Çocuklarda Sünnet..
Sünnet hakkında genel bilgiler
Sünnet; ülkemizde geleneksel olarak uygulanan bir “cerrahi işlem”dir. Sünnet derisi darlığı (fimozis) ve sık idrar yolu enfeksiyonu geçirme gibi sünnet yapılmasını gerektiren nedenlerin dışında isteğe bağlı olarak ve genellikle küçük yaşlarda yapılmaktadır.
Sünnet ne zaman yapılır?
Sünnetin ne zaman yapılması gerektiğine ilişkin değişik görüş ve yaklaşımlar bulunmaktadır. Geleneksel olarak sünnetin yaygın olarak yapıldığı dünyanın değişik bölgelerinde; yenidoğan döneminden ergenlik (adölesan) çağına dek hemen her yaş grubunda sünnetin yapıldığını görmekteyiz.
Eğer; engelleyici tıbbi bir neden yok ise (doğuştan penis anormallikleri; başka doğumsal hastalıklar) sünnet her yaşta yapılabilir.
Yenidoğan döneminde sünnet yapılması sakıncalı mıdır?
Yenidoğan döneminde; yani yaşamın ilk dört haftasında; sağlıklı bir erkek bebeğin sünnet edilmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Ancak; bu dönemde sünnet mutlaka deneyimli bir Çocuk Cerrahı tarafından yapılmalıdır.
Bebeğin henüz bezden kurtulmamış olması sünnetin geciktirilmesi için bir gerekçe midir?
Hayır. Yaygın kanının tersine; çocuğun yaşının küçük olması ya da henüz bezden kurtulmamış olması sünnet için bir engel değildir. Eğer sünnet alanının temizliğine özen gösterilirse; çocuğun bezleniyor olması; sünnet olması için bir engel oluşturmaz.
Sünnet hazırlığı nasıl olmalıdır?
Yukarıda da belirtildiği gibi; sünnet bir “cerrahi işlem”dir. Bu nedenle; herhangi bir cerrahi işlem öncesinde nasıl bir hazırlık yapılması gerekiyorsa sünnet öncesinde de aynı hazırlıkların yapılması gereklidir.
Sünnet öncesinde anne ve babanın yaklaşımı nasıl olmalıdır?
Çocuk kadar anne ve babanın da sünnete hazır olması (!) gereklidir. Anne ya da babada varolan endişelerin kesinlikle çocuğa yansıtılmamasına özen gösterilmelidir. Çocuklarının acı çekeceği korkusu ve duydukları heyecan çocuğun endişesinin daha da artmasına neden olabilir. Bu nedenle; anne ve baba sünnet öncesinde sakin olmalıdır.
Sünnet kim tarafından yapılmalıdır?
Sünnet; kesinlikle bu konuda deneyimli hekimler tarafından yapılmalıdır. Çocuk Cerrahisi; bu konudaki en yetkin ve deneyimli branştır.
Sünnet derisi ya da penisin anormallikleri yapılacak sünnet işlemini etkiler
mi?
Evet. Bazı anormalliklerde farklı cerrahi işlemlerin uygulanması gerekebileceğinden çocukların mutlaka önceden hekim tarafından muayene edilmesi gereklidir. Bu anormalliklerin başlıcaları şunlardır:[/list]Sünnet derisi yapışıklığı (fimozis)[/list]Penis gövdesinde eğrilik (torsiyon)[/list]İdrar deliğinin yerinde olmaması (Sünnetli doğum; Peygamber sünneti; Hipospadyas)[/list]İdrar deliğinin geniş olması (Megameatus)
Başka bir nedenle ameliyat yapılırken sünnetin de yapılması uygun mudur?
Çocuklarda kısa süreli ve ameliyat sonrasında sorun yaratmayacak bazı cerrahi girişimler vardır. Bunun en sık karşılaşılan örneği “bademcik ya da geniz eti ameliyatı”dır (tonsillektomi-adenoidektomi). Bunun yanı sıra endoskopik işlemler; küçük biyopsi gibi işlemler de bunların arasında sayılabilir.
Sünnette ne tür anestezi uygulanabilir?
Sünnet sırasında uygulanacak anestezi konusu genellikle ailelerde bir kafa karışıklığı yaratmaktadır. Sünnet sırasında uygulanabilecek anestezi yöntemleri şunlardır:
(1) Lokal anestezi- Penis gövdesi ve sünnet derisinin uyuşturulmasıdır. Lokal anestezik bir madde penis çevresine enjekte edilerek tüm penis derisinin uyuşması sağlanır. Böylece; sünnet işlemi sırasında çocuğun ağrı duymaması sağlanmış olur. İlacı etkisi işlem sonrasında da bir süre devam eder. Bu uygulama ile; çocuk işlem sırasında ağrı duymaz; ancak hareket edebilir. Özellikle endişeli olan ya da sünnet için yeterince hazırlanmamış çocuklar ağrı duymadıkları halde korkuları nedeniyle işlem sırasında huzursuz olabilirler. Bu durumda çocuğun hareketsiz olması için kollarını ve bacaklarını tutmak gerekir. Bu da çocuğun duyduğu endişe ve korkuyu artırır. Aynı zamanda sünneti yapan kişinin işini de zorlaştırır.
sünnet sonrasında hemen ayağa kalkıp evine gidebilir.
(2) Genel anestezi- Mutlaka hastanede ve ameliyathane koşullarında uygulanmalıdır. Bu yöntemde ya hasta kısa süreli anestezi verilerek uyutulur ve sünnet işlemi gerçekleştirilir. Genel anestezi ile sünnet olan çocuklar:
işlem sırasında ağrı duymadığı gibi yapılan işlemin de farkında olmaz. Kendine geldiğinde cerrahi işlem bittiği için endişe ve korkusu daha azdır.
sünnet sonrasında anestezi etkisi geçene dek hastanede beklemesi gerekir. Yaklaşık olarak yarım-bir saat içinde kendine gelir. Hastanede kalma süresi uzayabilir.
(3) Sedasyon + lokal anestezi- Hastaya değişik yollardan (damar yolu; ağızdan; burundan; makat yolu) düşük dozda anestezik ilaç verilir. Uygulama yoluna bağlı olmakla birlikte kısa sürede hasta sakinleşir ve ardından yapılacak lokal anestezi sonrasında da sünnet işlemi gerçekleştirilir. Bu çocuklar; anesteziye oranla çok daha kısa zamanda kendilerine gelirler; sünnet işleminin yarattığı baskıyı yaşamamış olurar;
yaklaşık olarak 1-2 saat içinde evlerine gidebilirler.
“Erken sünnet” hangi durumlarda önerilmelidir?
Yukarıda da belirtildiği gibi sünnet işlemi her yaşta uygulanabilir. Ancak bazı durumlarda “tıbbi gereklilik” nedeniyle gecikilmeksizin sünnet yapılması gerekebilir. Şu durumlarda erken sünnet düşünülmelidir:[/list]Sünnet derisi yapışıklığı (fimozis);[/list]Sünnet derisinin uzun olup sık olarak dermatit yada enfeksiyon (postitis) gelişimine neden olması;[/list]Nedeni açıklanamayan ve sık aralıklarla yineleyen idrar yolu enfeksiyonunun varlığı.
Bu üç nedenden herhangi biri söz konusu ise bir Çocuk Cerrahına başvurularak sünnet için danışım alınması en uygun yaklaşımdır.
Sünnet sonrasında ne tür sorunlarla (komplikasyonlar) karşılaşılabilir?[/list]Kanama [/list]Enfeksiyon[/list]Kesi yerinde yapışıklık
Sünnet sonrası bakımda nelere dikkat edilmelidir[/list]Sünnet sonrasında ilk 24 saat içerisinde en sık olarak ortaya çıkabilecek yakınmalar ağrı ve kanamadır. Uygun dozda ağrı kesici (analjezik) kullanımı ile ağrı ortadan kaldırılabilir. [/list]Sızıntı şeklinde olabilecek kanamalar doğaldır ve kendiliğinden durur. Ancak; damla şeklinde kanama varsa ve kanama çamaşır dışına doğru sızıyorsa mutlaka hekime danışmak gerekir. [/list]İlk günlerde penis şişebilir; kesi yeri ve altında küçük morluklar gelişebilir. Bunların tümü doğaldır ve kısa zaman içinde geçer.[/list]Bebeklerin bezlenmesinin herhangi bir sakıncası yoktur. Sünnet bölgesine gelen idrar ya da dışkı; bol suyla ıslatılmış bir pamuğun yara üzerine sıkılmasıyla temizlenebilir.[/list]24 saat sonra banyo yaptırılabilir. Temiz olmak koşuluyla; yaraya su değmesinin hiçbir sakıncası yoktur. [/list]Yara iyileşmesi sırasında kesi bölgesinden beyaz renkli lenf sıvısı salgılanır. Bu salgı yerinde kalırsa bir süre sonra kuruyarak kabuk (krut) haline dönüşür. Yara yerinin yıkanması bu sızıntının uzaklaştırılmasını sağlayacağından yararlıdır.[/list]Sünnet sonrasında (ağızdan ya da lokal) antibiyotik uygulanmasına gerek yoktur!
Eksik sünnet nedir?
Sünnet işlemi sırasında çıkarılacak deri uzunluğunun iyi belirlenmesi gereklidir. Eğergereğinden az deri çıkarılırsa sanki yeterli sünnet olmamış gibi bir görünüm ortaya çıkabilir. Ancak; özellikle kilolu bebeklerde; penis çevresinde yağ dokusunun fazla olması sünnet sonrasında derinin eksik çıkarıldığı kanısını uyandırabilir.
Sorularınız ve ayrıntılı bilgi için:
Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA
Çocuk Cerrahisi Uzmanı
Sünnet; ülkemizde geleneksel olarak uygulanan bir “cerrahi işlem”dir. Sünnet derisi darlığı (fimozis) ve sık idrar yolu enfeksiyonu geçirme gibi sünnet yapılmasını gerektiren nedenlerin dışında isteğe bağlı olarak ve genellikle küçük yaşlarda yapılmaktadır.
Sünnet ne zaman yapılır?
Sünnetin ne zaman yapılması gerektiğine ilişkin değişik görüş ve yaklaşımlar bulunmaktadır. Geleneksel olarak sünnetin yaygın olarak yapıldığı dünyanın değişik bölgelerinde; yenidoğan döneminden ergenlik (adölesan) çağına dek hemen her yaş grubunda sünnetin yapıldığını görmekteyiz.
Eğer; engelleyici tıbbi bir neden yok ise (doğuştan penis anormallikleri; başka doğumsal hastalıklar) sünnet her yaşta yapılabilir.
Yenidoğan döneminde sünnet yapılması sakıncalı mıdır?
Yenidoğan döneminde; yani yaşamın ilk dört haftasında; sağlıklı bir erkek bebeğin sünnet edilmesinde herhangi bir sakınca yoktur. Ancak; bu dönemde sünnet mutlaka deneyimli bir Çocuk Cerrahı tarafından yapılmalıdır.
Bebeğin henüz bezden kurtulmamış olması sünnetin geciktirilmesi için bir gerekçe midir?
Hayır. Yaygın kanının tersine; çocuğun yaşının küçük olması ya da henüz bezden kurtulmamış olması sünnet için bir engel değildir. Eğer sünnet alanının temizliğine özen gösterilirse; çocuğun bezleniyor olması; sünnet olması için bir engel oluşturmaz.
Sünnet hazırlığı nasıl olmalıdır?
Yukarıda da belirtildiği gibi; sünnet bir “cerrahi işlem”dir. Bu nedenle; herhangi bir cerrahi işlem öncesinde nasıl bir hazırlık yapılması gerekiyorsa sünnet öncesinde de aynı hazırlıkların yapılması gereklidir.
Sünnet öncesinde anne ve babanın yaklaşımı nasıl olmalıdır?
Çocuk kadar anne ve babanın da sünnete hazır olması (!) gereklidir. Anne ya da babada varolan endişelerin kesinlikle çocuğa yansıtılmamasına özen gösterilmelidir. Çocuklarının acı çekeceği korkusu ve duydukları heyecan çocuğun endişesinin daha da artmasına neden olabilir. Bu nedenle; anne ve baba sünnet öncesinde sakin olmalıdır.
Sünnet kim tarafından yapılmalıdır?
Sünnet; kesinlikle bu konuda deneyimli hekimler tarafından yapılmalıdır. Çocuk Cerrahisi; bu konudaki en yetkin ve deneyimli branştır.
Sünnet derisi ya da penisin anormallikleri yapılacak sünnet işlemini etkiler
mi?
Evet. Bazı anormalliklerde farklı cerrahi işlemlerin uygulanması gerekebileceğinden çocukların mutlaka önceden hekim tarafından muayene edilmesi gereklidir. Bu anormalliklerin başlıcaları şunlardır:[/list]Sünnet derisi yapışıklığı (fimozis)[/list]Penis gövdesinde eğrilik (torsiyon)[/list]İdrar deliğinin yerinde olmaması (Sünnetli doğum; Peygamber sünneti; Hipospadyas)[/list]İdrar deliğinin geniş olması (Megameatus)
Başka bir nedenle ameliyat yapılırken sünnetin de yapılması uygun mudur?
Çocuklarda kısa süreli ve ameliyat sonrasında sorun yaratmayacak bazı cerrahi girişimler vardır. Bunun en sık karşılaşılan örneği “bademcik ya da geniz eti ameliyatı”dır (tonsillektomi-adenoidektomi). Bunun yanı sıra endoskopik işlemler; küçük biyopsi gibi işlemler de bunların arasında sayılabilir.
Sünnette ne tür anestezi uygulanabilir?
Sünnet sırasında uygulanacak anestezi konusu genellikle ailelerde bir kafa karışıklığı yaratmaktadır. Sünnet sırasında uygulanabilecek anestezi yöntemleri şunlardır:
(1) Lokal anestezi- Penis gövdesi ve sünnet derisinin uyuşturulmasıdır. Lokal anestezik bir madde penis çevresine enjekte edilerek tüm penis derisinin uyuşması sağlanır. Böylece; sünnet işlemi sırasında çocuğun ağrı duymaması sağlanmış olur. İlacı etkisi işlem sonrasında da bir süre devam eder. Bu uygulama ile; çocuk işlem sırasında ağrı duymaz; ancak hareket edebilir. Özellikle endişeli olan ya da sünnet için yeterince hazırlanmamış çocuklar ağrı duymadıkları halde korkuları nedeniyle işlem sırasında huzursuz olabilirler. Bu durumda çocuğun hareketsiz olması için kollarını ve bacaklarını tutmak gerekir. Bu da çocuğun duyduğu endişe ve korkuyu artırır. Aynı zamanda sünneti yapan kişinin işini de zorlaştırır.
sünnet sonrasında hemen ayağa kalkıp evine gidebilir.
(2) Genel anestezi- Mutlaka hastanede ve ameliyathane koşullarında uygulanmalıdır. Bu yöntemde ya hasta kısa süreli anestezi verilerek uyutulur ve sünnet işlemi gerçekleştirilir. Genel anestezi ile sünnet olan çocuklar:
işlem sırasında ağrı duymadığı gibi yapılan işlemin de farkında olmaz. Kendine geldiğinde cerrahi işlem bittiği için endişe ve korkusu daha azdır.
sünnet sonrasında anestezi etkisi geçene dek hastanede beklemesi gerekir. Yaklaşık olarak yarım-bir saat içinde kendine gelir. Hastanede kalma süresi uzayabilir.
(3) Sedasyon + lokal anestezi- Hastaya değişik yollardan (damar yolu; ağızdan; burundan; makat yolu) düşük dozda anestezik ilaç verilir. Uygulama yoluna bağlı olmakla birlikte kısa sürede hasta sakinleşir ve ardından yapılacak lokal anestezi sonrasında da sünnet işlemi gerçekleştirilir. Bu çocuklar; anesteziye oranla çok daha kısa zamanda kendilerine gelirler; sünnet işleminin yarattığı baskıyı yaşamamış olurar;
yaklaşık olarak 1-2 saat içinde evlerine gidebilirler.
“Erken sünnet” hangi durumlarda önerilmelidir?
Yukarıda da belirtildiği gibi sünnet işlemi her yaşta uygulanabilir. Ancak bazı durumlarda “tıbbi gereklilik” nedeniyle gecikilmeksizin sünnet yapılması gerekebilir. Şu durumlarda erken sünnet düşünülmelidir:[/list]Sünnet derisi yapışıklığı (fimozis);[/list]Sünnet derisinin uzun olup sık olarak dermatit yada enfeksiyon (postitis) gelişimine neden olması;[/list]Nedeni açıklanamayan ve sık aralıklarla yineleyen idrar yolu enfeksiyonunun varlığı.
Bu üç nedenden herhangi biri söz konusu ise bir Çocuk Cerrahına başvurularak sünnet için danışım alınması en uygun yaklaşımdır.
Sünnet sonrasında ne tür sorunlarla (komplikasyonlar) karşılaşılabilir?[/list]Kanama [/list]Enfeksiyon[/list]Kesi yerinde yapışıklık
Sünnet sonrası bakımda nelere dikkat edilmelidir[/list]Sünnet sonrasında ilk 24 saat içerisinde en sık olarak ortaya çıkabilecek yakınmalar ağrı ve kanamadır. Uygun dozda ağrı kesici (analjezik) kullanımı ile ağrı ortadan kaldırılabilir. [/list]Sızıntı şeklinde olabilecek kanamalar doğaldır ve kendiliğinden durur. Ancak; damla şeklinde kanama varsa ve kanama çamaşır dışına doğru sızıyorsa mutlaka hekime danışmak gerekir. [/list]İlk günlerde penis şişebilir; kesi yeri ve altında küçük morluklar gelişebilir. Bunların tümü doğaldır ve kısa zaman içinde geçer.[/list]Bebeklerin bezlenmesinin herhangi bir sakıncası yoktur. Sünnet bölgesine gelen idrar ya da dışkı; bol suyla ıslatılmış bir pamuğun yara üzerine sıkılmasıyla temizlenebilir.[/list]24 saat sonra banyo yaptırılabilir. Temiz olmak koşuluyla; yaraya su değmesinin hiçbir sakıncası yoktur. [/list]Yara iyileşmesi sırasında kesi bölgesinden beyaz renkli lenf sıvısı salgılanır. Bu salgı yerinde kalırsa bir süre sonra kuruyarak kabuk (krut) haline dönüşür. Yara yerinin yıkanması bu sızıntının uzaklaştırılmasını sağlayacağından yararlıdır.[/list]Sünnet sonrasında (ağızdan ya da lokal) antibiyotik uygulanmasına gerek yoktur!
Eksik sünnet nedir?
Sünnet işlemi sırasında çıkarılacak deri uzunluğunun iyi belirlenmesi gereklidir. Eğergereğinden az deri çıkarılırsa sanki yeterli sünnet olmamış gibi bir görünüm ortaya çıkabilir. Ancak; özellikle kilolu bebeklerde; penis çevresinde yağ dokusunun fazla olması sünnet sonrasında derinin eksik çıkarıldığı kanısını uyandırabilir.
Sorularınız ve ayrıntılı bilgi için:
Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA
Çocuk Cerrahisi Uzmanı