Diabette (Şeker Hastalığında) Beslenme
DİYABET VE BESLENME
Diyabet; ülkemizde görülme sıklığı giderek artan; ciddi organ kayıplarına yol açan ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen kronik bir hastalıktır. Yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte fiziksel aktivite diyabetin ortaya çıkmasının engellenmesinde; geciktirilmesinde ve komplikasyonların oluşmasında ve önlenmesinde önemli rolü olduğu bilinmektedir.Diyabetten korunmak veya diyabet tedavinizin düzenli gitmesi için aşşağıdaki bir kaç öneriyi gözden geçirebilirsiniz.
Sık sık az az tüketin:Diyabet hastalığında yenilen yiyecekler kadar beslenme düzeni de önemlidir. Gün içerisinde üç ana öğünün yanı sıra her 2-3 saatte bir düzenli ara öğün alışkanlığı olmalıdır . ( 3 ana + 3 ara öğün). Altı öğün sayesinde hem kan şekerinin düşmesi engellenir hemde kilo kontrolü sağlanır. Öğünlerinizi açlık hissetmeseniz bile mutlaka tüketmelisiniz.Ara öğünlerde meyve ile fındık ; süt;yogurt çeşitleri;kepekli tost; tatlandırıcı ile hazırlanmış sütlü tatlılar veya diyet biskviler tüketebilirsiniz.
Her öğünde ekmek veya tahıl tüketin: Her öğünde mutlaka ekmek yada pilav ; makarna tüketin. Öğünlerde ekmek veya tahıl ürünleri tüketilmemesi kan şekerinin çok çabuk düşmesine ( hipoglisemiye ) neden olabilir. Orta yaşda bir kişinin her öğünde ortalama 2-3 ince dilim ekmek tüketmesi gerekir. Diabetli kişiler ekmekerini kepekli; çavdar yada tam buğday ekmeği tercih etmelidirler. Eğer sofrada pilav; makarna ; börek; dolma ve patates gibi yiyecekler var ise ekmek tüketiminizi azaltmalısınız.
Posalı ( lifli) yiyecekleri tüketiniz:Posalı yiyeceklerden beslenmek hem diyabet hastası olanlarda hemde sağlıklı bireylerde oldukça faydalıdır.Posalı yiyecekler kan şekerini yavaş yükseltir; insülin ihtiyacını azaltır.Ayrıca tokluk hissi oluşturarak kilo vermeye destek olur.Kuru bağlagiller; tam bugday ekmekği; tam tahıl ürünler; bulgur;sebze ve meyveler posa açısından zengin besinlerdir.Öğünlerinizde posayı artırmak için her öğünde sebze ve salata tüketebilir; ekmeklerinizi kepekli veya tambugday ekmeği tüketebilir; prinç yerine bulgur veya kepekli makarna tüketebilir ve meyvelerin kabuklarını soymadan tüketebilirisniz.
Tarçın tüketin:Son yıllarda tarçının şeker hastalığı üzerindeki olumlu etkisi üzerine arastırmalar yapılmaktadır.Tarçın kan şekerini düzenleyici etkisi vardır. Çaya; bitki çaylarına; süt ve meyvelerin üzerine tarçın döküp tüketebilirisniz.
Düzenli yürüyüşler yapınız:Diyabet hastalığında düzneli yapılan yürüyüş ve spor aktiviteleri yaşam kalitesini yükseltir.Günde 30 dakika yürüyüş kan şekeri seviyesini düşürür; kilo kontrolünü sağlanmasına destek olur.
Diabet ve meyve tüketimi :Diyabet hastaları her çeşit meyveyi tüketebilir. Fakat biliyoruzki meyveler şeker içerir ve bir miktar kan şekerini yükseltebilir. Bu nedenle meyve tüketirken özellikle kabuklarını soymadan tüketin ve meyve tüketirken yanında bir miktar süt; yoğurt; peynir; badem ; fındık tüketilmesi kan şekerinde ani yükselmeleri engelleyecekdir.
Glisemik indeksi düşük besinleri tercih ediniz:glisemik indeks; bir gıdanın kan şekerini yükseltme kapasitesi olarak tanımlanır.Glisemik indeks 0 ile 100 arasında değişir. Glisemik indeksi yüksek olan besinler kan şekerini çok hızlı yükseltir. Bu nedenle diyabet hastalarının glisemik indeksi düşük besinleri tercih etmeleri gerekir.
Karbonhidratlı Besinlerin Glisemik İndeksi
(Düşük GI: 55 ve altı; Orta GI: 56-69 Yüksek GI: 70 ve üzeri)
Kahvaltılık Tahıllar
Mısır gevreği 92 Pirinç-beyaz 98
Spagetti 38
Buğday gevreği 5 Bulgur 48
Şehriye 35
Ekmek; bisküvi Kurubaklagil Sebze
Baget (beyaz ekmek) 72 Nohut 28 Pancar 64
Tam buğday ekmeği 77 Mercimek 25 Havuç 47
Çavdar ekmeği 58 Barbunya 2 Taze bezelye 48
Kraker 78 Patates Haşlanmış 88 Balkabağı 75
Yulaflı bisküvi 55 Patates Kızartılmış 75 Mısır 55
Çorba İçecekler Süt ve türevleri
Mercimek 44 Kola 63 Süt- normal 27
Domates 38 Meyveli gazlı içecek 68 Yoğurt-düşük yağlı 33
Bezelye 66 Portakal suyu 52
Meyve Tatlılar
Elma 38 şeker 68
Kayısı-kuru 31 fruktoz 19
Muz 51 Bal 55
Portakal 48 Çikolata 44
Üzüm 46 Bar 68
Diyabet ve alkol: Diyabet hastaları alkol tüketeminde dikkat etmelidir.Alkollü içecekler tek başına tüketilmemelidir.Tek başına alkol tüketimi hipogilisemiye neden olabilir.Bu nedenle alkollü içeçekler ya yemeğin yanında ya da peynir veya badem; fındık gibi protein içeren yiyeceklerle beraber tüketmesi gerekmektedir.Genel sağlık açısından da günde 1-2 ölçü alkolü geçmemekte fayda vardır.
Gazlı içeçekler tüketmeyin:Gazlı içeçekler ve meyve suları içerdikleri şeker nedeniyle kan şekerinin hızlı yükselmesine ve kilo almaya neden olur.Eğer gazlı içecek tüketmek istenirse diyet içeçekler ölçülü olarak tüketileblir. Meyve suları yerine meyveyi bütün olarak tüketmek kan şekeri açısından daha faydalıdır.İçeçek şeçeneğinizi ayran; maden suyu;süt; bitki çayları; şekeriz çay-kahve ve tatlandırıcı ile hazırlanmış limonata olarak tercih edebiliriz.
Diyabet; ülkemizde görülme sıklığı giderek artan; ciddi organ kayıplarına yol açan ve yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilen kronik bir hastalıktır. Yeterli ve dengeli beslenme ile birlikte fiziksel aktivite diyabetin ortaya çıkmasının engellenmesinde; geciktirilmesinde ve komplikasyonların oluşmasında ve önlenmesinde önemli rolü olduğu bilinmektedir.Diyabetten korunmak veya diyabet tedavinizin düzenli gitmesi için aşşağıdaki bir kaç öneriyi gözden geçirebilirsiniz.
Sık sık az az tüketin:Diyabet hastalığında yenilen yiyecekler kadar beslenme düzeni de önemlidir. Gün içerisinde üç ana öğünün yanı sıra her 2-3 saatte bir düzenli ara öğün alışkanlığı olmalıdır . ( 3 ana + 3 ara öğün). Altı öğün sayesinde hem kan şekerinin düşmesi engellenir hemde kilo kontrolü sağlanır. Öğünlerinizi açlık hissetmeseniz bile mutlaka tüketmelisiniz.Ara öğünlerde meyve ile fındık ; süt;yogurt çeşitleri;kepekli tost; tatlandırıcı ile hazırlanmış sütlü tatlılar veya diyet biskviler tüketebilirsiniz.
Her öğünde ekmek veya tahıl tüketin: Her öğünde mutlaka ekmek yada pilav ; makarna tüketin. Öğünlerde ekmek veya tahıl ürünleri tüketilmemesi kan şekerinin çok çabuk düşmesine ( hipoglisemiye ) neden olabilir. Orta yaşda bir kişinin her öğünde ortalama 2-3 ince dilim ekmek tüketmesi gerekir. Diabetli kişiler ekmekerini kepekli; çavdar yada tam buğday ekmeği tercih etmelidirler. Eğer sofrada pilav; makarna ; börek; dolma ve patates gibi yiyecekler var ise ekmek tüketiminizi azaltmalısınız.
Posalı ( lifli) yiyecekleri tüketiniz:Posalı yiyeceklerden beslenmek hem diyabet hastası olanlarda hemde sağlıklı bireylerde oldukça faydalıdır.Posalı yiyecekler kan şekerini yavaş yükseltir; insülin ihtiyacını azaltır.Ayrıca tokluk hissi oluşturarak kilo vermeye destek olur.Kuru bağlagiller; tam bugday ekmekği; tam tahıl ürünler; bulgur;sebze ve meyveler posa açısından zengin besinlerdir.Öğünlerinizde posayı artırmak için her öğünde sebze ve salata tüketebilir; ekmeklerinizi kepekli veya tambugday ekmeği tüketebilir; prinç yerine bulgur veya kepekli makarna tüketebilir ve meyvelerin kabuklarını soymadan tüketebilirisniz.
Tarçın tüketin:Son yıllarda tarçının şeker hastalığı üzerindeki olumlu etkisi üzerine arastırmalar yapılmaktadır.Tarçın kan şekerini düzenleyici etkisi vardır. Çaya; bitki çaylarına; süt ve meyvelerin üzerine tarçın döküp tüketebilirisniz.
Düzenli yürüyüşler yapınız:Diyabet hastalığında düzneli yapılan yürüyüş ve spor aktiviteleri yaşam kalitesini yükseltir.Günde 30 dakika yürüyüş kan şekeri seviyesini düşürür; kilo kontrolünü sağlanmasına destek olur.
Diabet ve meyve tüketimi :Diyabet hastaları her çeşit meyveyi tüketebilir. Fakat biliyoruzki meyveler şeker içerir ve bir miktar kan şekerini yükseltebilir. Bu nedenle meyve tüketirken özellikle kabuklarını soymadan tüketin ve meyve tüketirken yanında bir miktar süt; yoğurt; peynir; badem ; fındık tüketilmesi kan şekerinde ani yükselmeleri engelleyecekdir.
Glisemik indeksi düşük besinleri tercih ediniz:glisemik indeks; bir gıdanın kan şekerini yükseltme kapasitesi olarak tanımlanır.Glisemik indeks 0 ile 100 arasında değişir. Glisemik indeksi yüksek olan besinler kan şekerini çok hızlı yükseltir. Bu nedenle diyabet hastalarının glisemik indeksi düşük besinleri tercih etmeleri gerekir.
Karbonhidratlı Besinlerin Glisemik İndeksi
(Düşük GI: 55 ve altı; Orta GI: 56-69 Yüksek GI: 70 ve üzeri)
Kahvaltılık Tahıllar
Mısır gevreği 92 Pirinç-beyaz 98
Spagetti 38
Buğday gevreği 5 Bulgur 48
Şehriye 35
Ekmek; bisküvi Kurubaklagil Sebze
Baget (beyaz ekmek) 72 Nohut 28 Pancar 64
Tam buğday ekmeği 77 Mercimek 25 Havuç 47
Çavdar ekmeği 58 Barbunya 2 Taze bezelye 48
Kraker 78 Patates Haşlanmış 88 Balkabağı 75
Yulaflı bisküvi 55 Patates Kızartılmış 75 Mısır 55
Çorba İçecekler Süt ve türevleri
Mercimek 44 Kola 63 Süt- normal 27
Domates 38 Meyveli gazlı içecek 68 Yoğurt-düşük yağlı 33
Bezelye 66 Portakal suyu 52
Meyve Tatlılar
Elma 38 şeker 68
Kayısı-kuru 31 fruktoz 19
Muz 51 Bal 55
Portakal 48 Çikolata 44
Üzüm 46 Bar 68
Diyabet ve alkol: Diyabet hastaları alkol tüketeminde dikkat etmelidir.Alkollü içecekler tek başına tüketilmemelidir.Tek başına alkol tüketimi hipogilisemiye neden olabilir.Bu nedenle alkollü içeçekler ya yemeğin yanında ya da peynir veya badem; fındık gibi protein içeren yiyeceklerle beraber tüketmesi gerekmektedir.Genel sağlık açısından da günde 1-2 ölçü alkolü geçmemekte fayda vardır.
Gazlı içeçekler tüketmeyin:Gazlı içeçekler ve meyve suları içerdikleri şeker nedeniyle kan şekerinin hızlı yükselmesine ve kilo almaya neden olur.Eğer gazlı içecek tüketmek istenirse diyet içeçekler ölçülü olarak tüketileblir. Meyve suları yerine meyveyi bütün olarak tüketmek kan şekeri açısından daha faydalıdır.İçeçek şeçeneğinizi ayran; maden suyu;süt; bitki çayları; şekeriz çay-kahve ve tatlandırıcı ile hazırlanmış limonata olarak tercih edebiliriz.