Çocuğumun Davranış Problemiyle Nasıl Başederim?
Zamanın birinde; çok büyük bir ülke ve bu ülkenin çok güçlü bir kralı varmış. Bu güçlü kralın da bir doğanı varmış. İşte bu doğan bir gün serkeşlik yapıp; kralın yanından kaçmış ve yaşlı bir kadının evinin penceresine konmuş. Yaşlı kadın doğanı görünce hemen içeri almış. Doğanın bakımsızlıktan tırnaklarının ve kanatlarının uzadığını düşünerek; Ehil olmayan insanların eline düşmüş olmalısınki; sana iyi bakamamışlar; kanatların da tırnakların da çok uzamış; demiş. Ve doğanın kanatlarını ve tırnaklarını kesmiş. Önüne de yemesi için saman koymuş.
Doğan ı doğan yapan iki özelliği uçması ve avlanmasıdır. Ancak iyilik yaptığını düşünen bu yaşlı kadın doğandaki bu iki özelliği ondan alarak ve önüne yemesi için saman koyarak ona büyük bir kötülük yaptığının farkında değildir. Değişen koşullarla birlikte çocuklarımıza atalarımızdan kalma yöntemlerle yetiştirme konusunda eksik kalıyor olabiliriz. Bunun için okumalı araştırmalı; uzmanlardan bilgi almayı eksik etmemeliyiz.
Problem davranış nedir?
Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı; iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Çocuğun sergilediği bir davranışın problem davranış olup olmadığını tespit etmek için aşağıdaki sorulara cevap aramalıyız. Tüm sorulara evet cevabı veriyorsak ortada problem yaratan bir davranış olduğunu söylemek mümkündür.
Çocuklar neden problem davranışlar gösterirler?
Çocukların problem davranış göstermelerinin altında yatan en önemli neden “görünür olma çabası”dır. Çocuk ebeveynden yeterli sevgi; ilgi ve desteği görmediğinde; kendisine yeteri kadar zaman ayrılmadığını hissettiğinde dikkat çekmek için problem davranış sergilemeye başlar. Çocuğunun problem davranışı karşısında panikleyen aile çocukla daha fazla ilgilenmeye başlar ve çocuk amacına ulaşmış olur.
Bazi durumlarda çocuklarda gözlemlenen problem davranışın altında çocuğun içinden çıkamadığı bir ruhsal çatışma olabilir. Çocuklar; ayrılık; boşanma; bir yakının kaybı; istismar; göç; aile içi şiddet; okulda zorbalık vs gibi ağır durumlarla baş etmekte zorlanırlar ve farklı davranış sorunları gösterebilirler. Çocuklarınızın davranışlarındaki ciddi bir değişiklik; örneğin uyku sorunları; yeme sorunları; alt ıslatma; agresif davranışlar; kaygı sorunları; anlamlandırılamayan okul başarısızlıkları; içe kapanma gibi sorunlar; onların iç dünyasında yolunda gitmeyen bir durumun yardım çağrısı olabilir
Problem davranışlar karşısında nasıl davranmak gerekir?
Doğan ı doğan yapan iki özelliği uçması ve avlanmasıdır. Ancak iyilik yaptığını düşünen bu yaşlı kadın doğandaki bu iki özelliği ondan alarak ve önüne yemesi için saman koyarak ona büyük bir kötülük yaptığının farkında değildir. Değişen koşullarla birlikte çocuklarımıza atalarımızdan kalma yöntemlerle yetiştirme konusunda eksik kalıyor olabiliriz. Bunun için okumalı araştırmalı; uzmanlardan bilgi almayı eksik etmemeliyiz.
Problem davranış nedir?
Davranış bozuklukları çocuğun çeşitli ruhsal ve bedensel nedenlere bağlı; iç çatışmalarını davranışlarına aktarması sonucu ortaya çıkar. Çocuğun sergilediği bir davranışın problem davranış olup olmadığını tespit etmek için aşağıdaki sorulara cevap aramalıyız. Tüm sorulara evet cevabı veriyorsak ortada problem yaratan bir davranış olduğunu söylemek mümkündür.
- Çocuğun öğrenmesini engelliyor mu?
- Çocuğun yaş düzeyinin gerektirdiği gelişim özelliklerinin dışında mı?
- Diğer çocukların öğrenmesini engelliyor mu?
- Sosyal ilişkileri ve etkileşimi engelliyor mu?
- Çocuğun kendine güvenini olumsuz etkiliyor mu?
- Çocuk için tehlikeli mi?
- Diğer çocuklar için tehlikeli mi?
- Yetişkinler için zararlı ya da tehlikeli mi?
- Davranış sıklıkla sergileniyor mu?
Çocuklar neden problem davranışlar gösterirler?
Çocukların problem davranış göstermelerinin altında yatan en önemli neden “görünür olma çabası”dır. Çocuk ebeveynden yeterli sevgi; ilgi ve desteği görmediğinde; kendisine yeteri kadar zaman ayrılmadığını hissettiğinde dikkat çekmek için problem davranış sergilemeye başlar. Çocuğunun problem davranışı karşısında panikleyen aile çocukla daha fazla ilgilenmeye başlar ve çocuk amacına ulaşmış olur.
Bazi durumlarda çocuklarda gözlemlenen problem davranışın altında çocuğun içinden çıkamadığı bir ruhsal çatışma olabilir. Çocuklar; ayrılık; boşanma; bir yakının kaybı; istismar; göç; aile içi şiddet; okulda zorbalık vs gibi ağır durumlarla baş etmekte zorlanırlar ve farklı davranış sorunları gösterebilirler. Çocuklarınızın davranışlarındaki ciddi bir değişiklik; örneğin uyku sorunları; yeme sorunları; alt ıslatma; agresif davranışlar; kaygı sorunları; anlamlandırılamayan okul başarısızlıkları; içe kapanma gibi sorunlar; onların iç dünyasında yolunda gitmeyen bir durumun yardım çağrısı olabilir
Problem davranışlar karşısında nasıl davranmak gerekir?
- En önemli aşama çocukla doğru iletişim kurmayı öğrenmektir. Onu yargılamadan; önemsendiğini hissettirerek olumlu bir iletişim ortamı sağlanmalı; çocuğa bu davranışla ilgili neler düşündüğü; problem davranışa yönelik neler yapılabileceği; bu davranışın onun hayatında neleri değiştirdiği; bu davranıştan vazgeçmek için nelere ihtiyacı olduğu sorulmalıdır.
- Ebeveyn çocuğa sık sık onu ne kadar çok sevdiğini; onların hayatında çocuğun önemini vurgulamalı; çocuk problem davranışa rağmen koşulsuz kabul edildiğini bilmelidir.
- Çocukla birlikte kaliteli zaman geçirmeye özen gösterilmelidir.
- Problem davranış evde sürekli gündem konusu olmamalıdır. Çocukla görüşülen bazı özel zamanlar dışında evde; özellikle de başkalarının yanında; bu konu ile ilgili konuşmamaya özen gösterilmelidir.
- Çocuk evde bir birey olarak saygı göstermeyi bilmeli ve ona da saygı gösterilmelidir. Azarlamak; bağırmak; vurmak; susturmak; tutarsız davranmak çocuğa saygısızlığın göstergesidir.Her çocuk ayrı bir birey olarak ele alınıp; fikirleri sorulmalı ve fikirlerine saygı gösterilmelidir.
- Ebeveynler kendi davranışlarını mutlaka gözden geçirmeli ve çocuğun bu davranışına model olabilecek bir tutumları olup olmadığından emin olmalıdırlar.
- Tüm bunlara rağmen başa çıkılamayan durumlarda mutlaka bir uzman yardımı alınmalıdır.