyacının artmış olduğu görülecektir.Büyüme ve gelişme dönemindeyken kalori kısıtlaması yapılmaması gerekmektedir eğer enerji kısıtlaması yapılırsa bu durum büyüme ve gelişmesini de olumsuz etkileyecektir.Bu durum onun geleceğini olumsuz etkileyecektir bunun yerine fiziksel aktivitelerini arttırmak ;zararlı alışkanlıklar ve zararlı uygulamaları en aza indirmek ve enerji ihtiyacını daha sağlıklı tercihlerle karşılayarak beslenmesi büyüme ve gelişmesine uygun şekilde düzenlemek önerilir.
Fiziksel Aktiviteyi arttırmak : Çocukların fiziksel aktivitelerini arttırmak için sedanter yaşama yönlendiren bilgisayar;televizyon ve telefonla geçirilen sürenin kısaltılması ilk etapta şarttır.Teknolojik eşyalar sınırlandırılmalı hatta gerekirse yasaklanmalıdır.Kendilerine ait görevleri yerine getirmeleri (odalarını kendilerinin toplamaları ;giysilerini kendilerinin giymeleri ve yemeklerini kendileri yemeleri gibi ) bir kural olarak aşılanmalıdır.İlgilerini çeken bir spor dalına yönlendirilmeleri yapılacak bir diğer yöntemdir çocuğun bir ömür boyu uygulayabileceği bir spor dalı olmasına dikkat etmek gerekir.Spor konusunda önemli olan çocuğunuzun şampiyon olması değil bu spor sayesinde eğlenmesidir.Yapılabilecek bir diğer aım da ailecek açık havada hafif tempoda yürüyüş yapmak olur hem bu şekilde ailece geçirdiğiniz keyifli zamanları arttırmış olursunuz.
Çocuklarda yasaklanması gereken besinler ve alternatifleri
Hazır içecekler : Kalori ve şeker değerlerinin yüksek olması sebebiyle kola gazoz ice tea ve hazır meyve suları gibi içecekler sınırlandırılmalı hatta yasaklanmalıdır. Bunların yerine ev yapımı limonata ;ev yapımı hazır çay taze sıkılmış meyve suları ;sade maden suyu ;ayran ;süt veya ev yapımı soğuk çay vermek daha doğru tercihler olacaktır.
Fast foodlar : Artık günümüzde döndüğümüz her köşede bizi bekleyen bir fat food dükkanı bulunmakta ve ister istemez çocuklarımız bu dükkanlara yönelmekte. Hamburger kızarmış patates lahmacun döner çocukların çok sevdiği fakat yağ içerikleri sebebiyle şişmanlamalarının altında yatan en önemli sebeptir.Bunların yerine ev yapımı köfteli sebzeli tam buğday ekmeğinden yapılmış hamburger fırınlanmış patates ve bol salata daha sağlıklı olacaktır.Unutmayın ev yapımı olan en kötü seçenek bile dışarıda yiyeceğiniz en sağlıklı seçenekten daha masumdur .
Şekerli besinler : Çikolata;bal; reçel;.hamurlu tatlılar; çay şekeri ;dondurma ;pasta ;hazır kurabiyeler ve bisküvi gibi şeker içeriği yüksek olan besinler tüketilmemelidir. Hazır besinler hem içeriğindeki katkı maddeleri sebebiyle çocuklarınızın sağlığını olumsuz etkilemekte hem de kan şekerini hızlı yükseltip bir anda düşürdüğü için sürekli yemek yeme ihtiyacı ouşturacaktır.Bunların yerine ev yapımı sütlü tatlılar ;kuru meyveler ve meyveler tüketilmelidir.
Yağ ve yağlı yiyecekler : Kaymak ;krema ;mayonez ;soslar gibi yağlı gıdalar tereyağı; kuyruk yağı gibi hayvansal yağlar ve hamurişleri et ve sebze kızartmaları gibi yağlı kızartmalar kullanılmamalıdır.Bu gibi besinler vücudun yağ oranının artmasına ve kolesterol ;karaciğer yağlanması kardiyovasküler hastalıklar gibi rahatsızlıklara sebep olacaklardır.
Bunların yerine çocuklarımıza sebze yemekleri yedirmeli onlara sebze ve meyveleri sevdirme yolları denenmelidir. Gün içerisinde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketimine özen gösterilmelidir.
Hazır yiyecekler : Cips; çekirdek; hazır kurabiye; hazır kek; poğaça; bisküvi; çikolata ve şeker çocukların marketlere gittiklerinde fazlasıyla yöneldikleri seçeneklerdir.Markete giderken tok olmaya özen göstermek atılabilecek ilk adımdır.Evde bu tarz yiyecek seçenekleri bulundurmamak ve bunların yerine çocuğunuza bunların ev yapımı yani içeriğini bildiğiniz hallerini sunmalısınız tatlılar yerine ev yapımı kurabiye kek sütlü tatlı diğerleri yerine de ev yapımı poğaça ev yapımı börek hazırlamak tercih edilebilir.
Yemek yerken yapılan hatalar : Yemek yerken çoğu zaman farkında olmadan bir çok hata yaparız onlardan bazıları şöyledir.Yemeğe ilk olarak kalorisi yüksek olan besinlerle
başlamak ;yemeğe ilk kalorisi yüksek besinlerle başlamak daha çok enerji almanıza sebep olacaktır bunun yerine yemeğe ilk çorba ile başlanmalıdır.Çünkü ilk olarak çorba
içmek midede kapladığı yer sebebiyle tokluk hissi oluşturarak sonrasında daha az yemek yemenizi sağlayacaktır.Yemek yerken hızlı davranmak; beynimize tokluk sinyalinin gitmesi için 20 dakika geçmesi gerekmektedir bunun sağlanabilmesi için yemeğin yavaş yavaş yenmesi iyice çiğnenmesi iyi bir tercih olacaktır. Yemek yerken televizyon seyredilmesi;yemek yerken farklı şeylerle ilgilenmek tokluk sinyalinin daha geç gelmesine ve daha fazla yemek yemeye sebep olur ailece sofraya oturup huzurlu mutlu bir sofrada yemek yemek çocuğunuzun ve sizin daha sağlıklı beslenmenize temel
oluşturacaktır.Psikolojik açlık ve fizyolojik açlığı birbirine karıştırmak ; sinir stres susuzluk gibi bazı durumları beynimiz açlık olarak algılayabilmektedir yemek yedikten kısa bir süre sonra bile kişi ben açım diyerek ortalıkta gezebilmektedir.Böyle bir durumla karşılaşınca bir bardak ılık su içip 20 dakika kadar beklemek ve ardından gerçekten aç mıyım sorusunu kendimize yöneltmek en doğru ve kolay yöntem olacaktır.
Sağlıklı Günler Dilerim
Diyetisyen Zehra GÖKTAŞ