Grip ve Grip Aşısı
Grip genelde kış aylarında görülen ve insanlar arasında damlacık yoluyla (öksürme hapşırma gibi) yayılan oldukça bulaşıcı influenza adlı virüslerin neden olduğu enfeksiyoz bir hastalıktır. Korunmanın en iyi yolu enfeksiyonla temas edilmemesi yada aşılanmadır.
Grip aşısı canlı olmayan viral aşıdır. Tavuk yumurta embriyosunda yapılır. İnaktive edilmiş influenza virüslerinden üretilir . Aşı bağışıklık sistemini influenza virüsüne karşı uyararak enfeksiyon gelişimini önler veya ağır hastalık olasılığını azaltır. Aşının koruyuculuğu; influenza virüsü genetik yapısını çok sık değiştirdiği için ilerleyen yıllarda azalır ve her yıl tekrarlanması gerekir. Her yıl yeniden hazırlanan aşıda; o yıl toplumda görülmesi beklenen en olası tipleri (suşu) bulunur. 65 yaş üzerindeki erişkinlere; altta yatan hiçbir hastalığı olmasa da; yılda bir kez grip aşısı yapılması önerilmektedir. Buna karşılık 20-65 yaş arasındaki erişkinlere bazı risk faktörleri varsa (diyabet; kalp veya akciğer hastalığı; böbrek yetersizliği; bağışıklık sistemi hastalıkları gibi) yılda bir aşı yapılması önerilir. Grip en çok kış aylarında görüldüğü ve aşının etkinliği 2 hafta sonra ortaya çıktığı için Eylül ve Ekim ayları grip aşısı olmak için idealdir. Aşı olunmasına rağmen grip olma olasılığı vardır. Sağlık çalışanları başta olmak üzere; bebek bakıcıları ve huzurevi çalışanları gibi meslek gruplarının hem kendilerini korumaları; hem de hastalığı başkalarına bulaştırmamaları açısından aşılanmaları çok önemlidir.
Her yıl dünya nüfusunun % 20’si gribe yakalanmaktadır. Dünyada 5 kez büyük pandemi (dünyadaki salgın) görülmüştür. 1918 yılında İspanyol gribi 25 milyon kişinin ölümüne neden olmuştu. 1957 Asya gribi; 1968 Hong Kong gribi; 2007 başında Wiscensin virüsü yaygın olarak görülmüştür. Her yıl 500 milyon kişi grip olmakta; bunlardan 250–500 bin kişi ölmektedir.
Grip aşısı hakkında:
Grip aşısı gribe yol açmaz. Her yıl aşılanmak gerekmektedir. Grip aşı ile % 70–80 oranında engellenmektedir.
Aşının etkisi 2–3 hafta içinde başlar; o nedenle grip salgınından en az 2 hafta önce yapılmalıdır. Aşının koruculuğu 6–12 aydır. Diğer aşılarla birlikte yapılabilir. Grip aşısı muhakkak kas içine yapılmalıdır
Aşı her zaman tam teşekküllü hastanelerde hekim kontrolünde uygulanmalıdır.
Grip aşısı olması gerekenler :
65 Yaş ve üstü; 6 aydan büyük bebek ve çocuklar
Sağlık personeli
Şeker hastaları gibi kronik metabolik hastalığı olanlar ; böbrek hastalığı; kan ve kemik iliği hastalığı olanlar
Kronik akciğer hastaları
Kronik kalp-damar hastaları
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar; kanser hastaları; organ nakli geçirmişler; HIV enfeksiyonu;immunosupresif ilaç kullananlar)
Gebe kadınlar yada grip sezonunda gebelik planlayan kadınlar; emziren anneler
Kronik hasta bakımıyla uğraşanlar; çocuk bakıcıları ve huzur evi çalışanları
Balgam ve sekresyonlarını atmakta zorlanan hastalar (yatalak hastalar; beyin ve sinir sistemi rahatsızlıkları gibi)
Uzun süreli aspirin tedavisi aldığı için grip geçirdiğinde Reye sendromu riski altında olan çocuklar
Gribin tıbbi; sosyal ve ekonomik olumsuz etkilerinden korunmak isteyen herkes.
Çocuklarda aşılama:
Çocuklarda aşılama rutin olarak önerilmektedir. Çocuklar 6 aylıktan itibaren grip aşısı olabilirler. Ancak her grip aşısı 6 aya kadar olan bebeklerde uygun olmayabilir. 9 yaşından küçük çocuklar ilk defa aşılanacaklarsa ilk yıl en az 4 hafta arayla iki doz aşılama yapılmalıdır. İlk yıl bu durum gözden kaçarsa bir sonraki yıl uygulanmalıdır. Yine uygulanmazsa sonraki yıllarda birer doz uygulama yapılmalıdır. Çocuklarda aşılama dozu 36 ayın altında yarım doz (0.25 ml); 36 aydan itibaren bir dozdur (0.50 ml).
Grip aşısı kimlere uygulanmaz :
6 aylıktan küçük çocuklara
Hamileliğin ilk 3 ayının içinde olanlara
Yumurta alerjisi; protein alerjisi olanlar
Daha önce grip aşısına karşı allerjik reaksiyon görülenler
Daha önce grip aşısı yapıldıktan sonra 6 hafta içinde Guillain-Barre sendromuna yakalananlar
Orta veya ağır derecede akut hastalığı olanların; ateşi olanların aşılanması durumları düzelene kadar ertelenmelidir
Grip aşısının yan etkileri:
Aşının yapıldığı yerde hafif ağrı; kızarıklık ve şişlik görülebilir. İlk bir iki gün içinde hafif ateş ; kırgınlık yorgunluk; baş; eklem; kas ağrısı; terleme; yaşanabilir. Çok nadiren aşıya karşı allerjik reaksiyon görülebilmektedir. Grip aşısının yan etkileri 24 – 48 saat içinde kendiliğinden geçer. Tedavi gerektirmez.
Grip aşısı canlı olmayan viral aşıdır. Tavuk yumurta embriyosunda yapılır. İnaktive edilmiş influenza virüslerinden üretilir . Aşı bağışıklık sistemini influenza virüsüne karşı uyararak enfeksiyon gelişimini önler veya ağır hastalık olasılığını azaltır. Aşının koruyuculuğu; influenza virüsü genetik yapısını çok sık değiştirdiği için ilerleyen yıllarda azalır ve her yıl tekrarlanması gerekir. Her yıl yeniden hazırlanan aşıda; o yıl toplumda görülmesi beklenen en olası tipleri (suşu) bulunur. 65 yaş üzerindeki erişkinlere; altta yatan hiçbir hastalığı olmasa da; yılda bir kez grip aşısı yapılması önerilmektedir. Buna karşılık 20-65 yaş arasındaki erişkinlere bazı risk faktörleri varsa (diyabet; kalp veya akciğer hastalığı; böbrek yetersizliği; bağışıklık sistemi hastalıkları gibi) yılda bir aşı yapılması önerilir. Grip en çok kış aylarında görüldüğü ve aşının etkinliği 2 hafta sonra ortaya çıktığı için Eylül ve Ekim ayları grip aşısı olmak için idealdir. Aşı olunmasına rağmen grip olma olasılığı vardır. Sağlık çalışanları başta olmak üzere; bebek bakıcıları ve huzurevi çalışanları gibi meslek gruplarının hem kendilerini korumaları; hem de hastalığı başkalarına bulaştırmamaları açısından aşılanmaları çok önemlidir.
Her yıl dünya nüfusunun % 20’si gribe yakalanmaktadır. Dünyada 5 kez büyük pandemi (dünyadaki salgın) görülmüştür. 1918 yılında İspanyol gribi 25 milyon kişinin ölümüne neden olmuştu. 1957 Asya gribi; 1968 Hong Kong gribi; 2007 başında Wiscensin virüsü yaygın olarak görülmüştür. Her yıl 500 milyon kişi grip olmakta; bunlardan 250–500 bin kişi ölmektedir.
Grip aşısı hakkında:
Grip aşısı gribe yol açmaz. Her yıl aşılanmak gerekmektedir. Grip aşı ile % 70–80 oranında engellenmektedir.
Aşının etkisi 2–3 hafta içinde başlar; o nedenle grip salgınından en az 2 hafta önce yapılmalıdır. Aşının koruculuğu 6–12 aydır. Diğer aşılarla birlikte yapılabilir. Grip aşısı muhakkak kas içine yapılmalıdır
Aşı her zaman tam teşekküllü hastanelerde hekim kontrolünde uygulanmalıdır.
Grip aşısı olması gerekenler :
65 Yaş ve üstü; 6 aydan büyük bebek ve çocuklar
Sağlık personeli
Şeker hastaları gibi kronik metabolik hastalığı olanlar ; böbrek hastalığı; kan ve kemik iliği hastalığı olanlar
Kronik akciğer hastaları
Kronik kalp-damar hastaları
Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler (kronik kan hastalığı olanlar; kanser hastaları; organ nakli geçirmişler; HIV enfeksiyonu;immunosupresif ilaç kullananlar)
Gebe kadınlar yada grip sezonunda gebelik planlayan kadınlar; emziren anneler
Kronik hasta bakımıyla uğraşanlar; çocuk bakıcıları ve huzur evi çalışanları
Balgam ve sekresyonlarını atmakta zorlanan hastalar (yatalak hastalar; beyin ve sinir sistemi rahatsızlıkları gibi)
Uzun süreli aspirin tedavisi aldığı için grip geçirdiğinde Reye sendromu riski altında olan çocuklar
Gribin tıbbi; sosyal ve ekonomik olumsuz etkilerinden korunmak isteyen herkes.
Çocuklarda aşılama:
Çocuklarda aşılama rutin olarak önerilmektedir. Çocuklar 6 aylıktan itibaren grip aşısı olabilirler. Ancak her grip aşısı 6 aya kadar olan bebeklerde uygun olmayabilir. 9 yaşından küçük çocuklar ilk defa aşılanacaklarsa ilk yıl en az 4 hafta arayla iki doz aşılama yapılmalıdır. İlk yıl bu durum gözden kaçarsa bir sonraki yıl uygulanmalıdır. Yine uygulanmazsa sonraki yıllarda birer doz uygulama yapılmalıdır. Çocuklarda aşılama dozu 36 ayın altında yarım doz (0.25 ml); 36 aydan itibaren bir dozdur (0.50 ml).
Grip aşısı kimlere uygulanmaz :
6 aylıktan küçük çocuklara
Hamileliğin ilk 3 ayının içinde olanlara
Yumurta alerjisi; protein alerjisi olanlar
Daha önce grip aşısına karşı allerjik reaksiyon görülenler
Daha önce grip aşısı yapıldıktan sonra 6 hafta içinde Guillain-Barre sendromuna yakalananlar
Orta veya ağır derecede akut hastalığı olanların; ateşi olanların aşılanması durumları düzelene kadar ertelenmelidir
Grip aşısının yan etkileri:
Aşının yapıldığı yerde hafif ağrı; kızarıklık ve şişlik görülebilir. İlk bir iki gün içinde hafif ateş ; kırgınlık yorgunluk; baş; eklem; kas ağrısı; terleme; yaşanabilir. Çok nadiren aşıya karşı allerjik reaksiyon görülebilmektedir. Grip aşısının yan etkileri 24 – 48 saat içinde kendiliğinden geçer. Tedavi gerektirmez.